PRL, kraje socjalistyczne i Globalne Południe w latach 1955-1990. Stan badań i postulaty

• Authors: Przemysław Gasztold , Klejdi Këlliçi

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the current state of research dedicated to the relations of communist states with the Global South and to present the experience of PRL in this respect. During the Cold War, the countries of the Soviet bloc maintained very active relations with Third World states and national liberation movements. These contacts, initiated in the mid-1950s, were of varied nature and concerned political, military, economic and socio-cultural cooperation. The Soviet Union played the lead role in these relations, but countries under Moscow’s tutelage – notably the GDR, Czechoslovakia, Yugoslavia and Romania – also sought to be present in the Third World. Warsaw also pursued an active policy towards the states and national liberation movements of the Global South, although its strategy differed from the conduct of other communist countries. The involvement of PRL was more cautious and more, than in the case of other countries, focused on economic benefits. The review of the state of research shows that a lot is already known about communist Poland’s policy towards the Third World, but many areas remain poorly researched. The gaps in our knowledge that still remain may inspire future research dedicated to the relations between the Communist bloc and the Global South.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu badań poświęconych relacjom państw komunistycznych z Globalnym Południem oraz przedstawienie na tym tle doświadczeń PRL. W okresie zimnej wojny kraje bloku sowieckiego utrzymywały bardzo aktywne relacje z państwami i ruchami narodowowyzwoleńczymi Trzeciego Świata. Kontakty te, zapoczątkowane w połowie lat pięćdziesiątych, miały zróżnicowany charakter i dotyczyły współpracy politycznej, wojskowej, gospodarczej oraz społeczno-kulturalnej. Główną rolę odgrywał w nich Związek Sowiecki, jednak kraje pozostające pod kuratelą Moskwy – zwłaszcza NRD, Czechosłowacja, Jugosławia i Rumunia – również starały się być obecne w Trzecim Świecie. Aktywną politykę wobec państw i ruchów narodowowyzwoleńczych Globalnego Południa prowadziła również Warszawa, choć jej strategia w tym zakresie różniła się od postępowania innych krajów komunistycznych. Zaangażowanie PRL było bardziej ostrożne i bardziej, niż w przypadku innych państw, nakierowane na korzyści ekonomiczne. Jak wynika z przeglądu stanu badań, sporo wiemy już o polityce komunistycznej Polski wobec Trzeciego Świata, jednak wiele obszarów pozostaje wciąż słabo opracowanych. Istniejące wciąż luki w naszej wiedzy mogą stanowić inspirację dla przyszłych badań poświęconych relacjom bloku komunistycznego z Globalnym Południem.

Keywords

EN

Polish People’s Republic; Soviet bloc; Global South; Third World; decolonization

PL

Polska Rzeczpospolita Ludowa; blok sowiecki; Globalne Południe; Trzeci Świat; dekolonizacja

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2023
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 51-92

