Standardy należytego uzasadnienia w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

• Authors: Przemysław Florjanowicz-Błachut

Title variants

Standardy należytego uzasadnienia w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The core function of the judiciary is the administration of justice through delivering judgments and other decisions. The crucial role for its acceptance and legitimization by not only lawyers, but also individulas (parties) and the hole society plays judicial reasoning. It should reflect on judge’s independence within the exercise of his office and show also judicial self-restraint or activism. The axiology and the standards of proper judicial reasoning are anchored both in constitutional and supranational law and case-law. Polish Constitutional Tribunal derives a duty to give reasoning from the right to a fair trial – right to be heard and bring own submissions before the court (Article 45 § 1 of the Constitution), the right to appeal against judgments and decisions made at first stage (Article 78), the rule of two stages of the court proceedings (Article 176) and rule of law clause (Article 2), that comprises inter alia right to due process of law and the rule of legitimate expactation / the protection of trust (Vertrauensschutz). European Court of Human Rights derives this duty to give reasons from the guarantees of the right to a fair trial enshrined in Article 6 § 1 of European Convention of Human Rights. In its case-law the ECtHR, taking into account the margin of appreciation concept, formulated a number of positive and negative requirements, that should be met in case of proper reasoning. The obligation for courts to give sufficient reasons for their decisions is also anchored in European Union law. European Court of Justice derives this duty from the right to fair trial enshrined in Articles 6 and 13 of the ECHR and Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union. Standards of the courts reasoning developed by Polish constitutional court an the European courts (ECJ and ECtHR) are in fact convergent and coherent. National judges should take them into consideration in every case, to legitimize its outcome and enhance justice delivery.

Keywords

PL

Trybunał Konstytucyjny; Europejski Trybunał Praw Człowieka; uzasadnienie sądowe; orzecznictwo; standardy w prawie; prawo do sądu; prawa człowieka; Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej; wyrok; Constitutional Tribunal; European Court of Human Rights; judicial reasoning; human rights; Charter of Fundamental Rights of the European Union; judgment; Trybunał Konstytucyjny; Europejski Trybunał Praw Człowieka; uzasadnienie sądowe; orzecznictwo; standardy w prawie; prawo do sądu; prawa człowieka; Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej; wyrok; Constitutional Tribunal; European Court of Human Rights; judicial reasoning; human rights; Charter of Fundamental Rights of the European Union; judgment

EN

Constitutional Tribunal; European Court of Human Rights; judicial reasoning; human rights; Charter of Fundamental Rights of the European Union; judgment

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Studia Prawnicze
• Year: 2014
• Issue: 4 (200)
• Pages: 33-48

