Sprawa operacyjnego rozpracowania o kryptonimie "Małgorzata" – kulisy nawiązania gry kontrwywiadowczej z Federalną Służbą Wywiadowczą RFN

• Authors: Przemysław Bartosik

Title variants

EN

Operation "Małgorzata" – the Backstory of a Counterintelligence Operation against the German BND

Abstracts

EN

In the 1980s, Department II of the Ministry of Internal Affairs used a secret collaborator codenamed "Lange" (formerly "Małgorzata") to engage in a counterintelligence game with the German Federal Intelligence Service (BND). While visiting family in Germany, the secret collaborator fed misinformation to BND operatives, who were mostly interested in military (defence) information as well as economic, social or political issues in Poland. The BND attached particular importance to information on the 10th Congress of the Polish United Workers’ Party, personnel changes in the party’s Politburo and the policies of the party and the government towards the dissidents ("Solidarity"). "Lange" was also "profiled" by the BND as a "source unit", providing information about the functioning of the Warsaw 20th Armoured Division and the 2nd Brandenburg Fighter-Bomber Division.

PL

W latach osiemdziesiątych XX w. Departament II Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW) nawiązał za pośrednictwem TajnegoWspółpracownika (TW) o pseudonimie "Lange" (wcześniej "Małgorzata") grę kontrwywiadowczą z Federalną Służbą Wywiadowczą (BND) Republiki Federalnej Niemiec (RFN). Podczas pobytów u rodziny w RFN TW informował funkcjonariuszy BND o interesujących ich zagadnieniach, oscylujących głównie wokół problematyki wojskowej (obronności), gospodarczej i społeczno-politycznej w Polsce. Szczególne znaczenie dla BND miały informacje dotyczące X Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), zmian personalnych w Biurze Politycznym oraz polityki partii i rządu wobec opozycji („Solidarności”). „Lange” został ponadto "uprofilowany" przez BND jako "jednostka źródłowa" dostarczająca informacji na temat funkcjonowania 20. Warszawskiej Dywizji Pancernej i 2. Brandenburskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowo-Bombowego.

Keywords

EN

operative combination; counterintelligence; Polish Army; secret collaborator; operative case

PL

kombinacja operacyjna; kontrwywiad; Wojsko Polskie; tajny współpracownik; sprawa operacyjnego rozpracowania

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
• Year: 2020
• Issue: 18
• Pages: 326-344

Dates

published

2020

Contributors

author

Przemysław Bartosik

• Regionalne Towarzystwo Historyczne Ziemi Wałeckiej

• https://orcid.org/0000000264174822

References

• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (AIPN)
• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1975–1990,t. 3, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008
• Babula J., Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998
• Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961, t. 2, Warszawa 2017
• Bartosik P., Szkice z dziejów najnowszych powiatu wałeckiego, Wałcz 2018
• Bartosik P., Życie polityczne Wałcza i okolic w latach 1945–1990, Szczecin 2015
• Bielak F., Służby wywiadowcze Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 1985
• Filip K., Golon M., "Problemy z gośćmi". Żołnierze i oficerowie garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w Bornem Sulinowie w wybranych dokumentach z zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej z lat 1962–1986 [w:] Armia Czerwona/Radziecka w Polsce w latach 1944–1993. Studia i szkice, red. K. Filip, M. Golon, Borne Sulinowo–Bydgoszcz–Gdańsk 2015
• Gasztold-Seń P., Koncesjonowany Nacjonalizm. Zjednoczenie Patriotyczne Grunwald 1980–1990, Warszawa 2012
• Kopyś T., Początki wywiadu zachodnioniemieckiego oraz jego aktywność w Polsce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w., "Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989" 2011, nr 1(8–9)
• Mołdawa T., Ludzie Władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Warszawa 1991
• Pleskot P., Dyplomata czyli szpieg? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956–1989), cz. 1: Generalia, Warszawa 2013
• Pleskot P., W cieniu centrali. Struktury pionu SB Komendy Stołecznej MO i Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych w latach 1975–1990, Warszawa 2018
• Próba dokonania bilansu współpracy KGB – SB w latach 1970–1990. Cz. II, "Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego" 2011, nr 4(3) (artykuł opracowany przez zespół funkcjonariuszy Biura Ewidencji i Archiwum Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, pod red. Roberta Oska i Mirosława Grabowieckiego, wersja w pdf)
• Rosenbaum S., Operacja "Tama". Służba Bezpieczeństwa wobec masowej emigracji do RFN, "Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej" 2010, nr 3(110)
• Siemiątkowski Z., Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009
• Słabig A., Kontrwywiad Polski Ludowej a problem niemiecki w świetle danych z województwa koszalińskiego z lat pięćdziesiątych XX w., "Słupskie Studia Historyczne" 2011, nr 17
• Słabig A., Pozostać czy wyemigrować? Autochtoni i Ukraińcy w województwie pilskim w latach 1975–1989 w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, "Zapiski Historyczne" 2013, z. 2. Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, t. 2, red. W. Skóra, P. Skubisz, Szczecin 2015
• Tajny oręż czy ofiary zimnej wojny? Emigracje polityczne z Europy Środkowej i Wschodniej, red. S. Łukasiewicz, Lublin–Warszawa 2010
• Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007
• Veröffentlichungen der Unabhängigen Historikerkommission zur Erforschung der Geschichte des Bundesnachrichtendienstes 1945–1968, t. 1–11, red. W. Krieger et al., Berlin 2016–2019
• Wąsowicz J., Pilskie drogi do wolności. Kronika parafii Świętej Rodziny w Pile 16 października 1978 – 18 czerwca 1989, Piła 2015
• Jarosław Gowin, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/81919, dostęp 5 III 2018 r.
• Zdzisław Nowicki, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/155502, dostęp 5 III 2019 r.
• Janusz Sereda, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/49167, dostęp 5 III 2018 r.

Identifiers

DOI

10.48261/ARPRL201810

Biblioteka Nauki

24987779