Dates

published

2023

Contributors

author

Przemysław Gasztold

• Instytut Pamięci Narodowej
• Akademia Sztuki Wojennej

author

Klejdi Këlliçi

• University of Tirana

References

• Adamec J., Czechoslovakia and Arms Deliveries to Syria 1955-1989, „Les cahiers Irice” 2013, nr 1 (10).
• Adi H., Pan-Africanism and Communism. eTh Communist International, Africa and Diaspora, 1919-1939, Trenton 2013.
• Afryka w Warszawie. Dzieje afrykańskiej diaspory nad Wisłą, red. P. Średziński, M. Diouf, Warszawa 2010.
• Allison R., eTh Soviet Union and the strategy of non-alignment in the iThrd World, Cambridge 1988.
• Alternative Globalizations. Eastern Europe and the Postcolonial World, red. J. Mark, A.M. Kalinovsky, S. Marung, Bloomington 2020.
• Amado A.D., eTh PAIGC 'Congratulatory' Diplomacy towards Communist States, 1960-1964 , „Lusotopie” 2020, nr 19 (1).
• Amathila L., Making a diefrence , Windhoek 2012.
• Andrew Ch., Mitrochin W., Archiwum Mitrochina, t. II: KGB i świat, Poznań 2014.
• Andrzejczak K., Wizerunek krajów Afryki Subsaharyjskiej w prasie polskiej, „Studia Ekonomiczne” 2014, nr 185.
• Arich-Gerz B., Muiflng the Fimbimfibi. Namibian GDR Exile Children in Narratives and Discourses Past and Present, „Matatu” 2018, nr 50.
• Baev J., Bulgaria and Latin America in the Cold War Years: A Case Study for Soviet Bloc Political Relations with Latin American Countries, „OPSIS” 2014, nr 14.
• Baka-eThis M., Porozumienia polsko-afrykańskie w okresie PRL-u i ich wpływ na powstanie kolekcji sztuki afrykańskiej w Polsce, „Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne” 2010, t. 1.
• Balogun B., Polish Lebensraum: the colonial ambition to expand on racial terms, „Ethnic and Racial Studies” 2018, nr 41 (14).
• Balogun B., Race and racism in Poland: eThorising and contextualising 'Polish-centrism', „eTh Sociological Review” 2020, nr 68 (6).
• Banaś K., Polsko-abisyńskie stosunki handlowe w latach 1918-1939, „Przegląd Orientalistyczny” 2018, nr 3-4.
• Banaś K., Wojna Toyot w dyplomacji polskiej 1986-1987, „Atheneum. Polskie Studia Politologiczne” 2017, nr 55.
• Barghoorn F.C., eTh Soviet Cultural Oefnsive. eTh Role of Cultural Diplomacy in Soviet Foreign Policy, Princeton 1960.
• Bartenev V., L'URSS et l'Afrique noire sous Khrouchtchev: la mise à jour des mythes de la cooperation, „Outre-mers” 2007, nr 94 (354-355).
• Beck C.F., Czechoslovakia's Penetration of Africa, 1955-1962, „World Politics” 1963, April, nr 15 (3).
• Békés C., Nagy L.J., Vékony D., Bittersweet Friendships: Relations between Hungary and the Middle East, 1953-1988, CWIHP e-Dossier No. 67, https://www.wilsoncenter.org/publication/bittersweet-friendships-relations-between-hungary-and-the-middle-east-1953-1988, dostęp 28 X 2022 r.
• Bengtson-Krallert M., Die DDR und Der Internationale Terrorismus, Marburg 2017.
• Betts P., Mark J., Goddeeris I., Christiaens K., Race Socialism and Solidarity: Anti-Apartheid in Eastern Europe [w:] A Global History of Anti-Apartheid. „Forward to Freedom” in South Africa, red. A. Konieczna, R. Skinner, Cham 2019.
• Biberaj E., Albania and China: a Study of An Unequal Alliance, Boulder 1986.
• Bishku M.B., Albania and the Middle East, „ Mediterranean Quarterly” 2013, nr 24 (2).
• Blachnicka-Ciacek D., Lost in Transition? eTh Forgotten History of Exchanges Between Communist Poland and the Palestine Liberation Organization [w:] Past Disquite. Artists, International Solidarity, and Museums in Exile, red. K. Khouri, R. Salti, Warsaw 2018.
• Bogetić D., Yugoslavia and the Non-Aligned Movement [w:] eTh 60 th Anniversary of the Non-Aligned Movement, red. D. Dimitrijević, J. Čavoški, Beograd 2021.
• Boltovskaja S., Bildungsmigranten aus dem subsaharischen Afrika in Moskau und St. Petersburg: Selbst- und Fremdbilder, Herbolzheim 2014.
• Borodziej W., Polityka zagraniczna Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w roku 1972 - szkic do dyskusji, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2005, nr 23.
• Bradley M.P., Decolonization, the Global South, and the Cold War, 1919-1962 [w:] eTh Cambridge History of the Cold War, t. 1: Origins, red. M.P. Lefler, A.O. Westad, New York 2010.
• Brazinsky G.A., Winning the iThrd World. Sino-American Rivalry during the Cold War, Chapel Hill 2017.
• Burton E., Navigating global socialism: Tanzanian students in and beyond East Germany, „Cold War History” 2019, nr 19 (1).
• Buzássyová B., Back to Africa speaking Slovak?: „iThrd World” students at the Preparatory Language Centre in the city of Senec during the 1960, „Práce z dějin Akademie věd” 2018, nr 10 (2).
• Byrne J.J., Africa's Cold War [w:] eTh Cold War in the iThrd World, red. R.J. McMahon, New York 2013.
• Byrne J.J., Beyond Continents, Colors, and the Cold War: Yugoslavia, Algeria, and the Struggle for Non-Alignment, „eTh International History Review” 2015, nr 37 (5).
• Carnes C.F., Soviet Intelligence Support to International Terrorism, „American Intelligence Journal” 1986, nr 7 (3).
• Carvalho A., Carvalho P., Postawy mieszkańców Warszawy wobec grup etniczno-rasowych, Warszawa 1987.
• Carvalho P., Studenci obcokrajowcy w Polsce, Warszawa 1990.
• Chakroun A., La coopération soviétique en Afrique noire: des origines aux années quatre-vingts, Paris 1992.
• Chinese and Soviet Aid to Africa, red. W. Weinstein, New York 1976.
• Choi L., Jeong I., North Korea and Zimbabwe, 1978-1982: from the strategic alliance to the symbolic comradeship between Kim Il Sung and Robert Mugabe, „Cold War History” 2017, nr 17 (4).
• Christiaens K., Claeys J., Goddeeris I., Connecting the East to the South. Eastern European Dissidents and iThrd World Activism during the 1970s, „Ventunesimo Secolo” 2020, nr 46 (2).
• Christiaens K., Europe at the crossroads of three worlds: alternative histories and connections of European solidarity with the iThrd World, 1950s-80s, „European Review of History: Revue européenne d'histoire” 2017, nr 24.
