Teoria etyczna J. Benthama a dereifikacja i prawa zwierząt

• Authors: Witold Daniłowicz

Title variants

Teoria etyczna J. Benthama a dereifikacja i prawa zwierząt

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę ustalenia, czy koncepcja etyczna J. Benthama może służyć jako teoretyczne uzasadnienie dla ustawowej dereifikacji zwierząt. Autor ten dostrzegał związek przyczynowy zachodzący pomiędzy okrucieństwemwobec zwierząt, a uznaniem ich w systematyce prawa za rzecz. Prawdziwość tej tezy budzi jednak wątpliwości. Obowiązek humanitarnego traktowania zwierząt zawarty w ustawie nie jest wynikiem uznania, że zwierzę nie jest rzeczą. Prowadzi to do wniosku, że ustawowa dereifikacja zwierząt jest nie tyle koncepcją prawną, co ideologiczną. O ile sama w sobie nie poprawia ona losu zwierząt, to na płaszczyźnie prawnej otwiera drzwi dla przyznania zwierzętom podmiotowości, a w przyszłości nawet praw podmiotowych.

EN

The article examines the question of whether J. Bentham’s ethical theory can serve as a theoretical justification for the statutory dereification of animals. This author saw a causal connection between cruelty to animals and classifying them as a thing(res) in law. The correctness of this conclusion appears debatable, however. The obligation to treat animals in a humane manner is not connected to and, in particular, does not issue from a statutory declaration that an animal is not a thing. Thisleads to the conclusion that statutory dereification is an ideological concept rather than a legal one. While by itself it does not improve the situation of animals, it nevertheless, in a legal perspective, opens the door to recognizing them as subjectsof law, and, in the future, possibly to granting them rights. 

Keywords

PL

prawa zwierząt; dereifikacja; utylitaryzm; Bentham; status prawny zwierząt; animal rights; dereification; utilitarianism; legal status of animals; prawa zwierząt; dereifikacja; utylitaryzm; Bentham; status prawny zwierząt; animal rights; dereification; utilitarianism; legal status of animals

EN

animal rights; dereification; utilitarianism; Bentham; legal status of animals

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Studia Prawnicze
• Year: 2020
• Issue: 1(221)
• Pages: 7-27

Dates

published

2020-06-30

Contributors

author

Witold Daniłowicz

• Kancelaria prawna Noerr Biedecki sp. k., Warszawa

References

• Arystoteles, Polityka z dodaniem pseudo-arystotelesowej ekonomiki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
• Bentham J., An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, nakładem T. Payne, London 1789.
• Bentham J., Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, PWN, Warszawa 1958.
• Berg van der P., Slaves: Persons or Property? The Roman Law on Slavery and Its Reception in Western Europe and Its Overseas Territories, „Osaka University Law Review” 2016, nr 63.
• Białocerkiewicz J., Status prawny zwierząt. (Prawa zwierząt czy prawna ochrona zwierząt), TNOiK Dom Organizatora, Toruń 2005.
• Dardenne E., From Jeremy Bentham to Peter Singer, „Revue d’études benthamiennes“ 2010, nr 7.
• Gardocka T., Czy zwłoki ludzkie są rzeczą i co z tego wynika?, [w:] D. Karkut, J. Mazurkiewicz, J. Gołaczyński, J. Turłowski (red.), Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, Oficyna Prawnicza, Wrocław 2015.
• Garrett A., Francis Hutcheson and the Origin of Animal Rights, „Journal of the History of Philosophy” 2007, nr 2.
• Harrison R., Jeremy Bentham, [w:] T. Honderich (ed.), The Oxford Companion to Philosophy, OUP, Oxford 1995.
• Izdebski H., Prawa zwierząt czy prawo zwierząt, [w:] T. Gardocka, A. Gruszczyńska (red.), Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
• Kartezjusz, Rozprawa o metodzie, Onepress, Gliwice 2019.
• Kmiecik R., Dereifikacja” zwierząt czy antropomorfizm prawniczy, [w:] M. Mozgawa (red.), Prawna ochrona zwierząt, Oficyna Wydawnicza Verbum, Lublin 2002.
• Konstytucja Stanów Zjednoczonych z 31 stycznia 1865 r., http://www.kolousa.wssm.edu.pl/res/konstytucja.pdf [dostęp 29.9.2019].
• Koranyi K., Powszechna historia państwa i prawa w zarysie. T. II, Epoka Feudalizmu, Warszawa 1955.
• Kundera E., Użyteczność w systemie etyki Johna Stuarta Milla, „Studia Ekonomiczne” 2014, nr 180.
• Lejman J., Zwierzęta w filozofii. (Zarys historii problemu: od filozofów starożytnych do I. Kanta), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2005, t. II.
• Liszcz T., Zwierzęta w prawie stanowionym, „Więź” 1998, nr 7.
• Locke J., Some thoughts concerning education, https://oll.libertyfund.org/titles/locke-the-works-vol-8-some-thoughts-concerning-education-posthumousworks-familiar-letters [dostęp: 30.8.2019].
• Łętowska E., Dwa cywilnoprawne aspekty praw zwierząt: dereifikacja i personifikacja, [w:] A. Szpunar, Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci profesor B. Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997.
• Malinowski D., Problematyka podmiotowości prawnej zwierząt na przykładzie koncepcji utylitaryzmu Petera Singera, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 2.
• Martin R., Mill’s Rule Utilitarianism in Context, [w:] B. Eggleston, D.E. Miller, D. Weinstein, John Stuart Mill and the Art of Life, OUP, Oxford 2012.
• Mill J.S., Utylitaryzm, [w:] B. Baran (red.), John Stuart Mill. Pisma o wolności i szczęściu, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2017.
• Nazar M., Normatywna dereifikacja zwierząt – aspekty cywilnoprawne, [w:] M. Mozgawa (red.), Prawna ochrona zwierząt, Oficyna Wydawnicza Verbum, Lublin 2002.
• Powszechna Księga Ustaw Cywilnych (Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch), Patent cesarski z dnia 1 czerwca 1811 r., http://www.pwsz.legnica.edu.pl/~siejam/ustawy/abgb [dostęp 26.8.2019].
• Primatt H., A Dissertation on the Duty of Mercy and the Sin of Cruelty to Brute Animals, nakładem T. Cadell, London 1776, https://archive.org/details/adissertationon00primgoog [dostęp: 6.10.2020].
• Radecki W., Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, Difin, Warszawa 2012.
• Salt H., The Rights of Animals, „International Journal of Ethics” 1910, nr 2.
• Singer P., Zwierzęta i ludzie jako istoty sobie równe, „Etyka” 1980, nr 18.
• Św. Augustyn, Państwo Boże, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2015.
• Św. Tomasz z Akwinu, Summa Teologiczna, t. 18 Sprawiedliwość, http://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_18.pdf [dostęp 30.8.2019].
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, t.j. Dz.U. 2019 poz. 122 z późn. zm.
• Wołodkiewicz W., Czy prawo rzymskie przestało istnieć?, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 2003.

Identifiers

DOI

10.37232/sp.2020.1.1