Turkey as an Influential North Caucasian Émigré Centre Between the Two World Wars

• Authors: Cem Kumuk

Title variants

PL

Turcja jako wpływowe centrum emigracji regionu północnokaukaskiego w okresie międzywojennym

Abstracts

EN

Having hosted a large number of North Caucasian immigrants since the end of the 19th century, Turkey has always been a very important centre for the political activities of the Caucasian Mountaineers. eTh political activities of the Mountain immigrant community show some characteristic diefrences across Turkey, the Caucasus, and Europe. While these activities were sometimes limited only to the internal politics of the Ottoman Empire and Turkey, some of them were focused on the liberation of the Caucasus, and some of them were related to both. eTh common point of all these activities is that they are the circles of a chain of nested individual events which seem to be completely irrelevant and independent from each other. Caucasian Mountaineers became a great power in the palace, army, and politics as soon as they have begun to appear in Ottoman social life. Many émigré leaders had joined the Ottoman opposition movement as decisive rulers during the revolutionary years. Association of Circassian Unity (Djamiyet-i Ittikhadiye-i Cherakise) that had been founded in Cairo in 1899, can be considered to be an example of early North Caucasian activism in the Ottoman Empire.1 hTe Caucasian Mountaineers who had decisive roles in the Ottoman and Russian revolutions, had always been in close communication and cooperation with each other. Magomed Bek Hadjetlashe (aka Gersh / Grigory Ettinger) who was a spy of the Tsar's secret police was a very striking example of this. He was exposing the regime opponents on both sides by manipulating the dissidents in both the Caucasus and 1 (39) 2022 pamięć i spr awiedliwość

Keywords

PL

Kaukaz Północny; Konfederacja Narodów Kaukazu; Górale; Turcja; emigracja kaukaska; Ruch Prometejski; Jusuf Izzet Pasza; Kunduch; Szamil; Bammat; Czermoj; Sułtan Girej-Kłycz; Ethem; Eszba; Lakoba; Awarskij; Gotynskij; Gruzja; Azerbejdżan; Armenia; Polska; Francja; wojna światowa

EN

North Caucasus; Caucasian Confederation; Mountaineers; Turkey; Caucasian emigration; Promethean Movement; Yusuf Izzet Pasha; Kundukh; Shamil; Bammat; Chermoy; Klych Guirei; Ethem; Eshba; Lakoba; Avarski; Gotsinski; Georgia; Azerbaijan; Armenia; Poland; France; World War

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 39
• Issue: 1
• Pages: 178-211