Dates

published

2014-09-04

Contributors

author

Przemysław Florjanowicz-Błachut

• Naczelny Sąd Administracyjny, Biuro Orzecznictwa

References

• Broniecka R., Uzasadnienie wyroku w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2014.
• Czajka M., Wyrok uzasadnia się sam… (polemika), ,,Mida” 2011, nr 2.
• Decyzja z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie Vergauwen i Inni przeciwko Belgii, skarga nr 4832/04, §§ 89–90.
• Gudowski J., Uzasadnienie orzeczeń Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
• Hartman J., „Niechby wyrok uzasadniał się sam…”, ,,Mida” 2011, nr 1.
• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE z 2010 r., Nr C 83, s. 389.
• Kempisty H., Uzasadnienie wyroku karnego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1948.
• Komunikat prasowy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nr 180/14 http://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2014-12/cp140180pl.pdf.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r.; Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284, z późn. zm.
• Kopp F., Das rechtliche Gehör in der Rechtssprechung des Bundesverfassungsgerichts, Archiv des öffentlichen Rechts 1981, Heft 4.
• Kozielewicz W., Uzasadnienia rozstrzygnięć Sądu Najwyższego w sprawach karnych, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
• Kręcisz W., Z problematyki uzasadniania orzeczeń przez sądy administracyjne, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
• Krüger H., Allgemeine Staatslehre, wyd. 2, Stuttgart / Berlin 1966.
• Łętowska E., Paprocka A., Rzuciło-Grochowska I., Podstawy uzasadniania w prawie konstytucyjnym i międzynarodowym, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
• Łętowska E., Pozaprocesowe znaczenie uzasadnienia sądowego, ,,Państwo i Prawo” 1997, nr 5.
• Mikłaszewicz P., Uzasadnienia orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, [w:] I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
• Neal Tate C., Why the Expansion of Judicial Power ?, [w:] C. Neal Tate, T. Vallinder (red.), The Global Expansion of Judicial Power, New York University Press, New York 1995.
• Opinia rzecznika generalnego Yvesa Bota z dnia 20 września 2012 r. w sprawie C-325/11 Krystyna Alder i Ewald Alder przeciwko Sabina Orlowska i Czeslaw Orlowski.
• Opinia Trstenjak V. w sprawie C-411/10 N.S. przeciwko Secretary of State for the Home Department.
• Opinia Trybunału (pełny skład) z dnia 18 grudnia 2014 r., ECLI:EU:C:2014:2454.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 marca 1996 r., K 11/95.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 1995 r., K 4/94.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 kwietnia 1997 r., K 14/96, OTK 1997, nr 2, poz. 16.
• Pagiela A., Zasada „fair trial” w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2003, z. 2.
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 kwietnia 2005 r., sygn. akt SK 48/04, OTK-A-2005, nr 4, poz. 45.
• Półtorak N., Wróbel A., Komentarz do art. 47 KPP, [w:] A. Wróbel (red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 741/2012 z dnia 11 sierpnia 2012 r. zmieniające Protokół w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i załącznik I do tego protokołu-Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Dz.U. L 228 z 23.8.2012.
• Shapiro M., Stone Sweet A., On Law, Politics, and Judicialization, Oxford University Press, New York 2002.
• Stone Sweet A., Governing with Judges: Constitutional Politics in Europe, Oxford University Press, New York 2002.
• Tokarczykr R., Rozważanie zakresów etyki sędziego, [w :] L. Leszczyńskiego, E. Skrętowicza, Z. Hołdy (red.), W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005.
• Torbus A., W sprawie braku obowiązku uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej w kontekście prawa do sądu, ,,Przegląd Sądowy” 2007, nr 1.
• Traktat o przystąpieniu Chorwacji, Dz. Urz. UE L 112 z 24 kwietnia 2012 r., http://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2012-10/staut_cons_ pl.pdf.
• Vallinder T., The Judicialization of Politics. A Worldwide Phenomenon: Introduction, ,,International Political Science Review” 1994, Vol. 15, No. 2.
• Waligórski, M., Proces cywilny. Funkcja i struktura, Warszawa 1947.
• Wiliński P., Proces karny w świetle konstytucji, Warszawa 2011.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – Wielkiej Izby z dnia 19 października 2005 r. w sprawie Roche przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 32555/96, § 116, ECHR 2005-X.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 1 lipca 2003 r. w sprawie Suominen przeciwko Finlandii, skarga nr 37801/97.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 10 sierpnia 2006 r. w sprawie Yanakiev przeciwko Bułgarii, skarga nr 40476/98, § 72.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie Kukkonen przeciwko Finlandii Nr 2, skarga nr 47628/06, § 24.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 grudnia 1992 r. w sprawie Hadjianastassiou przeciwko Grecji, skarga nr 12945/87, § 33.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie Taxquet przeciwko Belgii, skarga nr 926/05.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 19 kwietnia 1994 r. w sprawie Van de Hurk przeciwko Niderlandom, skarga nr 16034/90, § 61.