Polska Rzeczpospolita Ludowa a Trzeci Świat. Przełom z roku 1956

• Authors: Jacek Tebinka

Abstracts

EN

Except for the Korean War and the Indochina conflict, during the Stalinist period, the non-European scene was of little interest to Warsaw. Political changes in Moscow and Warsaw in 1956 led to the political and economic opening of the PRL to non-communist Third World countries. It was considered a priority in Warsaw, in line with USSR policy, to develop good relations with India, Myanmar, Egypt and Afghanistan, followed by Syria and Indonesia. The rise in the international standing of PRL as a result of October 1956 facilitated Warsaw’s contacts with Third World countries, most of which were not interested in “building socialism” in its Soviet version, but wanted economic and military aid from the Kremlin. Support for national liberation movements in the colonies was one of the foreign policy goals of PRL. Władysław Gomułka, however, was pragmatic when it came to establishing contacts with countries in Asia, Latin America and Africa, and restrained in terms of providing them with economic aid.

PL

W okresie stalinowskim scena pozaeuropejska nie była przedmiotem większego zainteresowania Warszawy, poza wojną koreańską i konfliktem indochińskim. Zmiany polityczne w Moskwie i w Warszawie w 1956 r. przyniosły polityczne i gospodarcze otwarcie PRL na niekomunistyczne kraje Trzeciego Świata. Za priorytet uznano w Warszawie, zgodnie z polityką ZSRR, rozwijanie dobrych stosunków z Indiami, Birmą, Egiptem i Afganistanem, a w drugiej kolejności z Syrią i Indonezją. Wzrost pozycji międzynarodowej PRL w wyniku Października ’56 ułatwiał Warszawie kontakty z krajami Trzeciego Świata, które w większości nie były zainteresowane „budowaniem socjalizmu” w wydaniu sowieckim, natomiast chciały uzyskać od Kremla pomoc gospodarczą i wojskową. Wsparcie dla ruchów narodowowyzwoleńczych w koloniach było jednym z celów polityki zagranicznej PRL. Władysław Gomułka wykazywał się jednak pragmatyzmem, jeśli chodzi o nawiązywanie kontaktów z państwami Azji, Ameryki Łacińskiej i Afryki, był też powściągliwy w udzielaniu im pomocy gospodarczej.

Keywords

PL

Trzeci Świat; dekolonizacja; Władysław Gomułka; Październik ’56; komunizm

EN

Third World; decolonisation; Władysław Gomułka; October 1956; communism

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2023
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 13-25

