Nie tylko likwidacja prowidnyka „Stiaha”. Działania grupy operacyjnej „Lubaczów” w 1947 r.

• Authors: Grzegorz Motyka

Title variants

EN

Not Only the Liquidation of Providnyk ‘Stiah’: The Activity of the ‘Lubaczów’ Operational Group in 1947

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia działalność Grupy Operacyjnej KBW „Lubaczów”, która w 1947 r., po zakończeniu akcji „Wisła”, prowadziła działania przeciwpartyzanckie przeciwko OUN i UPA. W wyniku intensywnych poszukiwań oddziałom KBW udało się w ciągu nieco ponad trzech miesięcy wykryć i zlikwidować ośrodek kierowniczy OUN w Polsce, na czele z krajowym prowidnykiem Jarosławem Staruchem „Stiahem”, jak również wszystkie większe grupy partyzanckie na terenie pow. lubaczowskiego. W ten sposób faktycznie położono kres istnieniu zorganizowanego podziemia ukraińskiego. W oparciu o analizę mało znanych dokumentów archiwalnych autor pokazuje, iż celem KBW nie była jedynie likwidacja podziemia ukraińskiego. Równolegle bowiem prowadzono aresztowania członków polskiego podziemia niepodległościowego, a także czystki personalne w szeregach partii politycznych i organizacji społecznych regionu. Pod egidą KBW stworzono liczne placówki ORMO i wzmocniono powiatowe struktury PPR. Podstawowym celem GO „Lubaczów” było więc umocnienie władzy komunistów w powiecie lubaczowskim.

Keywords

PL

Grupa Operacyjna Lubaczów; KBW; OUN; UPA; aresztowania; podziemie niepodległościowe

EN

“Lubaczów” operational group; Internal Security Corps; the Organization of Ukrainian; Nationalists and the Ukrainian Insurgent Army; arrests; the pro-independence underground

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2021
• Volume: 37
• Issue: 1
• Pages: 523-540

Dates

published

2021

Contributors

author

Grzegorz Motyka

• Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000336944225

References

• Iwaneczko D., „Ogniwo strachu”. Urząd Bezpieczeństwa w Lubaczowie 1944–1956, Rzeszów 2012.
• Jaworski M., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego 1945–1965, Warszawa 1984.
• Korkuć M., Pretorianie władzy „ludowej”. Zasady organizacji oddziałów prowokacyjnych i sieci agenturalnej w świetle instrukcji Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2005, nr 2.
• Kowalski L., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego a Żołnierze Wyklęci. Walka z podziemiem antykomunistycznym w latach 1944–1956, Poznań 2016.
• Kozimala I., Żołnierze Wyklęci. Z dziejów partyzantki antykomunistycznej w powiecie przeworskim w latach 1944–1956, Przeworsk 2016.
• Motyka G., Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943–1948, Warszawa 1999.
• Nawrocki Z., Oddział Jana Totka „Mewy”, „Zeszyty Historyczne WiN” 2001, nr 15.
• Neugebauer Z., Czternastu spod Werhraty, Warszawa 1965.
• Piotrowski M., Starosta Andrzej Bednarz – woroh socialistycznoji dijsnosti, „Ukrajinśkyj Almanach” (Warszawa) 2012.
• Pisuliński J., Akcja Specjalna „Wisła”, Rzeszów 2017.
• Pisuliński J, Epilog akcji „Wisła”. Likwidacja zbrojnego podziemia ukraińskiego w Polsce, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2020, nr 2.
• Surdej M., Okręg Rzeszowski Narodowej Organizacji Wojskowej – Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w latach 1944–1947, Rzeszów–Warszawa 2018.
• Witalec R., Sprawozdanie z akcji czoty „Czumaka” przeprowadzonej w powiecie przemyskim od 28 czerwca do 7 lipca 1947 r., „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2004, nr 1.
• Zajączkowski M., Pod znakiem króla Daniela. OUN-B i UPA na Lubelszczyźnie 1944–1950, Lublin–Warszawa 2016.
• Zajączkowski M., Sprawa agenturalno-śledcza kryptonim „Zabiała”. Kulisy procesu Jana Szpontaka „Zalizniaka” [w:] Służby bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców (1945–1989). Z warsztatów badawczych, red. G. Motyka, Warszawa 2005.

Identifiers

DOI

10.48261/pis213724

Biblioteka Nauki

2156719