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 lutego 1975 r. w sprawie Golder przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 4451/70.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie Garcia Ruiz przeciwko Hiszpanii [Wielka Izba], skarga nr 30544/96 § 26.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie Perez przeciwko Francji [Wielka Izba], skarga nr 47287/99, § 81.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 lutego 2007 r. w sprawie Tatishvili przeciwko Rosji, skarga nr 1509/02, § 58, ECHR 2007–I.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 24 maja 2005 r. w sprawie Buzescu przeciwko Rumunii, skarga nr 61302/00, § 67.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 24 maja 2005 r. w sprawie Donadze przeciwko Gruzji, skarga nr 74644/01, § 35.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 27 września 2001 r. w sprawie Hirvisaari przeciwko Finlandii, skarga nr 49684/99, § 30.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie Wagner i J.M.W.L. przeciwko Luksemburgowi, skarga nr 76240/01, § 96.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie Albina przeciwko Rumunii, skarga nr 57808/00, § 3–36.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 30 listopada 1987 r. w sprawie H. przeciwko Belgii, § 53.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 31 marca 2000 r. w sprawie Dulaurans przeciwko Francji, skarga nr 34553/97.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 kwietnia 2008 r. w sprawie Grădinar przeciwko Mołdawii, skarga nr 7170/02, § 115.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie Ruiz Torija przeciwko Hiszpanii, skarga nr 18390/91, §§ 29 i 30.
• Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie Hiro Balani przeciwko Hiszpanii, skarga nr 18064/91, §§ 27 i 28.
• Wyrok Izby Lordów w sprawie Brown v Stott [2003] 1 AC 681 oraz J. Cooper, Procedural Due Process, Human Rights and the Added Valueof theRight to a Fair Trial, [2006] Judicial Review 78.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 marca 2006 r., sygn. akt II OSK 632/05, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych (CBOSA), www.orzeczenia.nsa.gov.pl.
• Wyrok Sądu Najwyżśzego z dnia 16 lutego 1994 r. wydany na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku NSA-Ośrodka Zamiejscowego w Lublinie z dnia 23 września 1993 r. sygn. akt III ARN 2/94.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 czerwca 2008 r., SK 17/07, OTK-A 2008, nr 5, poz. 78.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 2002 r., sygn. akt P 9/01, OTK-A-2002, nr 2, poz. 14.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca 1999 r., SK 19/98, OTK 1999, nr 3, poz. 36.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK-A 2006, nr 1, poz. 2.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 kwietnia 2001 r., SK 10/00, OTK 2001, nr 3, poz. 52.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2007 r., SK 7/06, OTK-A 2007, nr 9, poz. 108.Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 grudnia 2004 r., SK 29/04, OTK-A 2004, nr 11, poz. 114.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 grudnia 2010 r., P 11/09, OTK-A 2010, nr 10, poz. 128.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 1992, OTK 1992, nr 1, poz. 5.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 grudnia 1998 r., K 41/97, OTK 1998, nr 7, poz. 117.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 2004 r., SK 38/03, OTK-A 2004, nr 5, poz. 45.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 1998 r., K 28/97, OTK 1998, nr 4, poz. 50.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 1998 r., K 28/97, OTK-A 1998, nr 4, poz. 50.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-280/08 P, Deutsche Telekom przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:2010:603, pkt 135-136.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-288/11 P, Mitteldeutsche Flughafen i Flughafen Leipzig-Halle przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:2012:821, pkt 83.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/09, P A2A przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:2011:858, pkt 97.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-597/12 P, Isdin przeciwko Bial-Portela, ECLI:EU:C:2013:672, pkt 21.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-601/11 P, Republika Francuska przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:2013:465, pkt 83.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji , C-415/05 P, ECLI:EU:C:2008:461, pkt 335.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Unibet, C-432/05, ECLI:EU:C:2007:163, pkt 37.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 lipca 2013 r. w sprawie C-136/12 Consiglio nazionale dei geologi przeciwko Autorità garante della concorrenza e del marcato (pkt 26, sygn. ECLI:EU:C:2013:489).
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C-325/11 Krystyna Alder i Ewald Alder przeciwko Sabina Orlowska i Czeslaw Orlowski.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 24 kwietnia 2012 r. w sprawie Kamberaj, sygn. ECLI:EU:C:2012:233.
• Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 października 1982 r. w sprawie 283/81 Cilfit i in.

Identifiers

DOI

10.37232/sp.2014.4.2