Władze RP na wychodźstwie wobec emigracyjnego rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej (luty 1940 - listopad 1942 r.)

• Authors: Jan Jacek Bruski

Title variants

EN

The Polish Government in Exile and the Émigré Ukrainian People’s Republic Government (February 1940 – November 1942)

Abstracts

PL

Odnowione jesienią 1939 r. kontakty między polskim rządem na wychodźstwie a emigracyjnym ośrodkiem URL nabrały intensywności w pierwszych miesiącach roku następnego. Sprzyjała temu krótkotrwała aktualizacja koncepcji prometejskich, którymi zainteresowały się Wielka Brytania i Francja. Po polskiej stronie najbardziej aktywną postacią stał się w tym czasie Olgierd Górka, szef nowo utworzonego Działu Narodowości w Centrali Informacji i Dokumentacji. Popierał on koncepcję utworzenia legionu ukraińskiego i zawarcia porozumienia politycznego z rządem URL, które rozbijało się jednak o sporny problem powojennego rozgraniczenia. Polskie władze wspierały finansowo działaczy petlurowskich również po upadku Francji w czerwcu 1940 r. Współpracę z nimi kontynuowali nieoficjalni polscy przedstawiciele w strefie nieokupowanej, pozostającej pod kontrolą rządu w Vichy. Powstała wówczas koncepcja sprowadzenia prezydenta URL i grupy jego współpracowników na Wyspy Brytyjskie lub do Kanady. Planów tych nie udało się jednak zrealizować, a kontakty z ośrodkiem petlurowskim zamarły ostatecznie jesienią 1942 r., gdy całe terytorium francuskie znalazło się pod okupacją niemiecką.

Keywords

PL

rząd RP na wychodźstwie; emigracyjny rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej; stosunki polsko-ukraińskie; prometeizm; Stanisław Kot; Olgierd Górka; Władysław Pelc; Wiaczesław Prokopowycz; Ołeksander Szulhyn; Wołodymyr Sołowij

EN

Polish Government in exile; the émigré Ukrainian People’s Republic Government; Polish-Ukrainian relations; Prometheism; Stanisław Kot; Olgierd Górka; Władysław Pelc; Viacheslav Prokopovych; Oleksander Shul’hyn; Volodymyr Solovii

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 418-440

Dates

published

2021

Contributors

author

Jan Jacek Bruski

• Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego

• https://orcid.org/0000000175957278

References

• Andrij Liwyćkyj. Łystuwannia (1919-1953 roky), upor. Ja. Fajzulin, Kyjiw 2019.
• Dokumenty Rządu RP na obczyźnie. Suplementy do tomów I-VIII Protokołów posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, październik 1939 - sierpień 1945, opr. W. Rojek przy współ- pracy A. Suchcitza, Kraków 2010.
• Kwiecień M., Mazur G., Memoriał profesora Olgierda Górki w kwestii ukraińskiej z 4 stycznia 1940 roku, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 2002, z. 139, s. 164-187
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940, red. M. Hułas, Warszawa 2010. 64 Szerzej zob. G. Motyka, R. Wnuk, „Pany” i „rezuny” na emigracji. Próby porozumienia polsko-ukraińskiego na emigracji, „Więź” 2000, nr 9, s. 197-207; K. Tarka, Kijów-Warszawa wspólna sprawa? Rozmowy polsko-ukraińskie na emigracji w pierwszych latach po II wojnie światowej [w:] Podzielone narody. Szkice z historii stosunków polsko-ukraińskich w latach 40. XX wieku, red. M. Białokur i M. Patelski, Toruń 2012, s. 205-220.
• Protokoły posiedzeń Komitetu dla Spraw Kraju, cz. 1: 1939-1941, opr. i red. W. Grabowski, Warszawa 2008.
• Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2, Czerwiec 1940 - czerwiec 1941, red. nacz. M. Zgórniak, opr. W. Rojek, wsp. A. Suchcitz, Kraków 1995.
• Wreciona J., Spohad pro Ołeksandra Szulhyna [w:] Zbirnyk na poszanu Ołeksadra Szulhyna (1889- 1960). Praci Istoryczno-fiłosocfiznoji Sekciji, red. W. Janiw, „Zapysky Naukowoho Towarystwa im. Szewczenka”, t. 186, Paryż-Mjunchen 1969.
• Zabiełło S., Na posterunku we Francji, Warszawa 1967.
• Bruski J.J., Londyn - Bukareszt - Stambuł. Przyczynek do działalności Włodzimierza Bączkowskiego w latach 1939-1940, „Nowy Prometeusz” 2013, nr 5.
• Bruski J.J., W kręgu spraw prometejskich i ukraińskich. Jerzy Giedroyc w Rumunii 1939-1941  [w:] Giedroyc a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury”, red. M. Semczyszyn, M. Zajączkowski, Warszawa-Lublin-Szczecin 2014.
• Bruski J.J., Władze RP na wychodźstwie wobec emigracyjnego rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej (wrzesień 1939 - styczeń 1940 r.), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2020, nr 2 (36).
• Dubicki T., Konspiracja polska w Rumunii 1939-1945, t. 1: 1939-1940, Warszawa 2002.
• Jewszanśkyj M. [M.A. Liwyćkyj], Ekzylnyj uriad UNRespubliky - po boci zachidnych sojuznykiw, „Swoboda”, 11 VI 1985, nr 109.
• Kowalśkyj M., Wiaczesław Konstiantynowycz Prokopowycz (Z nahody 15-ych rokowyn smerty), „Swoboda”, 26 VI 1957, nr 121.
• Liwyćkyj M.A., Derżawnyj Centr UNR w 1920-1940 rokach, Miunchen-Filadeljfia 1984.
• Maj I.P., Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, Warszawa 2007.
• Motyka G., Wnuk R., „Pany” i „rezuny” na emigracji. Próby porozumienia polsko-ukraińskiego na emigracji, „Więź” 2000, nr 9.
• Pachowicz A., Komitet Ministrów dla Spraw Kraju 1939-1945, Warszawa 2010.
• Pachowicz A., Stanowisko Komitetu dla Spraw Kraju odnośnie utworzenia oddziału ukraińskiego w Armii Polskiej we Francji, „Biuletyn Ukrainoznawczy” 2005, nr 11.
• Palijenko M., „Buw wirnyj Petluri, je i załyszajusia” (dijalnist' Iwana Rudyczewa na posadi dyrektora Ukrajinśkoji biblioteky imeni Symona Petlury u Paryżi) [w:] Studiji z archiwnoji sprawy ta dokumentoznawstwa, t. 13, Kyjiw 2005, https://www.archives.gov.ua/Publicat/Studii/ Studii_2005.13.07-11.php#8-2.
• Partacz C., Łada K., Polska wobec ukraińskich dążeń niepodległościowych w czasie II wojny światowej, Toruń 2004.
• Robson P.R., Brytyjskie plany ataku na ZSRR 1939-1941, tłum. J. Złotnicki, Warszawa 2007.
• Tarka K., Kijów-Warszawa wspólna sprawa? Rozmowy polsko-ukraińskie na emigracji w pierwszych latach po II wojnie światowej [w:] Podzielone narody. Szkice z historii stosunków polsko-ukraiń- skich w latach 40. XX wieku, red. M. Białokur i M. Patelski, Toruń 2012.
• Torzecki R., Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993.
• Zięba A.A., Sołowij Włodzimierz Paweł [w:] Polski słownik biogracfizny, t. 40, Warszawa 2000-2001.

Identifiers

DOI

10.48261/pis213822

Biblioteka Nauki

2154462