• Christiaens K., Goddeeris I., Solidarność a Trzeci Świat, cz. 1: Chrześcijańsko-demokratyczna droga do Ameryki Łacińskiej, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 1; cz. 2: Taktyczne sojusze z kluczowymi ruchami lat osiemdziesiątych XX wieku, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 2.
• Cline R.S., Alexander Y., Terrorism: eTh Soviet Connection, New York 1984.
• Czernichowski K., Kopiński D., Polus A., Polish African Studies at a Crossroads: Past, Present and Future, „Africa Spectrum” 2012, nr 2-3.
• Čavoški J., Arming Nonalignment: Yugoslavia's Relations with Burma and the Cold War in Asia (1950-1955), Cold War International History Project, Working paper no. 61, April 2010.
• Čavoški J., Between Great Powers and iThrd World neutralists: Yugoslavia and the Belgrade Conference of the Non-Aligned Movement, 1961 [w:] eTh Non-Aligned Movement and the Cold War. Delhi - Bandung - Belgrade, red. N. Mišković, H. Fischer-Tiné, N. Boškovska, New York 2014.
• Čavoški J., Shaping Afro-Asia and Non-Alignment: eTh Sino-Yugoslav Struggle for Leadership in the ihTrd World during the 1950s and 1960s [w:]  Breaking Down Bipolarity. Yugoslavia's Foreign Relations during the Cold War, red. M. Previšić, Berlin-Boston 2021.
• Dannehl Ch.R., Politics, Trade, and Development. Soviet Economic Aid to the Non-Communist iThrd World, 1955-1989, Aldershot 1995.
• Dannreuther R., eTh Soviet Union and the PLO, Houndsmills-London 1998.
• Dawisha K., Soviet Foreign Policy Towards Egypt, London-Basingstoke 1979.
• DDR-Bildungshilfe in Äthiopien. Interaktive Erkenntnisse, Erfahrungen und Eindrücke, red. E. Wiser, Berlin 2013.
• Decolonization and the Cold War. Negotiating Independence, red. L. James, E. Leake, New York 2015.
• Die Sowjetunion und die Dritte Welt. UdSSR, Staatssozialismus und Antikolonialismus im Kalten Krieg 1945-1991, red. A. Hilger, München 2009.
• Dinkel J., eTh Non-Aligned Movement: Genesis, Organization and Politics (1927-1992), LeidenBoston 2019.
• Długołęcki P., PRL wobec Ameryki Łacińskiej - koncepcje z 1976 roku [w:] Modernizacja, centrum, peryferie. Księga jubileuszowa z okazji 70. urodzin Profesora Ryszarda Stemplowskiego, red. W. Borodziej, S. Dębski, Warszawa 2009.
• Dmowska A., Polacy w oczach Afrykanów, „Afryka. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego” 2000, nr 11.
• Dobosiewicz Z., Rómmel W., Polonia w Ameryce Łacińskiej, Lublin 1977.
• Dobosiewicz Z., Stosunki gospodarcze Polski z krajami rozwijającymi się, Warszawa 1990.
• Domestic Determinants of Soviet Foreign Policy towards South Asia and the Middle East, red. H. Malik, New York 1990.
• Domosławski A., Kapuściński non cfition, Warszawa 2010.
• Donert C., Women's Rights and Global Socialism: Gendering Socialist Internationalism during the Cold War, „International Review of Social History” 2022, nr 67 (S30).
• Dragostinova T., eTh „Natural Ally” of the „Developing World”: Bulgarian Culture in India and Mexico, „Slavic Review” 2018, nr 77 (3).
• Dumała H., Polska - Ameryka Łacińska: powojenne skutki dyplomatyczno-konsularne, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K” 1997, nr 4.
• Dvorácek J., Piknerová L., Záhorík J., Tarrosy I., A History of Czechoslovak Involvement in Africa: Studies from the Colonial rThough the Soviet Era, Lewiston, NY, 2014.
• Eastern Europe and the iThrd World, red. M. Radu, New York 1981.
• Economic Relations Between Socialist Countries and the iThrd World, red. D. Nayyar, LondonBasingstoke 1977.
• Efrat M., eTh Economics of Soviet Arms Transfers to the iThrd World - A Case Study: Egypt, „Soviet Studies” 1983, nr 35 (4).
• Eisenman J., Comrades-in-arms: the Chinese Communist Party's relations with African political organisations in the Mao era, 1949-76, „Cold War History” 2018, nr 18 (4).
• El Hussini M.M., Soviet-Egyptian Relations, 1945-85, New York 1987.
• Engerman D.C., Learning from the East. Soviet Experts and India in the Era of Competitive Coexistence, „Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East” 2013, nr 33 (2).
• Etudier à l'Est: Expériences de diplômés africains, red. M. Saint-Martin, G.S. Ghellab, K. Mellakh, Paris 2015.
• Foran J., Taking Power. On the Origins of iThrd World Revolutions, New York 2005.
• Friedman J., Shadow Cold War. The Sino-Soviet Competition for the iThrd World, Chapel Hill 2015.
• Gasztold P., Bejrut w Warszawie. Arabski półświatek nad Wisłą w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. [w:] Obrzeża społeczne Warszawy w latach 1945-1989. Studia i materiały, red. P. Pleskot, Warszawa 2018.
• Gasztold P., Lost Illusions: eTh Limits of Communist Poland's Involvement in Cold War Africa [w:]  Warsaw Pact Intervention in the iThrd World. Aid and Inuflence in the Cold War, red. P.E. Muehlenbeck, N. Telepneva, London - New York 2018.
• Gasztold P., Początki wywiadu wojskowego PRL na Bliskim Wschodzie. Działalność rezydentury Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego kryptonim „Cedr” w Libanie (1965-1970) [w:] Attaché i przedstawiciele misji wojskowych w Wojsku Polskim II RP i Siłach Zbrojnych PRL, red. B. Kapuściak, Katowice-Warszawa 2021.
• Gasztold P., Polish Military Intelligence and Its Secret Relationship with the Abu Nidal Organization [w:] Terrorism in the Cold War. State Support in Eastern Europe and the Soviet Sphere of Inuflence, t. I, red. A. Hanni, T. Riegler, P. Gasztold, London - New York 2020.
• Gasztold P., PRL, blok sowiecki i międzynarodowy terroryzm: uwarunkowania tajnych relacji w okresie zimnej wojny, „Terroryzm - studia, analizy, prewencja” 2023, nr 3.
• Gasztold P., Solarz J., Arms, Advisors and Weapons of Mass Destruction: Polish-Libyan Military Cooperation, 1970-1990, „International History Review” 2022, nr 44 (4).
