Obóz przy ul. Przemysłowej w Łodzi i powojenne rozliczenia z jego historią

• Authors: Tomasz Toborek

Title variants

EN

German Labour camp for Polish Children on Przemysłowa Street in Łódź and the Reckoning with its Post-War History

Abstracts

PL

Artykuł przybliża sytuację, w jakiej znaleźli się małoletni więźniowie, oraz historię tego okrutnego miejsca. Najważniejszym tematem jest jednak powojenne rozliczenie z historią obozu, głównie w postaci procesów sądowych oprawców znęcających się nad dziećmi. Poznajemy także, w jaki sposób w czasach powojennych manipulowano historią obozu w celu osiągnięcia pożądanych efektów propagandowych i jak w instrumentalny sposób traktowano jego historię i ofiary. Autor odnosi się bardzo krytycznie do treści jedynej monografii obozu autorstwa Józefa Witkowskiego oraz szczegółowo opisuje głośną sprawę sądową Eugenii Pol z lat 1970–1976. Została ona wówczas skazana na 25 lat więzienia. Do dzisiaj trudno stwierdzić, czy obozowa nadzorczyni była faktycznie bezwzględną oprawczynią, czy ofiarą sądowej zbrodni. Nie rozstrzygając definitywnie tej kwestii, autor pokazuje, w jaki sposób nierzetelne prowadzenie procesu sądowego Eugenii Pol utrudnia dzisiaj poszukiwanie prawdy i jest pretekstem do kolejnych przekłamań i manipulacji.

Keywords

PL

obóz przy ul. Przemysłowej; Jugendverwahrlager; okupacja; Łódź; Specjalne Sądy Karne; „sierpniówki”; Eugenia Pol vel Genowefa Pohl

EN

camp on Przemysłowa Street; Jugendverwahrlager; occupation; Łódź; Special Criminal; Courts; ”August decree”; Eugenia Pol vel Genowefa Pohl

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 39
• Issue: 1
• Pages: 523-538

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Toborek

• Instytut Pamięci Narodowej, Oddział Łódź

References

• Birt M., Dekret sierpniowy PKWN z 1944 roku jako instrument legalizacji władzy komunistycznej w Polsce, „Acta Universitatis Wratislaviensis - Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, t. 41, nr 4.
• Czyżewski A, Czerwono-biało-czerwona Łódź. Lokalne wymiary polityki pamięci historycznej w PRL, Warszawa 2021.
• Czyżewski A., Eugenia Po(h)l i „Mały Oświęcim” w Łodzi, „Sensus Historiae”, vol. 43 (2021/22).
• Czyżewski A., Obóz dziecięcy w Łodzi jako element polityki pamięci historycznej PRL [w:] Łódź pod okupacją 1939-1945, red. T. Toborek, M. Trębacz, Łódź-Warszawa 2018.
• Galiński A., Zbrodnicza likwidacja więzienia w Radogoszczu 17-18 I 1946 r., „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi-IPN”, 1989, t. 1.
• Hrabar R., Tokarz Z., Wilczur J.E., Czas niewoli, czas śmierci. Martyrologia dzieci polskich w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1979.
• Hrabar R., Obóz dla dzieci i młodzieży w Łodzi przy ul. Przemysłowej (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt) [w:] Zbrodnie hitlerowskie wobec dzieci i młodzieży Łodzi oraz okręgu łódzkiego, Łódź 1979, s. 113-134.
• Kozłowicz T., Karny obóz pracy dla dzieci i młodzieży w Łodzi [w:] Zbrodnie hitlerowskie na dzieciach i młodzieży polskiej 1939-1945, red. Z. Tokarz, Warszawa 1969.
• Łódź przywraca pamięć. Obóz koncentracyjny „na Przemysłowej” był hitlerowskim tworem, do którego zwożono polskie dzieci z całego kraju, wywiad z J. Sowińską-Gogacz w tygodniku „W Polityce”, https://wpolityce.pl/polityka/170349-lodz-przywraca-pamiec-oboz-koncentracyjny-na-przemyslowej-byl-hitlerowskim-tworem-do-ktorego-zwozono-polskie-dzieci-zcalego-kraju, dostęp 17 VI 2019 r.
• Ossowski A., Proces Eugenii Pol a historia Polen-Jugendverwahrlager [w:] Łódź pod okupacją 1939- 1945, red. T. Toborek, M. Trębacz, Łódź-Warszawa 2018.
• Romanowska E., Przekształcenia w powszechnym wymiarze sprawiedliwości w Polsce w latach 1944-1956, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. 68, z. 2.
• Sawicki J., O prawie sądów specjalnych [w:] Wymiar sprawiedliwości w odrodzonej Polsce, Warszawa 1945.
• Torański B., Sowińska-Gogacz J., „Mały Oświęcim”. Dziecięcy obóz w Łodzi, Poznań 2020.
• Witkowski J., Hitlerowski obóz koncentracyjny dla małoletnich w Łodzi, Wrocław 1975.

Identifiers

DOI

10.48261/pis223924

Biblioteka Nauki

2230828