Referaty informacyjne Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na temat wojny rosyjsko-gruzińskiej 1921 r.

• Authors: Mikheil Bakhtadze

Title variants

EN

Briefing Papers of Branch II of the General Staff of the Polish Army on the Russo-Georgian War of 1921

Abstracts

PL

Po zakończeniu rosyjsko/sowiecko-gruzińskiej wojny w lutym–marcu 1921 r. Gruzja utraciła niepodległość i była okupowana przez Rosję Sowiecką. Informacje na temat tej wojny były zbierane między innymi przez Referat Informacyjny Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Informacje przygotowywane przez Referat Informacyjny były opracowywane w regularnych odstępach czasu (co dwa tygodnie). Poruszano w nich m.in. kwestię rosyjsko-gruzińskiej wojny 1920 r. i ustanowienia sowieckiej władzy w Gruzji. Oddział II Sztabu Generalnego opierał się na informacjach pochodzenia oficjalnego i nieoficjalnego. W opracowaniach przygotowywanych przez Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego trudno znaleźć informacje, które byłyby nieznane gruzińskim historykom, ale opracowania te pomagają sprecyzować niektóre szczegółowe zagadnienia. Opracowania te są interesujące z dwóch powodów. Po pierwsze informacje, którymi dysponował Sztab Generalny WP, wskazują na to, w jaki sposób był on informowany. Po drugie, jest ważne, w jakim stopniu informacje znajdujące się w tych opracowaniach polskich odpowiadają rzeczywistości. Sam fakt ujęcia w tych dokumentach kwestii związanych z Gruzją świadczy o znaczeniu Gruzji i szerzej – całego Kaukazu Południowego – dla władz polskich. Pierwsza informacja o wojnie rosyjsko-gruzińskiej pojawiła się w opracowaniu, które omawia sytuację na dzień 1 marca 1921 r. Ostatnia wiadomość, w której wspomniane są sprawy Gruzji, znajduje się w opracowaniu z 1 czerwca 1921 r. Kwestia wojny rosyjsko-gruzińskiej i ustanowienia władzy sowieckiej w Gruzji była omawiana w pięciu opracowaniach. Poza drobnymi i nieznaczącymi nieścisłościami cały ten proces został opisany poprawnie. Główny wniosek – zamach stanu i ustanowienie władzy sowieckiej za pomocą wojsk Rosji Sowieckiej – również jest poprawny. Chociaż po ustanowieniu władzy sowieckiej formalnie Gruzja była niezależną republiką, w rzeczywistości była ona okupowana, a Czerwona Armia stacjonowała na jej terytorium. Informacje zebrane w omawianych opracowaniach potwierdzają, że Sztab Generalny Wojska Polskiego był dobrze informowany w kwestii gruzińskiej. Informacje o wydarzeniach, które miały miejsce w Gruzji w 1921 r., potwierdzają zainteresowanie polskich władz wojskowych i zapewne również politycznych tym regionem, a zwłaszcza Gruzją.

Keywords

PL

Gruzja; Związek Sowiecki; Sowiecka Armenia; wojna; 1921 rok; sowietyzacja; okupacja; Sztab Generalny Wojska Polskiego; Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego

EN

Georgia; Soviet Union; Soviet Armenia; war; 1921; sovietisation; occupation; General Staff of the Polish Army; Branch II of the General Staff of the Polish Army

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 219-238

Dates

published

2021

Contributors

author

Mikheil Bakhtadze

• Państwowy Uniwersytet w Tbilisi

• https://orcid.org/0000000236239924

References

• Surguladze A., Zwycięstwo rewolucji socjalistycznej na Kaukazie 1918-1921, Tbilisi 1961.
• Toidze L., Interwencja, okupacja, przymusowa sowietyzacja, faktyczna aneksja. Przyczynek do oceny wojny rosyjsko-gruzińskiej w lutym-marcu 1921 r., Tbilisi 1991.
• Traskunow M., Geroiczeskij bojewoj put' 11-oj armiji na frontach Grażdanskoj wojny, Tbilisi 1958.
• Zakariadze A., Demokratyczna Republika Gruzji, „Jeździec” 1994, nr 1-4.
• Abaszidze Z., Waszakidze V., Mirianaszvili N., Czejszvili G., Historyczne granice państwa gruzińskiego od czasów najdawniejszych do współczesności, Tbilisi 2014.
• M. Bakhtadze, Z historii działań wojennych wojny rosyjsko gruzińskiej 1921 r., Tbilisi 2013.
• Demokratyczna Republika Gruzji. Słownik encyklopedyczny, Tbilisi 2018.
• Dżanelidze O., Szkice z historii Demokratycznej Republiki Gruzji, Tbilisi 2018.
• Haczapuridze G., Walka gruzińskich bolszewików za zwycięstwo władzy sowieckiej, Tbilisi 1948.
• Haczapuridze G., Walka narodu gruzińskiego o ustanowienie władzy sowieckiej, Tbilisi 1957.
• Harmadarjan S., Cennyj dokument o Loriiskom vosstanii 1921 goda, „Izwiestija akademii nauk armjanskoj SSR” 1959, nr 10.
• Kadiszew A., Intervencija i grażdanskaja wojna w zakawkazii, Moskwa 1960.
• Majzner R., Attachaty wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919–1945, Częstochowa 2014.
• Oczerki po istorii Gruziji , t. VI – Tbilisi 1972; t. VII – Tbilisi 1976.
• Oganezow G., Josif Gerasimovicz Laz'jan, „Izwiestija akademii nauk armjanskoj SSR” 1964, nr 9.
• Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 2010.
• Pepłoński A., Wywiad w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, Warszawa 1999.
• Sowietskaja istoriczeskaja enciklopedija, Moskwa 1976.

Identifiers

DOI

10.48261/pis213813

Biblioteka Nauki

2154504