Zamach na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w świetle art. 134 Kodeksu karnego

• Authors: Piotr Kosmaty

Title variants

EN

Assassination attempt on the life of the President of the Republic of Poland pursuant to Article 134 of the Criminal Code

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the issue of special criminal law protection of the President of the Republic of Poland. With reference to pre-war legislation, Article 134 of the Criminal Code was analysed, which criminalises behaviour constituting an attempt on the life of the President of the Republic of Poland, who, perceived not as a specific person but as an entity embodying the majesty of the Republic of Poland, is one of the main guarantors of the efficient and undisturbed functioning of the state organism. An assassination attempt on the holder of this office may be the beginning of both internal and external destabilisation of the state, and the threat to its security appears already at the moment of preparation to commit this crime. While the author of the article does not deny that this provision also strengthens the protection of this person’s life and health, he recognises that this is an incidental object of protection. The article presents arguments in favour of the criminalisation of any behaviour bearing the features of preparation for the crime of an attempt on the life of the President of the Republic of Poland, following the example of the authors of the Criminal Code of 1932.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki szczególnej prawnokarnej ochrony Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W nawiązaniu do przedwojennego ustawodawstwa został poddany analizie art. 134 Kodeksu karnego, kryminalizujący zachowania będące zamachem na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, który postrzegany nie jako konkretna osoba, lecz jako podmiot uosabiający majestat Rzeczypospolitej Polskiej jest jednym z głównych gwarantów sprawnego i niezakłóconego funkcjonowania organizmu państwowego. Zamach na osobę sprawującą ten urząd może być początkiem zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej destabilizacji państwa, a zagrożenie jego bezpieczeństwa pojawia się już w momencie przygotowań do popełnienia tego przestępstwa. Autor nie neguje przy tym faktu, że ten przepis wzmacnia także ochronę życia i zdrowia tej osoby, uznaje jednak, że jest to uboczny przedmiot ochrony. W artykule przedstawiono argumenty przemawiające za penalizacją wszelkich zachowań noszących znamiona przygotowania do zbrodni zamachu na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wzorem twórców Kodeksu karnego z 1932 r.

Keywords

PL

prezydent; zamach; zbrodnia; przygotowanie; destabilizacja państwa

EN

president; assassination; crime; preparation; destabilisation of the state

• Publisher: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Journal: Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Year: 2022
• Volume: 15
• Issue: 29
• Pages: 161-180

Dates

published

2023

Contributors

author

Piotr Kosmaty

• Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury

• https://orcid.org/0000000272573014

References

• Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1977.
• Bojarski M., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, M. Bojarski (red.), Warszawa 2012.
• Budyn-Kulik M., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Komentarz, M. Mozgawa (red.), Warszawa 2012.
• Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2022.
• Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 2007.
• Górka G., Prawnokarna ochrona Prezydenta Rzeczypospolitej, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2014, nr 3, s. 31-58.
• Hoc S., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej - ocena regulacji prawnej i propozycja zmian, w: Zmiany w polskim prawie po wejściu w życie Kodeksu karnego z 1997 roku, T. Bojarski i in. (red.), Lublin 2006.
• Hoc S., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, T. Dukiet-Nagórska (red.), Warszawa 2012.
• Hoc S., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prawo karne. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-277 k.k., A. Zoll (red.), Warszawa 2013.
• Kardas P., Przestępstwa przeciwko Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117–277 k.k., A. Zoll (red.), Warszawa 2013.
• Kardas P., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-211a, cz. 1, W. Wróbel, A. Zoll (red.), Warszawa 2017, s. 107-207.
• Kłączyńska N., Komentarz do art. 134 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, J. Giezek (red.), Lex 2014.
• Krajewski R., Przestępstwo zamachu na życie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w: Prawne i gospodarcze podstawy bezpieczeństwa, S. Kamosiński, T. Kuczur, J. Laskowska (red.), Bydgoszcz 2015, s. 15-22.
• Krukowski A., Zdrada dyplomatyczna, w: System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, t. 4, cz. 1, Wrocław 1985.
• Kulesza J., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117-221, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2013.
• Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938.
• Makowski W., Zbrodnie stanu, Warszawa 1924.
• Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010. Komentarz, T. Bojarski (red.), Warszawa 2012, s. 309.
• Michalska-Warias A., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Komentarz, T. Bojarski (red.), Warszawa 2012, s. 309.
• Peiper L., Komentarz do Kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających wraz z niektóremi ustawami dodatkowemi i wzorami orzeczeń do prawa o wykroczeniach, Kraków 1933.
• Peiper L., Komentarz do Kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach, przepisów wprowadzają- cych obie te ustawy, Kraków 1936.
• Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2006.
• Stefański R.A., Prawo karne materialne. Część szczególna, Warszawa 2009.
• Wiak K., Ochrona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Kodeksie Karnym, „Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie” 2019, t. 12, nr 1, s. 323-337.
• Wiak K., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Komentarz, A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Warszawa 2019, s. 847.
• Wojciechowska J., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, w: Kodeks karny. Komentarz do artykułów 117-221, A. Wąsek, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2010.
• Zabójstwo Narutowicza. Kres demokracji w II RP, Warszawa 2022.
• Zawadka G., Kacprzak I., Wyroki dla szpiegów, „Rzeczpospolita”, 2 II 2023 r.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU z 1997 r. nr 78 poz. 483, ze zm.).
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (DzU z 1952 r. nr 33 poz. 232).
• Konwencja ONZ o zapobieganiu przestępstwom i karaniu sprawców przestępstw przeciwko osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej, w tym przeciwko dyplomatom, sporządzona w Nowym Jorku dnia 14 grudnia 1973 r. (DzU z 1983 r. nr 37 poz. 168).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 2022 r. poz. 1138, ze zm.).
• Ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (DzU z 1969 r. nr 13 poz. 94).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (DzU z 1932 r. nr 60 poz. 571).

Identifiers

DOI

10.4467/20801335PBW.23.024.18766

Biblioteka Nauki

23999674