Dates

published

2023

Contributors

author

Jacek Tebinka

• Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego

References

• XX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, 14-25 lutego 1956 r., Warszawa 1956.
• Benken P., Problematyka stosunków między Misją Polską do Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych a Sztabem Wojskowej Komisji Rozejmowej strony Koreańskiej Armii Ludowej / Chińskich Ochotników Ludowych w Kaesongu oraz wytyczne w tej sprawie, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2014, nr 1.
• Gasztold P., Lost Illusions: eTh Limits of Communist Poland's Involvement in Cold War Africa [w:]  Warsaw Pact Intervention in the iThrd World. Aid and Inuflence in the Cold War, red. P.E. Muehlenbeck. N. Telepneva, London 2018.
• Gomułka W., Przemówienia, październik 1956 - wrzesień 1957, Warszawa 1957.
• Gomułka W., Przemówienia, wrzesień 1957 - grudzień 1958, Warszawa 1959.
• Hańderek M., PRL na straży pokoju w Korei, „Biuletyn IPN” 2018, nr 9.
• Korzon A., Kłopotliwy satelita. Stosunki polsko-radzieckie 1947-1957 [w:] Rola i miejsce Polski w Europie 1914-1957, red. A. Koryn, Warszawa 1994.
• Leszczyński A., Wojna koreańska w propagandzie polskiej od czerwca do grudnia 1950 roku, „Przegląd Historyczny” 1995, nr 1.
• Mišković N., Between Idealism and Pragmatism: Tito, Nehru and the Hungarian crisis, 1956 [w:] eTh Non-Aligned Movement and the Cold War. Delhi - Bandung - Belgrade, red. N. Mišković, H. Fischer-Tiné, N. Boškovska, New Yok 2014.
• Muehlenbeck P.E., Czechoslovakia in Africa, 1945-1968, New York 2015.
• „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2019, t. 17, s. 140-147. O Czechosłowacji zob. szerzej P.E. Muehlenbeck, Czechoslovakia in Africa, 1945-1968, New York, 2015.
• Ostaszewski P., Wietnam. Najdłuższy koniflkt powojennego świata, Warszawa 2000.
• Pasztor M., Polsko-belgijska „wojna” o Kongo (1960-1963), „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2019, t. XVII.
• Polskie dokumenty dyplomatyczne 1957, red. K. Ruchniewicz, T. Szumowski, współpraca P. Długołęcki, Warszawa 2006.
• Polskie dokumenty dyplomatyczne 1959, red. P. Długołęcki, Warszawa 2011.
• Rutkowski M.W., „I have to say that Cyrankiewicz touring Asia left a very anti-Soviet mark.” Poland, the 1957 Goodwill Tour in Asia, and the Post-October Diplomacy [w:] Warsaw Pact Intervention in the iThrd World. Aid and Inuflence in the Cold War, red. P.E. Muehlenbeck, N. Telepneva, London 2018.
• Schwartz L.H., Political Warfare against the Kremlin. US and British Propaganda Policy at the Beginning of the Cold War, New York 2009.
• Skobelski R., Polityka wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca - napięcia - koniflkty , Poznań 2010.
• Skrzypek A., Mechanizmy autonomii. Stosunki polsko-radzieckie 1956-1965, Pułtusk-Warszawa 2005.
• Słowiak J., Wielka improwizacja. Delegacja polska w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie w latach 1954-1973, Szczecin 2021.
• Słowiak J., Zarys działalności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w Wietnamie w latach 1954-1975 [w:] Studia nad wojnami w Indochinach, t. 3, red. P. Benken, Zabrze 2016.
• Szyc S., „Niech żyje przyjaźń między narodami”. Międzynarodowy program pomocy w odbudowie Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej w latach 1953-1961. Zarys problematyki [w:] X Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2016. Referaty, red. W. Bułhak, P. Pazik, Warszawa 2017.
• Szyc S., eTh relations between Poland and North Korea in 1948-1961, „Progress. Journal of Young Researchers” 2017, nr 2.
• Tajne dokumenty Biura Politycznego. PRL-ZSRR 1956-1970, wstęp A. Paczkowski, Londyn 1998.
• Tebinka J., Brytyjska propaganda wobec Polski 1947-1956 [w:] Media w PRL. PRL w mediach. Materiały z II Ogólnopolskiej Konferencji „Propaganda PRL-u”, Gdańsk, 19-20 listopada 2003, Gdańsk 2004.
• Tebinka J., Dyplomacja popaździernikowa 1957-1960 [w:]  Historia dyplomacji polskiej, t. 6, red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010.
• Tebinka J., Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1956-1961, Warszawa 2010.
• ehTe M., Notes of a Witness. Laos and the Second Indochinese War , New York 1973.
• Tyszkiewicz J., Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski w okresie rządów Johna F. Kennedy'ego, Wrocław 2011.
• Webster D., Race, Identity, and Diplomacy in the Papua Decolonization Struggle, 1949-1962 [w:] Race, Ethnicity, and the Cold War. A Global Perspective, red P.E. Muehlenbeck, Nashville 2012.
• Westad O.A., eTh Global Cold War. iThrd World Intervention and the Making of Our Times, Cambridge 2005.
• „Zbiór Dokumentów” 1959, nr 4-6.

Identifiers

DOI

10.48261/pis234101

Biblioteka Nauki

2230836