• Gasztold P., „Szkoła przetrwania”. Studenci afrykańscy w komunistycznej Polsce [w:] Środowisko studenckie w krajach bloku sowieckiego 1945-1990, red. K. Dworaczek, K. Łagojda, WrocławWarszawa 2020.
• Gasztold. P., Wars, Weapons and Terrorists: Clandestine Operations of the Polish Military Intelligence Station in Beirut, 1965-1982, „eTh International History Review” 2021, nr 43 (1).
• Gasztold-Seń P., Arabscy studenci w Warszawie po 1956 r. [w:] Cudzoziemcy w Warszawie 1945- 1989. Studia i materiały, red. P. Pleskot, Warszawa 2012.
• Gasztold-Seń P., Between Non-Refundable Aid and Economic Protfis: Export of Arms from the Polish People's Republic's to the iThrd World Countries [w:]  Post-1945 Poland: Modernities, Transformations and Evolving Identities. Working papers. Programme on Modern Poland, red. H. Czyżewski, K. Jeżowska, M. Kunicki, Oxford 2016.
• Gasztold-Seń P., Kontrwywiadowcza ochrona kontraktów wojskowych PRL w Libii w latach osiemdziesiątych XX wieku [w:] Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, t. 2, red. W. Skóra, P. Skubisz, Szczecin 2015.
• Gasztold-Seń P., Libia Muammara Kaddaefigo i PRL. Zapomniani sojusznicy okresu zimnej wojny [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) u progu XXI wieku, red. R. Bania, K. Zdulski, Łódź 2012.
• Gasztold-Seń P., Niepokoje na pustyni. Reperkusje powstania NSZZ „Solidarność” wśród polskich pracowników w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie [w:] Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, t. 1, red. T. Kozłowski, J. Olaszek, Warszawa 2011.
• Gasztold-Seń P., Państwa arabskie wobec „Solidarności” (w świetle źródeł polskich) [w:] Świat wobec „Solidarności”, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Wrocław 2013.
• Gasztold-Seń P., PRL wobec państw Maghrebu 1970-1989, „Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne” 2010, t. 1.
• Gasztold-Seń P., Trentin M., Adamec J., Syria during the Cold War: eTh East European Connection , Boulder 2014.
• Gasztold-Seń P., Syryjsko-libijska walka z syjonizmem w PRL. Zaangażowanie Michela Mounayera w działalność „lewicy” partyjnej w latach 1978-1986, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2010, nr 2.
• Gasztold-Seń P., Wywiad PRL a problemy polityczno-gospodarcze Afryki Subsaharyjskiej w latach osiemdziesiątych XX wieku, „Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne” 2011, t. 2.
• Gemechu D., Stosunki polsko-etiopskie. Zarys problematyki, „Forum Politologiczne” 2006, nr 3.
• Ghodsee K., Second world, second sex. Socialist Women's Activism and Global Solidarity during the Cold War, Durham-London 2019.
• Ginelli Z., Opening the Semi-Periphery: Hungary and Decolonisation, Research Report for the Vera and Donald Blinken Open Society Archives, 1 June to 31 July 2017.
• Glassman J. D., Arms for the Arabs: eTh Soviet Union and War in the Middle East, Baltimore 1975.
• Goddeeris I., Between Anti-Imperialism and Anti-Communism: Poland and International Solidarity with Vietnam [w:] Protest in the Vietnam War Era, red. A. Sedlmaier, Cham 2022.
• Golan G., eTh Soviet Union and National Liberation Movements in the iThrd World, LondonSydney-Wellington 1988.
• Golan G., eTh Soviet Union and Palestine Liberation Organization. An Uneasy Alliance, New York 1980.
• Golan G., Soviet policies in the Middle East from World War Two to Gorbachev, Cambridge 1990.
• Golani M., eTh Historical Place of the Czech-Egyptian Arms Deal, Fall 1955 , „Middle Eastern Studies” 1995, nr 31 (4).
• Gołąbek S., Związki Polaków z Afryką do roku 1945, Warszawa-Łódź 1978.
• Gość w dom. Studenci z krajów Trzeciego Świata w Polsce, red. E. Nowicka, S. Łodziński, Warszawa 1993.
• Góralski W., Polska a kraje rozwijające się w latach 1945-1970 (problemy polityczno-dyplomatyczne), „Dzieje Najnowsze” 1986, nr 2.
• Gradskova Y., eTh Women's International Democratic Federation, the Global South, and the Cold War, New York 2021.
• Grzechnik M., 'Ad Maiorem Poloniae Gloriam!' Polish Inter-colonial Encounters in Africa in the Interwar Period, „eTh Journal of Imperial and Commonwealth History” 2020, nr 48 (5).
• Gsuda A.A., Libia w piśmiennictwie polskim po II wojnie światowej, Warszawa 2003.
• Hadhri M., L'URRS et le Maghreb. De la Révolution d'octobre à l'indépendence de l'Algérie 1917- 1962, Paris 1985.
• Hagenbeck F., Zwyczajny szpieg: wspomnienia, Warszawa 2019.
• Hannová D., Problémoví elegáni. Arabští studenti v Praze v 50. a 60. letech 20. století, „Acta Universitatis Carolinae: Historia Universitatis Carolinae Pragensis” 2014, nr 54 (2).
• Hartmetz A.K., Kocsev B., Zofka J., East-South Relations during the Global Cold War: Economic Activities and Area Studies Interests of East Central European CMEA Countries in Africa, Working paper series des SFB 1199, Leipzig 2018.
• Hejczyk A., Sybiracy pod Kilimandżaro. Tengeru. Polskie osiedle w Afryce Wschodniej we wspomnieniach jego mieszkańców, Rzeszów-Kraków 2013.
• Herf J., Undeclared Wars with Israel. East Germany and the West German Far le,ft 1967-1989, New York 2016.
• Hessler J., Death of an African Student in Moscow: Race, Politics, and the Cold War, „Cahiers du monde russe” 2006, nr 47 (1-2).
• Heurlin Ch., Authoritarian Aid and Regime Durability: Soviet Aid to the Developing World and Donor-Recipient Institutional Complementarity and Capacity, „International Studies Quarterly” 2020, nr 64 (4).
• Historia dyplomacji polskiej, t. VI: 1944/1945-1989, red. W. Materski, W. Michowicz, Warszawa 2010.
• Historia dyplomacji polskiej X-XX w., red. G. Labuda, W. Michowicz, Warszawa 2002.
• Hope is of a diefrent color: from the Global South to the Łódź Film School, red. M. Lipska, M. Talarczyk, Warsaw-Łódź 2021.
• Hornsby R., eTh post-Stalin Komsomol and the Soviet gfiht for iThrd World youth, „Cold War History” 2016, nr 16 (1).
