Dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - część I

• Authors: Magdalena El-Hagin

Title variants

Dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - część I

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych obowiązuje od ponad 15 lat. W tym czasie interpretowana była w literaturze przedmiotu, wytycznych Komisji Europejskiej oraz orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. W niniejszym opracowaniu przeanalizowano 12 orzeczeń TSUE z ostatnich pięciu lat (2016–2021). W pierwszej kolejności omówiono stanowisko TSUE w przedmiocie relacji dyrektywy 2005/29/WE do innych instrumentów unijnych i krajowych. Następnie przedstawiono dorobek TSUE w kwestii podmiotowego zakresu stosowania dyrektywy 2005/29/WE. Z uwagi na fakt, że dyrektywa zmierza do ochrony zarówno konsumentów, jak i profesjonalistów funkcjonujących zgodnie z prawem, ma ona znaczenie dla – bez mała – ogółu obywateli UE. W tym kontekście precyzyjne określenie zakresu jej stosowania jest niezwykle istotne dla przedsiębiorców, konsumentów oraz wszystkich praktyków interpretujących prawo krajowe w świetle przepisów dyrektywy (zwłaszcza sądów), a także – choć w mniejszym zakresie – dla ustawodawców krajowych.   During the fifteen years since its adoption, Directive 2005/29/EC on unfair commercial practices has been interpreted in the subject literature, the guidelines of the European Commision and in the case-law of the Court of Justice. The paper analyses 12 judgements of the CJEU imposed in the last five years (2016–2020) in the context of the scope of Directive 2005/29/EC. First, the CJEU’s take on the relationship between Directive 2005/29/EC and other union and national regulations is discussed. Then the CJEU’s acquis regarding the subjective scope of the Directive is presented. In light of the fact that the Directive leads to the protection both consumers and traders operating legally, it is of importance for almost all UE citizens. Thus the precise determination of the scope of Directive 2005/29/EC is tremendously important for traders, consumers and all practitioners interpreting national law in the light of the Directive’s provisions (especially courts), but – also although to a lesser extent – for Member States’ legislators.

EN

During the fifteen years since its adoption, Directive 2005/29/EC on unfair commercial practices has been interpreted in the subject literature, the guidelines of the European Commision and in the case-law of the Court of Justice. The paper analyses 12 judgements of the CJEU imposed in the last five years (2016–2020) in the context of the scope of Directive 2005/29/EC. First, the CJEU’s take on the relationship between Directive 2005/29/EC and other union and national regulations is discussed. Then the CJEU’s acquis regarding the subjective scope of the Directive is presented. In light of the fact that the Directive leads to the protection both consumers and traders operating legally, it is of importance for almost all UE citizens. Thus the precise determination of the scope of Directive 2005/29/EC is tremendously important for traders, consumers and all practitioners interpreting national law in the light of the Directive’s provisions (especially courts), but – also although to a lesser extent – for Member States’ legislators.

Keywords

PL

dyrektywa 2005/29/WE; nieuczciwe praktyki handlowe; ochrona konsumentów; orzecznictwo TSUE; Directive 2005/29/EC; unfair commercial practices; consumer protection; case-law of the CJEU; dyrektywa 2005/29/WE; nieuczciwe praktyki handlowe; ochrona konsumentów; orzecznictwo TSUE; Directive 2005/29/EC; unfair commercial practices; consumer protection; case-law of the CJEU

EN

Directive 2005/29/EC; unfair commercial practices; the latest case-law of the CJEU

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Studia Prawnicze
• Year: 2021
• Issue: 1 (223)
• Pages: 123-169

