Polski rząd na uchodźstwie i Polskie Siły Zbrojne na łamach niemieckiej, polskojęzycznej prasy codziennej Generalnego Gubernatorstwa

• Authors: Wojciech Grott

Title variants

EN

The Polish Government-in-Exile in the German, Polish-language Daily Press of the General Government

Abstracts

PL

Niemiecka prasa tzw. gadzinowa w języku polskim była w okresie II wojny światowej istotnym źródłem informacji dla społeczeństwa polskiego Generalnego Gubernatorstwa. Na jej łamach podejmowano m.in. sprawy dotyczące polskiej państwowości, w tym powstających na emigracji władz Rzeczypospolitej i walk polskich żołnierzy na froncie zachodnim. Niniejszy tekst ma na celu przybliżenie zakresu, sposobu narracji i celów publicystyki obrazującej działalność polskiego rządu na uchodźstwie i Polskich Sił Zbrojnych w okresie II wojny światowej, występującej w niemieckiej prasie codziennej wydawanej w języku polskim. Podstawową bazę źródłową stanowią największe dzienniki: „Goniec Krakowski” i „Nowy Kurier Warszawski”. W omawianych gazetach informowano m.in. o bieżącej działalności rządu emigracyjnego, śmierci gen. Władysława Sikorskiego oraz konfliktach zarówno z Brytyjczykami i Sowietami, jak i wewnątrz władz polskich. Pojawienie się tych publikacji nie było podyktowane troską o zaspokojenie w sposób rzetelny głodu informacji społeczeństwa polskiego w GG, lecz wiązało się z celami niemieckiej propagandy, która starała się poprzez prasę gadzinową wpłynąć na Polaków w celu przekonania ich o beznadziejności sprawy polskiej, a tym samym – o bezcelowości stawiania oporu okupacyjnym władzom niemieckim. Tego typu narracja, dotycząca rządu emigracyjnego, gościła na łamach niemieckiej prasy w języku polskim przez cały okres II wojny światowej.

Keywords

PL

prasa gadzinowa; propaganda; rząd emigracyjny; Władysław Sikorski; II wojna światowa; okupacja; Generalne Gubernatorstwo; Polskie Siły Zbrojne

EN

Reptilian press; propaganda; gouvernement-in-exile; Władysław Sikorski; World War II; occupation; General Government; Polish Armed Forces

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 39
• Issue: 1
• Pages: 249-268

Dates

published

2022

Contributors

author

Wojciech Grott

• Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego
• Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

References

• Goebbels J., Dzienniki, t. 3, tłum. E.C. Król, Warszawa 2014.
• Landau L., Kronika lat wojny i okupacji, t. 3: (lipiec 1943 - luty 1944), Warszawa 1963.
• Matuszewski I., Nie ma wolności bez wielkości. Pisma wybrane, t. 1: 1912-1942, wybór, wprowadzenie i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.
• Matuszewski I., O Polskę całą, wielką i wolną. Pisma wybrane, t. 2: 1943-1946, wybór i opracowanie S. Cenckiewicz, Warszawa 2019.
• Sündermann H., Tagesparolen. Deutsche Pressweisungen 1939-1945. Hitlers propaganda und Kriegsführung, Leoni am Starnberger See 1973.
• Cytowska E., Szkice z dziejów prasy pod okupacją niemiecką (1939-1945), Warszawa-Łódź 1986.
• Dobroszycki L., Reptile jorunalism. eTh oficial Polish-Language press under the Nazis, 1939-1945, Yale University 1994.
• Dobroszycki L., Założenia i organizacja prasy niemieckiej w języku polskim w tzw. Generalnej Guberni w latach 1939-1945 w świetle dokumentów, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1967, nr 1.
• Duraczyński E., ZSRR wobec projektów konfederacji polsko-czechosłowackiej (1940-1943), „Dzieje Najnowsze” 1997, nr 3.
• Głowiński T., O nowy porządek europejski. Ewolucja hitlerowskiej propagandy politycznej wobec Polaków w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1945, Wrocław 2000.
• Góra B., Woźniakowski K., Bibliografia jawnych druków polskojęzycznych Generalnego Gubernatorstwa 1939-1945, Kraków 2008.
• Grott W., Katastrofa na Gibraltarze w ujęciu niemieckiej, polskojęzycznej prasy codziennej Generalnego Gubernatorstwa, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2022, t. XXV, z. 65 (1).
• Jockheck L., Propaganda im Generalgouvernement. Die NS-Besatzungspresse für Deutsche und Polen 1939-1945, Osnabrück 2006.
• Johnsson P., Zbrodnia Stalina w Katyniu i jej następstwa od roku 1940 do dziś, Warszawa 2018.
• Kamiński M.K., Edvard Beneš kontra gen. Władysław Sikorski: polityka władz czechosłowackich na emigracji wobec rządu polskiego na uchodźstwie 1939-1943, Warszawa 2005.
• Kolendo I.T., Unia polsko-czechosłowacka. Projekt z lat 1940-1943. Ukochane dziecko premiera gen. Władysława Sikorskiego, Łódź 2015.
• Kołtunowski P., Prasowy aparat propagandowy III Rzeszy i GG, „Zeszyty Prasoznawcze” 1987, nr 1.
• Król E.C., Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945, Warszawa 2006.
• Król E.C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945, Warszawa 1999.
• McGilvray E., Polski rząd na uchodźstwie, tłum. Z. Kaleta, Warszawa 2011.
• Napora M., Gadzinowe narracje. Mechanizmy i strategie kreowania propagandowego obrazu świata w „Dzienniku Radomskim” 1940-1944, Warszawa 2017.
• Piątkowski S., Okupacja i propaganda. Dystrykt radomski Generalnego Gubernatorstwa w publicystyce polskojęzycznej prasy niemieckiej (1939-1945), Lublin-Radom 2013.
• Piątkowski S., Zbrodnia katyńska i jej konteksty w publicystyce polskojęzycznych dzienników niemieckich Generalnego Gubernatorstwa z lat 1943-1945 [w:] Polska pod okupacją 1939-1945, t. 3, Warszawa 2019.
• Pośpieszalski K.M., Hitlerowskie „prawo” okupacyjne w Polsce, cz. 2: Generalne Gubernatorstwo, Poznań 1958.
• Rećko J., Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Pierwszy ułan II Rzeczypospolitej, „Niepodległość i Pamięć” 2009, nr 1.
• Sobczak J., Polska w propagandzie i polityce III Rzeszy w latach 1939-1945, Poznań 1988.
• Szarota T., Jawne wydawnictwa i prasa w okupowanej Warszawie, „Warszawa lat wojny okupacji” 1972, z. 2.
• Urban T., Katyń. Zbrodnia i walka propagandowa wielkich mocarstw, Warszawa 2019.
• Whiteley J., Śmierć generała Sikorskiego, tłum. K. Piotrowska-Fletcher, Warszawa 2007.
• Woźniakowski K., Niemiecka, polskojęzyczna prasa „gadzinowa” czasów II wojny światowej 1939- 1945 (próba syntetycznego spojrzenia), „Studia Bibliologiczne Akademii Świętokrzyskiej” t. 8, Kielce 2004.
• Wójcik W., Prasa gadzinowa Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945), Kraków 1988.
• Zabiełło S., O rząd i granice: walka dyplomatyczna o sprawę polską w II wojnie światowej, Warszawa 1986.

Identifiers

DOI

10.48261/pis223912

Biblioteka Nauki

2156706