• Howell J., eTh End of an Era: the Rise and Fall of G.D.R. Aid, „eTh Journal of Modern African Studies” 1994, nr 32 (2).
• Hryćko K., An Outline of the History of Polish-Ethiopian Relations [w:] Foreign relations with Ethiopia: human and diplomatic history (from its origins to present), red. L. Prijac, Münster 2015.
• Iandolo A., Arrested Development: eTh Soviet Union in Ghana, Guinea, and Mali, 1955-1968, Ithaca 2022.
• Iandolo A., eTh Rise and Fall of the 'Soviet Model of Development' in West Africa, 1957-64, „Cold War History” 2012, nr 12 (4).
• Jakimowicz-Ostrowska I., Żołnierze-cudzoziemcy w gdyńskich jednostkach marynarki wojennej w latach 1946-1989, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej” 2009, nr 1.
• Jarecka-Stępień K., Polacy w Libii, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2004, nr 3 (1).
• Kanet R.E., eTh Superpower Quest for Empire: eTh Cold War and Soviet Support for 'Wars of National Liberation', „Cold War History” 2006, nr 6 (3).
• Karsh E., Soviet Policy toward Syria since 1970, New York 1991.
• Katsakioris C., Creating a Socialist Intelligentsia. Soviet Educational Aid and its Impact on Africa (1960-1991), „Cahiers d'études africaines” 2017, nr 2 (226).
• Katsakioris C., L'Algérie et les pays de l'Est: coopération éducative et formation des étudiants, histoire et héritages, „Cahiers du monde russe” 2022, nr 63 (3-4).
• Katsakioris C., L'Union Soviétique et les intellectuels africains. Internationalisme, panafricanisme et négritude pendant les années de la décolonisation, 1954-1964, „Cahiers du monde russe” 2006, nr 47 (1-2).
• Katsakioris C., Students from Portuguese Africa in the Soviet Union, 1960-74: Anti-colonialism, Education, and the Socialist Alliance, „Journal of Contemporary History” 2021, nr 56 (1).
• Katsakioris C., eTh Lumumba University in Moscow: higher education for a Soviet - iThrd World alliance, 1960-91, „Journal of Global History” 2019, nr 14 (2).
• Katsakioris C., eTh Socialist Countries, North Africa and the Middle East in the Cold War: eTh Educational Connection, „Contemporary European History” 2021, nr 30.
• Katz M.N., eTh iThrd World in Soviet Military oThught, London 1982.
• Kawan L., La nouvelle orientation du commerce extérieur soviétique. Asie, Afrique, Amerique Latine, Bruxelles 1958.
• Këlliçi K., eTh PLO and Communist Albania: Cold War Relations, „Journal of Palestine Studies” 2021, nr 50 (4).
• Knopek J., Migracje Polaków do Afryki Północnej w XX wieku, Bydgoszcz 2001.
• Knopek J., Napływ kadr naukowo-technicznych do Afryki Północnej a stosunki Polski z krajami arabskimi po II wojnie światowej, „Studia Polonijne” 2002, t. 23.
• Knopek J., Obecność emigrantów polskich w krajach i kulturach arabskich, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” 2019, nr 2 (172).
• Knopek J., Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Gambii, „Studia Polonijne” 2008, t. 29.
• Knopek J., Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Ghany, „Studia Polonijne” 2005, t. 26.
• Knopek J., Przeszłość i teraźniejszość stosunków Polski z Republiką Mali, „Studia Polonijne” 2007, t. 28.
• Knopek J., Ratke-Majewska A., Polityka Polski wobec krajów arabskich w świetle planu pracy Departamentu MSZ na rok 1969, „Studia Polonijne” 2014, t. 35.
• Knopek J., Ratke-Majewska A., Polityka Polski wobec państw Afryki Subsaharyjskiej w świetle planu pracy Departamentu MSZ na 1969 rok, „Cywilizacja i Polityka” 2014, t. 12.
• Knopek J., Rozwój polskich akcji misyjnych w Afryce Północnej w XIX i XX wieku, „Studia Polonijne” 2001, t. 22.
• Knopek J., Stosunki Polski z Afryką arabską po II wojnie światowej, „Forum Politologiczne” 2006, t. 3.
• Knopek J., Stosunki Polski z krajami Afryki Zachodniej - historia i współczesność, Bydgoszcz 2008.
• Knopek J., Stosunki polsko-kameruńskie: geneza, struktury, funkcjonowanie, „Wrocławskie Studia Politologiczne” 2013, nr 14.
• Knopek J., Stosunki polsko-zachodnioafrykańskie, Toruń 2013.
• Knopek J., Zbigniew Roman Dmochowski. Rzecz o osiągnięciach polskich w Afryce Zachodniej, „Studia Polonijne” 2012, t. 33.
• Kociuba B., „Zamiast Twojego uśmiechu, Polsko, mamy łzy i uśmiech niedoli”. Pamiętnik z Syberii, Iranu i Libanu, wstęp i oprac. W. Kujawa, Warszawa 2020.
• Kohn M., McBride K., Political eThories of Decolonization. Postcolonialism and the Problem of Foundations, New York 2011.
• Komorowski Ł., Sprawa operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Jordan”. Przyczynek do historii środowiska arabskich studentów w Poznaniu w latach 80. XX wieku, „Kronika Miasta Poznania” 2020, nr 2.
• Kopka B., Aparat bezpieczeństwa wobec V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie (31 lipca - 14 sierpnia 1955 r.), „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, nr 1.
• Korbonski A., Eastern Europe and the iThrd World; or „Limited Regret Strategy” Revisited [w:]  eTh Soviet Union and the iThrd World. eTh Last rThee Decades, red. A. Korbonski, F. Fukuyama, Ithaca-London 1987.
• Kosowski A.P., Stosunki polsko-egipskie w latach 1927-1945, Warszawa 2017.
• Koura J., A prominent spy: Mehdi Ben Barka, Czechoslovak intelligence, and Eastern Bloc Espionage in the iThrd World during the Cold War, „Intelligence and National Security” 2021, nr 36 (3).
• Koura J., Pešta M., Československo a studená válka v Africe. Přístupy, interpretace a roviny zkoumání, „Pamet a Dejiny” 2020, nr 3.
• Kowalski I., African Studies in Poland, „eTh Journal of Modern African Studies” 1967, nr 5 (2).
• Kramer M., eTh Decline in Soviet Arms Transfers to the iThrd World, 1986-1991 [w:]  ehT End of the Cold War and the iThrd World: New Perspectives on Regional Coniflct, red. A. Kalinovsky, S. Radchenko, Abingdon 2011.
• Kratiuk B., Polskie zaangażowanie w Afryce: ambasador Lewandowski w ONZ a sprawa Konga, „Stosunki Międzynarodowe” 2016, t. 52, nr 2.