Dates

published

2021-09-22

Contributors

author

Magdalena El-Hagin

• Instytut Nauk Prawnych PAN

References

• Duivenvoorde B, The CJEU Decision in Citroën/ZLW: Ready for REFIT?, „Journal of European Consumer and Market Law” 2017, t. 6, nr 2, s. 77-80.
• Durovic M., Bright Future for EU Consumer Law?, „Journal of European Consumer and Market Law” 2019, t. 8, nr 6, s. 217-218.
• Durovic M., The Meaning of the Notion ‘Commercial Practice’ under EU Law: UPC Magyarország, „European Review of Contract Law” 2016, nr 1, s. 57-71, https://doi.org/10.1515/ercl-2016-0004.
• Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego, Dz.Urz. UE L 178 z 17.07.2000 r.
• Dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, Dz.Urz. UE L 108 z 24.04.2002 r., s. 51-77.
• Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.Urz. UE L 149 z 11.06.2005 r., s. 22-39.
• Dyrektywa 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom, Dz.Urz. UE L 80 z 18.03.1998 r.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiająca Europejski kodeks łączności elektronicznej, Dz.Urz. UE L 321 z 17.12.2018, s. 36-214.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsument, Dz.Urz. UE L 328 z 18.12.2019 r., s. 7-28.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią, Dz.Urz. UE L 153 z 18.06.2010 r., s. 1-12.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.Urz. UE L 304 z 22.11.2011 r., s. 64-88.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji, Dz.Urz. UE L 171 z 7.07.1999, s. 12-16.
• Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, Dz.Urz. UE L 95 z 21.04.1993 r., s. 29-34.
• Fernández Carballo-Calero P., Aggressive Commercial Practices in the Case Law of EU Member States, „Journal of European Consumer and Market Law” 2016, t. 5, nr 6, s. 255-261.
• Grochowski M., Wadliwość umów konsumenckich (w świetle przepisów o nieuczciwych praktykach rynkowych), „Państwo i Prawo” 2009, nr 7, s. 59-71.
• Jabłonowska A., Wpływ dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych na krajowe normy proceduralne. Glosa do wyroku TS z dnia 19 września 2018 r., C-109/17, Bankia SA przeciwko Juanowi Carlosowi Mariemu Merinowi i in., „Europejski Przegląd Sądowy” 2019, nr 11, s. 25-32.
• Keirsbilck B., The UCPD’s Notion of “Commercial Practice”: UPC Magyarország, „Common Market Law Review” 2016, t. 53, nr 2, s. 527-542.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy, COM(2015) 192 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/ALL/?uri=celex:52015DC0192 [dostęp: 21.07.2021].
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 11.04.2018 r. COM(2018) 183 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0183 [dostęp: 21.07.2021].
• Koolen C., Vacuum Cleaner Energy Labels and Misleading Commercial Practices: EU Consumers Left in the Dust? A Case Annotation of C-632/16 Dyson Ltd v BSH Home Appliances NV, „Journal of European Consumer and Market Law” 2019, t. 8, nr 2, s. 82-88.
• Kotowicz B., Sieradzka M., Zawisza M., Żądanie unieważnienia umowy na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym jako postać roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego. Glosa do uchwały SN z dnia 11 września 2020 r., III CZP 80/19, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020, nr 7, s. 142-149.
• Kunkiel-Kryńska A., Metody harmonizacji prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej i ich wpływ na procesy implementacyjne w państwach członkowskich, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Kunkiel-Kryńska A., Nowe rozwiązania prawa ochrony konsumenta w dyrektywie o nieuczciwych praktykach handlowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2007, nr 8, s. 26-37.
• Loos M.B.M., The Modernization of European Consumer Law (Continued): More Meat on the Bone After All, „European Review of Private Law” 2020, t. 28, nr 2, s. 407-424.
• Maliszewska-Nienartowicz J., Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych – pierwszy etap wspólnotowego prawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007, nr 1, s. 21-26.
• Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Art. 478-1217, Wolters Kluwer, Warszawa 2021, LEX.
• Namysłowska M., Charakter prawny listy nieuczciwych praktyk handlowych. Glosa do wyroku TS z dnia 23 kwietnia 2009 r., C-261/07 i C-299/07, LEX/el. 2010.
• Namysłowska M., Dziesięć lat dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016, nr 3, s. 4-9.