Dates

published

2022

Contributors

author

Cem Kumuk

References

• Archives Diplomatiques. Z. 834. L. 81; 637 A&B. Z.653/2,3,4. f. 89, 99-103, 181-184; CPC 1918- 1940, Z 653, Fol. 23-24
• microfilms des archives du gouvernement georgien, MFM 881, Bobine 136, 194, 195; MFM 881. Rulo 138, 194
• Les archives de Ali Mardan bey Toptchibachi, Carton № 4, 6-1
• I 947 Krieg 21 k Turkei: Georgisch-grusinischer Aufstand im Kaukasus 1914-18, Fol. 103-104
• Georgia (Republic), Records [microform], Box 31, Reel 98, File 12; Box 76, Reel 193, File 7, L. 68-76; Box 76, Reel 194, File 14; Box 58, 59, Reel 159, File 32
• Akal E. İştirakiyuncular, Komünistler ve Paşa Hazretleri, (Istanbul: İletişim, 2013).
• Milli Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal, İttihat Terakki ve Bolşevizm, (Istanbul: Tüstav, 2006).
• Avcıoğlu D., Milli Kurtuluş Tarihi - 2, (Istanbul: Tekin Yay.,1978).
• Avtorkhanov A., “eTh Chechens and Ingush during the Soviet Period and its Antecedents” [in:] ehT North Caucasus Barrier. eTh Russian advance towards the Muslim World , ed. by M. Broxup (London: Hurst & Co., 1992).
• Bal H., “Kuzey Kafkasya'nın istiklali ve Türkiye'nin askeri yardımı”, I.U. Kaafks Araştırmaları Dergisi 3, (1997).
• Bammat H., Le Caucase et lа révolution russe, (Paris: l'Union Nationale des Émigrés de la République du Caucase du Nord, 1929).
• Bammat H., eTh Caucasus Problem. Questions Concerning Circassia and Dagestan, (Bern, 1919).
• Berkuk I.H., “Büyük Harpte Şimali Kafkasya'daki Faaliyetlerimiz ve XV. Fırkanın Harekâtı ve Muharebeleri”, Askeri Mecmua 35, (1934).
• Berzeg S.E., Düzce'den Kaafksya'ya Gerçek Bir Dönüşçünün Öyküsü “Yusuf Suad Neğuç”(Ankara: Kafkasya Gerçeği, 2020).
• Berzeg S.E., Türkiye Kurtuluş Savaşı'nda Çerkes Göçmenleri - 2, (Istanbul: Nart Yay., 1990).
• Bessmertnaya O., A Muslim Azef, or One More Orientalist: Playing the Other in Imperio-Orientalist Mirrors, (Moscow: National Research University Higher School of Economics, 2017).
• Broxup M.B., “The Last Ghazawat, The 1920-1921 Uprising” [in:] The North Caucasus Barrier. hTe Russian advance towards the Muslim World, ed. by M. Broxup, (London: Hurst & Co., 1992).
• Butbay M., Kaafksya Hatıraları, (Ankara: TTK, 1990).
• Çapa M., “Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Rus Egemenliğine Girmesi Üzerine Trabzon' a Gelen Devlet Erkânı”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 100 (1996).
• Cebesoy A.F., Moskova Hatıralar(ıIstanbul: Temel Yay., 2002).
• Chochiev G., “Caucasian Newspaper in the Late 19th Century Cairo,“'İttihad Gazetesi”', Cyprus International University Journal of Folklore / Literature 20-78, (2014).
• Chochiev G., “Reclaiming the Homeland: eTh Caucasus-Oriented Activities of Ottoman Circassians during and aeftr World War I” [in:] War and Collapse World War I and the Ottoman State, ed. by M. Hakan Yavuz, Feroz Ahmad, (Utah: eTh University of Utah Press, 2016).
• Cilasun E., “Baki İlk Selam” Çerkes Ethem, (Istanbul: Belge Yay., 2004).
• Çolak M., Alman İmparatorluğunun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kaafksya Politikası (1914-1918) (Ankara: TTK, 2014).
• Compte rendu de la 3'me Conférence des Nationalités réunie aLausanne 27-29 juin 1916,(Lausanne: l'Ofice centrale de l'Union des Nationalités, 1917).
• Fortna B.C., Circassian - ALife of Esref Bey, Late Ottoman Insurgent and Special Agent, (New York: Oxford University Press, 2016).
• Güneş G., “Teşkilat-ı Mahsusa ve Birinci Dünya Savaşı Yıllarındaki Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 29-85, (2013).
• Güsar V., “Istanbul Çerkes Kadınları Teavün Cemiyeti”, Kaafksya Kültürel Dergi 48, (1975).
• Hiçyılmaz E., Gizli Belgelerle Çerkes Ethem, (Istanbul: Varık, 1993).
• I. Dünya Harbinde Türk Harbi Kaafks cephesi, 3. Ordu Harekâtı - 2, (Ankara: ATASE Yay., 1993).
• Jaeschke G., “1916 Lozan Kongresinde Rusya Mahkûmu Milletler”, Şimali Kaafksya 38-40, (1937).
• Karabekir K., İstiklal Harbimiz, (Istanbul: Türkiye Yay, 1960).
• Kazemzadeh F., eTh Struggle for Transcaucasia (1917-1921), (New York: Philosophical Library, 1951).
• Korkmasova Dj. A., “Türk Basın Tarihinde Rus Dilinde Yayınlanmış İlk Gazete: Istanbul Haberleri”, Dergi Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 18, (2013).
• Kotse (Kosok) P., Kuzey Kaafksya Hürriyet ve İstiklal Savaşı Tarihinden Yaprakl a,(rIstanbul: Kuzey Kafkas Türk Kültür ve Yardım Derneği Yay., 1960).
• Kumuk C., Düvel-i Muazzama'nın Kıskacında Kaafksya Dağlıları, (Istanbul: Selenge Yay., 2022).
• Kurat A.N., Türkiye ve Rusya,(Ankara: Ankara Üniversitesi Basimevi,1970).