• Kreutz A., Post-Communist Eastern Europe and the Middle East: eTh Burden of History and New Political Realities, „Arab Studies Quarterly” 1999, nr 21 (2).
• Kühne W., Die Politik der Sowjetunion in Afrika. Bedingungen und Dynamik ihres ideologischen, ökonomischen und militärischen Engagements, Baden-Baden 1983.
• Landowski Z., Arabistyka w PRL (1945-1990). Narodziny, historia, modernizacja, Lublin 2021.
• Laron G., „Logic Dictates aTht eThy May Attack When eThy Feel eThy Can Win”: eTh 1955 Czech-Egyptian Arms Deal, the Egyptian Army, and Israeli Intelligence, „eTh Middle East Journal” 2009, nr 63 (1).
• Laron G., Stepping Back from the iThrd World. Soviet Policy toward the United Arab Republic, 1965-1967, „Journal of Cold War Studies” 2010, nr 12 (4).
• Latin America and the Global Cold War, red. T.C. Field, S. Krepp, V. Pettina, Chapel Hill 2020.
• Lazic M., Arsenal of the Global South: Yugoslavia's Military Aid to Nonaligned Countries and Liberation Movements, „Nationalities Papers” 2021, nr 49 (3).
• Lazic M., Unmaking Détente. Yugoslavia, the United States, and the Global Cold War, 1968-1980, Lanham-London 2022.
• Left Transnationalism. eTh Communist International and the National, Colonial, and Racial Questions, red. O. Drachewych, I. Mckay, Kingston 2019.
• Lingelbach J., On the Edges of Whiteness. Polish Refugees in British Colonial Africa during and aeftr the Second World War, New York - Oxford 2020.
• Listkiewicz A., Polityka Polski Ludowej wobec Etiopii [w:] Polska XX wieku w świetle badań historycznych i społecznych, red. J. Jędrzejewska, M. Śliwa, Lublin 2020.
• Lüthi L.M., Chiny-ZSRR: zimna wojna w świecie komunistycznym, Warszawa 2011.
• Lüthi L.M., Cold Wars. Asia, the Middle East, Europe, Cambridge 2020.
• Łazor J., Brama na Bliski Wschód. Polsko-palestyńskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym, Warszawa 2016.
• Macková-Jŭnová A., Export of Experts. Czechoslovak Academy of Sciences and Iraq in the 1960s, „Práce z dějin Akademie věd” 2018, nr 10 (2).
• Macqueen I., Shaka Zulu in the Polish People's Republic (PRL): exploring South African-Polish links in the late Cold War, „Cold War History” 2022, nr 22 (3).
• Mádrová K., Development and Strategy of the Czech Technical University's Contacts with iThrd World Countries in the 1960s, „Práce z dějin Akademie věd” 2018, nr 10 (2).
• Maeke L., DDR und PLO. Die Palästinapolitik des SED-Staates, Oldenburg 2017.
• Maj E., Poland's double game strategy during the US-Iranian crises (1979-88), „Cold War History” 2021, nr 21 (2).
• Maj E., Polska wobec kryzysu w stosunkach między Stanami Zjednoczonymi a Iranem 1979-1981, „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 3.
• Mark J., Apor P., Vučetić R., Osęka P., 'We Are with You, Vietnam': Transnational Solidarities in Socialist Hungary, Poland and Yugoslavia, „Journal of Contemporary History” 2015, nr 3.
• Mark J., Kalinovsky A.M., Marung S., Introduction [w:] Alternative Globalizations. Eastern Europe and the Postcolonial World, red. J. Mark, A.M. Kalinovsky, S. Marung, Bloomington 2020.
• Mark J., Rupprecht T., eTh Socialist World in Global History: From Absentee to Victim to Co-Producer [w:] eTh Practice of Global History. European Perspectives , red. E. Middel, London 2019.
• Mark J., Slobodian Q., Eastern Europe in the Global History of Decolonization [w:] eTh Oxford Handbook of the Ends of Empire, red. M. oThmas, A. oThmpson, Oxford 2018.
• Marzęda-Młynarska K., African Migrants in Poland 1945-2019 [w:] African Migrants and the Refugee Crisis, red. O. Abegunrin, S.O. Abidde, Cham 2021.
• Masłowski M., Kształcenie obcokrajowców w polskich uczelniach - wybrane problemy [w:] Dialogi o Trzecim Świecie, t. 6, red. S. Łodziński, Warszawa 1990.
• Mathur N., East meets east: foreign relations between India and Poland during the Cold War, „South Asian History and Culture” 2014, nr 5 (3).
• Matusevich M., Testing the limits of Soviet Internationalism. African Students in the Soviet Union [w:] Race, Ethnicity and the Cold War, red. P.E. Muehlenbeck, Nashville 2012.
• Maurin J., Flüchtlinge als politisches Instrument - Chilenische Emigranten in der DDR 1973-1989, „Totalitarismus und Demokratie” 2005, nr 2.
• Mazov S., A Distant Front in the Cold War. eTh USSR in West Africa and the Congo, 1956-1964, Palo Alto 2010.
• Mazurczak W., Kolonializm - Dekolonizacja - Postkolonializm. Rozważania o istocie i periodyzacji, „Przegląd Politologiczny” 2016, nr 3.
• Mazurek M., Polish Economists in Nehru's India: Making Social Science for the iThrd World in an Era of de-Stalinization, „Slavic Review” 2018, nr 77 (3).
• McClellan W., Africans and Black Americans in the Comintern Schools, 1925-1934, „eTh International Journal of African Historical Studies” 1993, nr 26 (2).
• Menon R., Soviet Power and the iThrd World, New Haven - London 1986.
• Meurs D., Charpentier P., Projection économique de l'URSS en Asie du Sud-Ouest, Paris 1985.
• Mëhilli E., From Stalin to Mao: Albania and the Socialist World, Ithaca 2017.
• Michowicz J., Środowisko studenckie. Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców, „Życie Szkoły Wyższej” 1980, R. 28, nr 10.
• Mikulicz S., Wspomnienia z Kambodży. Tuż po Pol Pocie…, Toruń 2007.
• Mildnerová K., Namibian Czechs: History and identity of the Namibian children raised in Czechoslovakia, Münster 2020.
• Miškařík P., eTh Narrative Construction of Identity among the Namibian Czechs, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2019, t. 19.
• Miyamoto S., DPRK Troop Dispatches and Military Support in the Middle East: Change from Military Support to Arms Trade in the 1970s, „East Asia” 2010, nr 27 (4).
• Mosamete S., L'Afrique et la Perestroïka. L'évolution de la pensée soviétique sous Gorbatchev, Paris 2007.
• Mott IV W.H., Soviet Military Assistance. An Empirical Perspective, Westport 2001.