• Namysłowska M., Ponownie wezwana do odpowiedzi, czyli jak dziś oceniam regulację reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej, [w]: J. Barta, J. Chwalba, R. Markiewicz, P. Wasilewski (red.), Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
• Namysłowska M., Stosowanie dyrektywy 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych w świetle pierwszego sprawozdania Komisji, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 2, s. 26-31.
• Namysłowska M., Trudne relacje między nieuczciwością B2C a nieuczciwością B2B. Glosa do wyroku TS z dnia 19 października 2017 r., C-295/16, Europamur Alimentacíon, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018, nr 4, s. 33-38.
• Opinia rzecznika generalnego M. Szpunara w dniu 31 maja 2018 r. w sprawie C-105/17.
• Opinia rzecznika generalnego P. Mengozziego przedstawiona w 16 grudnia 2015 r. w sprawie C-476/14.
• Opinia rzecznika generalnego Saugmandsgaard Øe w sprawie Dyson Ltd v BSH Home Appliances NV, C 632/16.
• Pavillon C., Private Enforcement as a Deterrence Tool: a Blind Spot in the Omnibus-Directive, „European Review of Private Law” 2019, t. 27, nr 6, s. 1297-1328.
• Piesiewicz P.F., Problematyka zakazu reklamowania się podmiotów leczniczych oraz lekarzy w świetle Kodeksu Etyki Lekarskiej, prawa krajowego oraz prawa unijnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019, nr 3, s. 122-144.
• Postanowienie TSUE z 26 października 2017 r. w sprawie karnej C-356/16 przeciwko Wamo BVBA, Lucowi Cecile Jozefowi Van Mol, EU:C:2017:809.
• Postanowienie TSUE z 28 czerwca 2016 r. w sprawie C-450/15, Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato/Italsempione przeciwko Spedizioni Internazionali SpA, EU:C:2016:508.
• Postanowienie TSUE z 3 września 2015 r. w sprawie C-456/14, Manuel Orrego Arias v Subdelegación del Gobierno en Ciudad Real, EU:C:2015:550.
• Postanowienie TSUE z 30 czerwca 2011 r., Wamo BVBA przeciwko JBC NV i Modemakers Fashion NV., C 288/10, EU:C:2011:443.
• Postanowienie TSUE z dnia 2 lipca 2020 r. w sprawie C-853/19, Sting Reality, EU:C:2020:522.
• Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności, Dz.U. UE L 404 z 30.12.2006 r., s. 9-25.
• Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 665/2013 z dnia 3 maja 2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykietowania energetycznego odkurzaczy, Dz.Urz. UE L 192 z 13.07.2013 r., s. 1-23.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1128 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie transgranicznego przenoszenia na rynku wewnętrznym usług online w zakresie treści, Dz.Urz. UE L 168 z 30.6.2017 r., s. 1.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/302 z 28 lutego 2018 r. w sprawie nieuzasadnionego blokowania geograficznego oraz innych form dyskryminacji klientów ze względu na przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub miejsce prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym oraz w sprawie zmiany rozporządzeń (WE) nr 2006/2004 oraz (UE) 2017/2394 i dyrektywy 2009/22/WE, Dz.Urz. UE L 601 z 2.03.2018 r., s. 1.
• Schebesta H., Purnhagen K.P., Island or Ocean: Empirical Evidence on the Average Consumer Concept in the UCPD, „European of Private Law” 2020, t. 28, z. 2, s. 294-295.
• Sieradzka M., Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.
• Sieradzka M., Wzorzec „przeciętnego konsumenta” w dyrektywie 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych i jego implikacje dla prawa polskiego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008, nr 6, s. 19-23.
• Straetmans G., Misleading practices, the consumer information model and consumer protection, „Journal of European Consumer and Market Law” 2016, t. 5, nr 5, s. 199-210.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. 2020, poz. 1740, 2320.
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, t.j. Dz.U. 2017, poz. 2070.
• Van Duin J.M.L., Leone C., The Real (New) Deal: Levelling the Odds for Consumer-Litigants: On the Need for a Modernization, Part II, „European Review of Private Law” 2019, t. 27, z. 6, s. 1227-1249.
• Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-102/20.
• Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-143/20.
• Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-371/20.
• Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-536/20.
• Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie C-689/20.
• Wyrok Sądu UE z 8 listopada 2018 r. w sprawie T-544/13 RENV Dyson przeciwko Komisja, ECLI:EU:T:2018:761.
• Wyrok TSUE z 10 września 2020 r. w sprawie C-363/19, Konsumentombudsmannen przeciwko Mezina AB, EU:C:2020:693.