• Kutay C., Birinci Dünya Harbinde Teşkilat-ı Mahsusa ve Hayber'de Türk Genci, (Istanbul: Tarih Yay., 1962).
• Kutay C., Çerkez Ethem Dosyası - 2, (Istanbul: Boğaziçi Yay., 1977).
• Kutlu T.C., “1918-1921 Yıllarında Kuzey Kafkasya'daki Mücadelelerin Bilinmeyen Komutanı”, Kaafksya Yazıları 7, (1999).
• Libera P., “Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917-1940)”, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej,52-3, (2017).
• Lykova Y., “Russian emigration to Turkey in the 1920's: a case study”, Hacettepe University İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 25-1, (2007).
• Mamoulia G., Les combats indépendantistes des Caucasiens entre URSS et puissances occidentales, (Paris: L'Harmattan, 2009).
• Meker A., “Kafkas”, Kaafks Dergisi, 1-8, (1953).
• Meker A., “Lenin ile Mülakat”, Tasvir-i Eafkr Gazetesi , 20 Kanun-i Evvel 1, (1917).
• Memoire de la Delegation Circassienne, (Lausanne: Marsens & Bouvin, 1916).
• Nevruz Y., “Said Şamil'den Muhaceretteki Kuzey Kafkasyalıların 'Esir Vatan'ın Kurtuluşuyla İlgili Mücadelelerine Işık Tutan Tarihi Bir Mektup”, Birleşik Kaafksya 3, (1995).
• Nur R., Hayat ve Hatıratım - 3, (Istanbul: Altındağ Yay, 1967).
• Orbay R., Cehennem Değirmeni - Siyasi Hatıralarım - 1, (Istanbul: Emre Yay., 1993).
• Perinçek M., Türk-Rus Diplomasisinden Gizli Sayfalar, (Istanbul: Kaynak Yay., 2016).
• Şahin E., Trabzon ve Batum Konferansları ve Antlaşmaları (1917-1918), (Ankara: TTK, 2002).
• Shkhaplı H.T., Aperçu Historique sur les Ciscausiens pendant la Guerre Mondiale, (Istanbul: Comite de bienfaisance des Emigres Politiques de la Ciscaucasie en Turquie, 1918).
• Sibgatullina A., İki İmparatorluk Arasında Rusya Müslümanları, (Istanbul: Doğu Kütüphanesi, 2014).
• Şimşir B.N., Lozan Günlüğü,(Istanbul: Bilgi Yay., 2012).
• Şimşir B.N., Malta Sürgünler,i (Istanbul: Bilgi Yay., 1985).
• Sonyel S.R., Turkish Diplomacy 1918-1923: Mustafa Kemal and the Turkish National Movement, (London: Sage, 1975).
• Stoddard P.H., Teşkilat-ı Mahsusa, (Istanbul: Arma Yay., 2003).
• Targalski J. “Les plans polonais concernant l'éclatement de l'URSS, le mouvement «Prométhée» et le Caucase”, Bulletin de l'Observatoire de l'Asie centrale et du Caucase 3, (1997).
• Tetik A., Teşkilat-ı Mahsusa (Umûr-ı Şarkıyye Dairesi) Tarihi 1914-1916 - 1, (Istanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay., 2014).
• Tevetoğlu F., Mücadele Yıllarındaki Kuruluşla,r(Ankara: TTK, 1988).
• Turan M.A., “Osmanlı Dönemi Kuzey Kafkasya Diasporası Tarihinden: Şimali Kafkas Cemiyeti”, Tarih ve Toplum172, (1998).
• Turan M.A., “Tarihin kayıp çocuklarına dair bir derkenar: Muhammed Zahid Şamil”, Kaafksya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi 2-4, (2017).
• Turan Ö., “Bolşevik İhtilalini Takip Eden Günlerde Kuzey Kafkasya'da Bağımsızlık Hareketleri ve Yusuf Ercan'ın Sohum Müfrezesi Hatıraları”, Askeri Tarih Bülteni 21 - 40, (1996).
• Türk devrimi ve Kurtuluş Savaşı, (Ankara: ATASE Yay., 1976).
• Tutayev D., eTh Soviet Caucasus, (London: Harrap, 1942).
• Ünal M., Kurtuluş Savaşında Çerkeslerin Rolü, (Istanbul: Cem, 1996).
• Vahdet K., Teşkilat-ı Mahsusa'nın Hindistan Misyonu, (Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1999).
• Yeğin S.I., Birinci Dünya Harbi'nde Azerbaycan ve Dağıstan Muharebelerinde 15. Piyade Tümeni. ed. by A. Tetik, M. Korkmaz, (Ankara: ATASE Yay., 2006).
• Yerasimos S., Kurtuluş Savaşı'nda Türk-Sovyet İlişkileri 1917-1923, (Istanbul: Boyut Yay.2,000).
• Yüceer N., Birinci Dünya Savaşında Osmanlı Ordusu'nun Azerbaycan ve Dağıstan Harek(âAtın,kara: ATASE Yay., 1996).
• Zürrer W., “Deutschland und die Entwicklung Nordkaukasiens im Jahre 1918”, Jahrbücher für Geschichte Osteuropas26, (1978).
• Доного Х.М. (изд.), Гайдар Баммат и журнал «Кавказ». Сборник cтатей за период cущество- вания журнала 1934-1939 гг., (Махачкала-Париж: Библиотека журнала «Ахульго», 2010).
• Доного Х.М. (изд.), Наджмуддин Гоцинский (e-book), (Махачкала: ДГПУ, 2011).
• Исхаков С.M., Гражданская война в России и Мусульмане, (Москва: Центр стратегической конъюнктуры , 2014).
• Котсэ (Косок) П., «Ложь не во спасение», Кавказ (Le Caucase) 12-24, (1935).
• Мамуля Г., «Прометей' до прометеизма: неизвестные страницы из истории национал'но - освободитель'ного движения на Кавказе (1922 г.)», Nowy Prometeusz 2, (2012).
• Музаев Т., Союз Горцев. Русская революция и народы Северного Кавказа 1917 - март 1918 г., (Нальчик: OOO «Печатный двор», 2012).
• Папаскири З., О национально-государственном oблике Абхазии. Грузия с древнейших времен до 1993г., (Тбилиси: Издательство Универсал, 2003).

Identifiers

DOI

10.48261/pis223909

Biblioteka Nauki

2156709