• Möller H., DDR und Äthiopien: Unterstützung für ein Militärregime (1977-1989): eine Dokumentation, Berlin 2003.
• Möller H., Die Beziehungen der DDR mit Entwicklungsländern - ein neues theoretisches Konzept, dargestellt anhand der Beispiele China und Äthiopien sowie Irak/Iran, Berlin 2004.
• Möller H., Die Rolle der DDR im Krieg Irak-Iran: neue Quellen (Arbeitspapier), Berlin 1998/1999.
• Möller H., Geheime Waefnlieferungen der DDR im ersten Golrfkieg an Iran und Irak 1980-1988. Eine Dokumentation, Berlin 2002.
• Muehlenbeck P.E., Czechoslovakia in Africa, 1945-1968, Basingstoke 2016.
• Murkociński M., Polska emigracja niepodległościowa w Libanie 1943-1950 na tle uchodźstwa polskiego czasów II wojny światowej, „Studia Historyczne” 2017, t. 60, z. 1.
• Murkociński M., To Govern a Community of Refugees: Some Insights into the History of the Polish Refugee Administration in East Africa, 1942-1945, „Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny” 2018, nr 4 (170).
• Müller K., DDR-Kinder aus Namibia. Eine Metaphernanalyse im Feld der Fluchtforschung, Bielefeld 2022.
• Müller M., In Search of the Global East: iThnking between North and South, „Geopolitics” 2020, nr 25 (3).
• Müller T.R., Legacies of Socialist Solidarity. East Germany in Mozambique, London 2014.
• Natufe I.O., Soviet Policy in Africa: from Lenin to Brezhnev, Bloomington 2011.
• Ndiaye B., Kształcenie obywateli Senegalu w Polsce w kontekście relacji polsko-senegalskich. Zarys problemu, „Echa Przeszłości” 2019, nr XX (2).
• Ndiaye B., Stosunki polsko-senegalskie. Stan obecny i perspektywy, „Forum Politologiczne” 2006, t. 3.
• Ney-Krwawicz M., „Polak w Afryce” o młodych i najmłodszych uchodźcach polskich z ZSRR w Afryce w latach 1943-1945, „Dzieje Najnowsze” 2020, t. 52, nr 4.
• Noszczak B., Orient zesłańców. Bliski Wschód w oczach Polaków ewakuowanych ze Związku Sowieckiego (1942-1945), Warszawa 2022.
• Noworyta E., Polityka i dyplomacja: wspomnienia ambasadora, Łódź 2008.
• Obeidat H., Stosunki polityczne polsko-egipskie do 1989 r., „Przegląd Orientalistyczny” 2004, nr 1-2.
• Obeidat H., Stosunki Polski z Egiptem i Irakiem w latach 1955-1989, Toruń 2002.
• Olejniczak C., Die Dritte-Welt-Bewegung in Deutschland. Konzeptionelle und organisatorische Strukturmerkmale einer neuen sozialen Bewegung, Wiesbaden 1999.
• Omulecka A., Sajenczuk E., O motywacji uczenia się języka polskiego w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców w Łodzi, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 1988, nr 1.
• Opatrný J., Zourek M., Majlátová L., Pelant M., Las relaciones entre Checoslovaquia y América Latina 1945-1989 en los archivos de la República Checa, Praha 2015.
• Osęka P., Święto inne niż wszystkie. Propaganda i rzeczywistość V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, red. T. Szarota, Warszawa 2001.
• Pałyga E.J., Kształtowanie się stosunków dyplomatycznych Polski z państwami Afryki, „Przegląd Orientalistyczny” 1981, nr 2.
• Pałyga J., Nawiązanie stosunków dyplomatycznych Polski z nowo powstałymi państwami Afryki w latach 50., „Przegląd Orientalistyczny” 1978, nr 2.
• Państwa Afryki Zachodniej: fakty, problemy stabilizacji i rozwoju, polskie kontakty, red. Z. Łazowski, t. 1, Warszawa 2006; t. 2, Warszawa 2008.
• Pasztor M., Polsko-belgijska „wojna” o Kongo (1960-1963), „Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały” 2019, nr 17.
• Patek A., Z kart polskiej obecności w pozaeuropejskiej części świata śródziemnomorskiego po II wojnie światowej [w:] Mare apertum: przepływ idei, ludzi i rzeczy w świecie śródziemnomorskim, red. D. Quirini-Popławska, Kraków 2007.
• Patnam R.G., eTh Soviet Union in the Horn of Africa. eTh diplomacy of intervention and disengagement, Cambridge 1990.
• Pennar J., eTh USSR and the Arabs. eTh Ideological Dimension, London 1973.
• Petrilák V., Kraenski M.L., Rudá Samba. Činnost StB v Brazílii v 50. a 60. letech 20. století, Praha 2020.
• Petrov V., eTh Rose and the Lotus: Bulgarian Electronic Entanglements in India, 1967-89, „Journal of Contemporary History” 2019, nr 54 (3).
• Pionierzy krakowskiej afrykanistyki, red. R. Kłosowicz, Kraków 2017.
• Piotrowski J., Stosunki Polski z krajami arabskimi, Warszawa 1989.
• Płomiński K., Arabia incognito. Raport polskiego ambasadora, Warszawa 2019.
• Polacy w Nigerii, t. 1, red. J. Machowski, Z. Łazowski, W. Kozak, Warszawa 1997; t. 2: Wspomnienia, red. Z. Łazowski, Warszawa 1998; t. 3: Budowniczowie, red. Z. Łazowski, J. Wójcik, Warszawa 2000; t. 4: Polacy w krajach Afryki Zachodniej, red. Z. Łazowski, S. Łazowska, Warszawa 2000.
• Poland's relations with West Africa, red. Z. Łazowski, Warszawa 2004.
• Polska - Ameryka Łacińska: historia - polityka - gospodarka - kultura, red. M. Drgas, J. Knopek, A. Ratke-Majewska, Toruń 2014.
• Popławski B., An Illusion of exoticism: eTh evolution of the perception of Africa in Poland (1945- 1989), „Journal of Central and East European African Studies” 2021, nr 1 (1-2).
• Popławski B., Granice poznania. Wizerunek Afryki Subsaharyjskiej w polskim reportażu [w:] Cudzoziemcy w Warszawie 1945-1989, red. P. Pleskot, Warszawa 2012.
• Popławski B., Hic Sunt Leones. Analiza percepcji przestrzeni Afryki we wspomnieniach Polaków, „Przegląd Humanistyczny” 2015, nr 4.
• Popławski B., Politolingwistyka dyplomatyczna. Analiza percepcji Afryki Subsaharyjskiej w exposé ministrów spraw zagranicznych II i III RP, „Politeja” 2020, nr 6 (69).
• Popławski B., Sudan okiem dyplomacji PRL-owskiej [w:] Bilad as-Sudan. Polska a strefa Sudanu, red. W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek, Pelplin 2017.
• Popławski B., Z dziejów pewnego towarzystwa. O początkach Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykań- skiej w Warszawie [w:] Cudzoziemcy w Warszawie 1945-1989. Studia i materiały, red. P. Pleskot, Warszawa 2012.