• Wyrok TSUE z 12 czerwca 2019 r. w sprawie C-628/17, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Orange Polska S.A., EU:C:2019:480.
• Wyrok TSUE z 13 czerwca 2013 r. w sprawie C 62/12, Galin Kostow przeciwko Direktor na Direkcija „Obżałwane i uprawlenie na izpyłnenieto” – grad Warna pri Centrałno uprawlenie na Nacionałnata agencija za prichodite, EU:C:2013:391.
• Wyrok TSUE z 13 września 2018 r. w sprawach połączonych C-54/17 i C-55/17, Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato przeciwko Wind Tre i Vodafone Italia, EU:C:2018:710.
• Wyrok TSUE z 15 listopada 2016 r. w sprawie C-268/15, Fernand Ullens de Schooten przeciwko État belge, EU:C:2016:874.
• Wyrok TSUE z 15 marca 2012 r. w sprawie C-453/10, Pereničová i Perenič przeciwko SOS financ, spol. s r. o., EU:C:2012:144.
• Wyrok TSUE z 16 lipca 2005 r. w sprawach połączonych C-544/13 i C-545/13, Abcur AB przeciwko Apoteket Farmaci AB i Apoteket AB, EU:C:2015:481.
• Wyrok TSUE z 17 lipca 1997 r., C-28/95, A. Leur-Bloem v Inspecteur der Belastingdienst / Ondernemingen Amsterdam 2., EU:C:1997:369.
• Wyrok TSUE z 18 października 2012 r. w sprawie USA przeciwko Christine Nolan, C 583/10, EU:C:2012:638.
• Wyrok TSUE z 21 grudnia 2011 r. w sprawie C-482/10, Teresa Cicala przeciwko Regione Siciliana, EU:C:2011:868.
• Wyrok TSUE z 21 września 2016 r. w sprawie C 221/15, Hof van beroep te Brussel przeciwko Etablissements Fr. Colruyt NV, EU:C:2016:704.
• Wyrok TSUE z 26 października 2016 r. w sprawie karnej C-611/14, przeciwko Canal Digital Danmark A/S, EU:C:2016:800.
• Wyrok TSUE z 3 lutego 2021 r. w sprawie C-922/19, Stichting Waternet przeciwko MG, EU:C:2021:91.
• Wyrok TSUE z 3 października 2013 r. w sprawie C-32-12, Soledad Duarte Hueros przeciwko Autociba SA i Automóviles Citroën España SA, EU:C:2013:637.
• Wyrok TSUE z 4 maja 2017 r. w sprawie karnej C-339/15 przeciwko Lucowi Vanderborghtowi, EU:C:2017:335.
• Wyrok TSUE z 5 kwietnia 2017 r. w sprawie C-298/15, UAB „Borta” przeciwko VĮ Klaipėdos valstybinio jūrų uosto direkcija, EU:C:2017:266.
• Wyrok TSUE z 7 lipca 2016 r. w sprawie C-476/14, Citroën Commerce GmbH v Zentralvereinigung des Kraffahrzeuggewerbes zur Aufrechterhaltung lauteren Wettbewerbs eV (ZLW), EU:C:2016:527.
• Wyrok TSUE z 7 listopada 2013 r. w sprawie C-313/12, Giuseppa Romeo przeciwko Regione Siciliana, EU:C:2013:718.
• Wyrok TSUE z 7 stycznia 2003 r. w sprawie C 306/99, Banque internationale pour l'Afrique occidentale SA (BIAO) v Finanzamt für Großunternehmen in Hamburg, EU:C:2003:3.
• Wyrok TSUE z 7 września 2016 r. w sprawie C-310/15, Vincent Deroo-Blanquart v Sony Europe Limited, EU:C:2016:633.
• Wyrok TSUE z 8 lutego 2017 r. w sprawie C-562/15, Carrefour Hypermarchés SAS przeciwko ITM Alimentaire International SASU, EU:C:2017:95.
• Wyrok TSUE z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie C-415/11, Mohamed Aziz przeciwko Caixa d'Estalvis de Catalunya, Tarragona i Manresa (Catalunyacaixa), EU:C:2013:164.
• Wyrok TSUE z dnia 17 maja 2018 r. w sprawie C-147/16, Karel de Grote – Hogeschool Katholieke Hogeschool Antwerpen, EU:C:2018:320.
• Wyrok TSUE z dnia 19 października 2017 r. w sprawie C-295/16, Europamur Alimentación SA przeciwko Dirección General de Comercio y Protección del Consumidor de la Comunidad Autónoma de la Región de Murcia, EU:C:2017:782.
• Wyrok TSUE z dnia 19 września 2018 r. w sprawie C-109/17, Bankia SA przeciwko Juanowi Carlosowi Mariemu Merinowi i in., EU:C:2018:735.
• Wyrok TSUE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawach połączonych C 261/07 i C 299/07, VTB-VAB i Galatea EU:C:2009:244.
• Wyrok TSUE z dnia 4 czerwca 2015 r. w sprawie C-497/13, Froukje Faber przeciwko Autobedrijf Hazet Ochten BV, EU:C:2015:357.
• Wyrok TSUE z dnia 4 października 2018 r. w sprawie C-105/17, Komisia za zashtita na potrebitelite przeciwko Evelinie Kamenovej, EU:C:2018:808, pkt 20.
• Wyrok TSUE z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawach połączonych C-708/17 i C-725/17, „EVN Bulgaria Toplofikatsia” EAD przeciwko Nikolinie Stefanovej Dimitrovej i „Toplofikatsia Sofia” EAD przeciwko Mitkowi Simeonovi Dimitrovowi, EU:C:2019:1049.
• Wyrok z 4 maja 2017 r. w sprawie C 29/16, HanseYachts AG przeciwko Port D’Hiver Yachting SARL i in., EU:C:2017:343.
• Wyrok z dnia 4 lipca 2006 r. w sprawie C 212/04, Konstantinos Adeneler i inni przeciwko Ellinikos Organismos Galaktos (ELOG), EU:C:2006:443.

Identifiers

DOI

10.37232/sp.2021d