Pułkownik Tadeusz Felsztyn (1894-1963) - żołnierz i naukowiec

• Authors: Bartosz Janczak

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie losów płk. Tadeusza Falsztyna – legionisty, oficera Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, ocalonego z zagłady katyńskiej, powojennego emigranta. Felsztyn pochodził z lwowskiej, zasymilowanej rodziny żydowskiej. Po zdaniu egzaminu dojrzałości podjął studia, które musiał przerwać z powodu wybuchu I wojny światowej. Służył w Legionach Polskich, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości – w Wojsku Polskim. W czasie II wojny światowej dostał się do niewoli sowieckiej, jednak nie został rozstrzelany przez NKWD. Następnie służył w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRS, Armii Polskiej na Wschodzie i 2. Korpusie. Po wojnie zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Pułkownik Tadeusz Felsztyn był nie tylko wybitnym oficerem, ale również naukowcem, autorem 22 książek i ok. 60 artykułów z dziedziny uzbrojenia, atomistyki, fizyki i religioznawstwa. Pułkownik należy do tragicznego pokolenia obywateli polskich, którzy walczyli o niepodległość Polski, a po 1945 r. musieli stać się emigrantami.

Keywords

PL

Lwów; Legiony Polskie; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne; Griazowiec; Związek Sowiecki; nauka; szkolnictwo; uzbrojenie; emigracja; Wielka Brytania

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2022
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 369-387

Dates

published

2022

Contributors

author

Bartosz Janczak

• Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi

References

• Biblioteka Polska w Londynie, Archiwum Osobowe Emigracji Polskiej im. B.O. Jeżewskiego, Kopertoteka Tadeusza Felsztyna, nr 139.
• Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Polskie Siły Zbrojne w ZSRS, A.VII.1/4; 2. Korpus, A.XI.25/4; A.XI.25.10; A.XI.30/2; Sztab Naczelnego Wodza i Ministerstwo Spraw Wojskowych / Ministerstwo Obrony Narodowej, A.XII.86/2; Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, A.44.330/15; Relacje z Kampanii 1939 roku, B.I.116/24; Oddziałowe Kroniki i Dzienniki Działań, C.230 Kolekcje osobowe i organizacji na Uchodźstwie, KOL.12/5; Rozkazy dzienne, R.103; R.775; R.881.
• Wojskowe Biuro Historyczne, Centralne Archiwum Wojskowe, Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego), I.120.1.386, I.120.1.437 Instytut Techniczny Uzbrojenia, I.342.1.24; I.342.1.25; Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczonych (KAPiO), 1769/89/1284.
• Armia Polska w ZSRR 1941-1942. Organizacja Armii Polskiej w ZSRR 1941-1942. Wybór źródeł, t. I, oprac. B. Polak, M. Polak, Leszno 2006.
• Bellona. Bibliograafi dziesięciolecia 1918-1927, oprac. S. Łoza, Warszawa 1928.
• Bober J., Za drutami obozów sowieckich. Wspomnienia, Łódź 2016.
• Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”, „Gazeta Lwowska”, 17 IV 1921, nr 87.
• Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych, nr 34, 22 VIII 1922 r.
• Dziennik Zarządzeń i Rozkazów, nr 7, 1 VI 1935 r.
• Felsztyn T., Doktryna odwagi czy doktryna nierozwagi, „Przegląd Piechoty” 1933, z. 10.
• 94 T. Felsztyn, Wspomnienia osobiste z obrony Lwowa, „Biuletyn” 1963 (maj), nr 4, s. 11.
• Felsztyn T., Druga strona Kozielska, „Wiadomości” (Londyn) 1948, nr 21.
• Felsztyn T., Moja pierwsza bitwa, Warszawa 1938.
• Felsztyn T., Mój brat, „Biuletyn” 1963 (listopad), nr 2.
• Felsztyn T., O co walczyć będziemy na Zjeździe Lwowskim, „Praca Strzelecka” 1931, nr 7.
• Felsztyn T., Wspomnienia osobiste z obrony Lwowa, „Biuletyn” 1963 (maj), nr 4.
• Generał Władysław Anders. Wybór pism i rozkazów, oprac. B. Polak, Warszawa 2009.
• Katyń. Dokumenty zbrodni, t. 2: Zagłada. Marzec-czerwiec 1940, red. W. Materski, Warszawa 1998.
• Lista starszeństwa ocfierów Legionów Polskich , Warszawa 1917.
• Merwin B., Z Dulfalvy nad Tagliamento. Z pamiętnika ocfiera Legionów Polskich 17 II 1918 r. - 23 IV 1918, Kraków 1918.
• Mord w lesie katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską komisją Maddena w latach 1951-1952, t. 2, oprac. W. Wasilewski, Warszawa 2018.
• Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918, t. 1: Relacje uczestników, red. E. Wawrzkowicz, A. Kawałkowski, Lwów 1933.
• Rocznik Ocfierski 1923, Warszawa 1923.
• Rocznik Ocfierski 1924, Warszawa 1924.
• Rocznik Ocfierski 1928, Warszawa 1928.
• Rocznik Ocfierski 1932, Warszawa 1932.
• Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1905, Lwów 1905.
• Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1908, Lwów 1908.
• Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909, Lwów 1909.
• Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. II Szkoły Realnej we Lwowie za rok szkolny 1911, Lwów 1911.
• Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919. Wybór materiałów źródłowych, t. 1: 1-30 listopada 1918 r., oprac. B. Polak, Koszalin 2000.
• Biblioteka Polska, „Życie. Katolicki Tygodnik Religijno-Kulturalny”, 30 VIII 1953.
• Co słychać w świecie W.F. i P.W., „Junak. Tygodniowy ilustrowany organ Woj. Komit. W.F. i P.W. Poznań-Toruń” 1930, nr 4.
• Chwalba A., Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 2018.
• Fałdowska M., Obóz jeńców wojennych w Kozielsku (wrzesień-maj 1940), Siedlce 2013.
• Felsztyn T., Doświadczenia taktyczne w  bitwie o Monte Cassino, „Wiadomości Wojskowe 2 Korpusu” 1946, z. 3.
• Felsztyn T., Dzieje 2 Korpusu, Londyn 1947.
• Felsztyn T., Mańkowski L., Płużański S., Wpływ odchyłek tolerancyjnych oraz wad produkcyjnych pocisku karabinowego na własności balistyczne, „Wiadomości Techniczne Uzbrojenia” 1938, nr 40.
• Felsztyn T., Rola 2. Korpusu w Kampanii włoskiej, „Bellona” (Londyn) 1948, z. 4.
• Felsztyn T., Uzbrojenie piechoty w okresie dwudziestu lat niepodległości, „Bellona” (Londyn) 1955, nr 3.
• Felsztyn T., Wychowanie ocfiera , „Bellona” 1920, z. 5.
• Pułkownik Tadeusz Felsztyn (1894-1963) - żołnierz i naukowiec

Identifiers

DOI

10.48261/pis224018

Biblioteka Nauki

2231729