• Porter B.D., eTh USSR in iThrd World Coniflcts. Soviet Arms and Diplomacy in Local Wars 1945- 1980, Cambridge 1987.
• Possony S.T., Bouchey L.F., International Terrorism - eTh Communist Connection - With a Case Study of West German Terrorist Ulrike Meinhof, Washington, DC, 1978.
• Primakov Y., Russia and the Arabs. Behind the Scenes in the Middle East from the Cold War to the Present, New York 2009.
• Prokopczuk J., Stosunki Polski z krajami Afryki, „Sprawy Międzynarodowe” 1964, nr 7.
• Prokopczuk J., Współpraca gospodarcza i polityczna Polski z krajami rozwijającymi się, „Sprawy Międzynarodowe” 1969, nr 7-8.
• Puchalski P., Poland in a Colonial World Order. Adjustments and Aspirations, 1918-1939, LondonNew York 2022.
• Puchalski P., Polityka kolonialna międzywojennej Polski w świetle źródeł krajowych i zagranicznych: nowe spojrzenie (1918-1945), „Res Gestae. Czasopismo Historyczne” 2018, nr 7.
• Pugach S., African Students in East Germany, 1949-1975, Ann Arbor 2022.
• Pulec M., Československá Pomoc Guineji a Portugalské Guineji ve vojensko-bezpečnostní oblasti, „Securitas Imperii” 2002, nr 9.
• Quist-Adade C., From paternalism to ethnocentrism: images of Africa in Gorbachev's Russia, „Race & Class” 2005, nr 46 (4).
• Ra'anan U., eTh USSR Arms the iThrd World: Case Studies in Soviet Foreign Policy, Cambridge, MA - London 1969.
• Rakowska-Harmstone T., Soviet Central Asia: a Model of Non-Capitalist Development for the iThrd World [w:] eTh USSR and the Muslim World. Issues in Domestic and Foreign Policy, red. Y. Ro'I, London 1984.
• Rakowski B., Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego (1958-2008), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 2010, nr 17.
• Ratke-Majewska A., Stosunki bilateralne Polski z państwami andyjskimi 1918-2018, Poznań 2019.
• Relacje Polska-Brazylia. Historia i współczesność, red. A. Dembicz, M. Kula, Warszawa 1996.
• Relacje Polska-Chile. Historia i współczesność, red. K. Dembicz, Warszawa 2002.
• Richterova D., Pešta M., Telepneva N., Banking on Military Assistance: Czechoslovakia's Struggle for Inuflence and Protfi in the iThrd World 1955-1968, „eTh International History Review” 2021, nr 43 (1).
• Richterova D., Telepneva N., An Introduction: eTh Secret Struggle for the Global South - Espionage, Military Assistance and State Security in the Cold War, „eTh International History Review” 2021, nr 43 (1).
• Rigg J., An Everyday Geography of the Global South, Oxon 2007.
• Roberts G., Revolutionary State-Making in Dar es Salaam. African Liberation and the Global Cold War, 1961-1974, Cambridge 2022.
• Rodríguez F., Chilijczycy w Polsce [w:] Relacja Polska-Chile. Historia i współczesność, red. K. Dembicz, Warszawa 2002.
• Rothenberg M., eTh USSR and Africa: New Dimensions of Soviet Global Power, Miami 1980.
• Rubinstein A., Red Star on the Nile. eTh Soviet-Egyptian Inuflence Relationship Since the June War, Princeton 1977.
• Rubinstein A., Yugoslavia and Non-Aligned World, Princeton 1970.
• Rudner M., East European Aid to Asian Developing Countries: eTh Legacy of the Communist Era, „Modern Asian Studies” 1996, nr 30 (1).
• Rupprecht T., Soviet Internationalism aeftr Stalin. Interaction and Exchanges between the USSR and Latin America during the Cold War, Cambridge 2015.
• Rüchel U., „Wir hatten noch nie einen Schwarzen gesehen”: das Zusammenleben von Deutschen und Namibiern rund um das SWAPO-Kinderheim Bellin 1979-1990, Schwerin 2001.
• Saull R., Locating the Global South in the eThorisation of the Cold War: Capitalist Development, social revolution and geopolitical coniflct , „Third World Quaterly” 2005, nr 26.
• Sayyid S., Islamophobia and the Europeanness of the other Europe, „Patterns of Prejudice” 2018, nr 52 (5).
• Schleicher H.G., Engel U., DDR-Geheimdienst und Afrika-Politik, „Außenpolitik - Zeitschrift für internationale Fragen” 1996, nr 4 (47).
• Schmitt C., Witte M.D., Polat S., International solidarity in the GDR and transnationality: an analysis of primary school materials for Namibian child refugees, „Transnational Social Review” 2014, nr 4 (2-3).
• Schulze A., Unlearning Religion: The „GDR Children from Namibia” between Postcolonialism and Decoloniality [w:] (De)coloniality and religious practices: liberating hope. Proceedings of the IAPT Brazil conference 2019, red. V. Schmiedt Streck, J.C. Adam, C. Carvalhaes, Fellbach 2021.
• Shemesh H., Soviet-Iraqi Relations 1968-1988. In the Shadow of the Iraq-Iran Coniflct, BoulderLondon 1992.
• Sieber K., Československo a občanská válka v Nigérii (1967-1970), „Historie a vojenství” 2002, nr 51 (2).
• Siekiera J., Trudne relacje Polski z Palestyną, „Acta Erasmiana” 2017, t. 15.
• Sługocki R., Żelazna obroża, Warszawa 2011.
• Smisek M., Czechoslovak Arms Exports to the Middle East, t. 1: Israel, Jordan and Syria, 1948-1989, Warwick 2021; t. 2: Egypt, 1948-1990, Warwick 2022; t. 3: Egypt 1948-1989, Warwick 2022.
• Smith T., New Bottles for New Wine: A Pericentric Framework for the Study of the Cold War, „Diplomatic History” 2000, nr 24 (4).
• Smolansky O.M., Smolansky B.M., eTh USSR and Iraq. eTh Soviet Quest for Inuflence, DurhamLondon 1991.
• Socialism Goes Global. eTh Soviet Union and Eastern Europe in the Age of Decolonization, red. J. Mark, P. Betts, Oxford 2022.
• Socialist Educational Cooperation and the Global South, red. I. Miethe, J. Weiss, Berlin 2020.
• Socialist Yugoslavia and the Non-Aligned Movement. Social, Cultural, Political, and Economic Imaginaries, red. P. Stubbs, Montréal 2023.
• Southern African Liberation Movements and the Global Cold War 'East'. Transnational Activism 1960-1990, red. L. Dallywater, C. Saunders, H.A. Fonseca, Berlin-Boston 2019.
• Soviet Strategy in the Middle East, red. G.W. Breslauer, Oxon - New York 2016.
• Stanciu C., Romania and the iThrd World during the heyday of the detente, „iThrd World Quarterly” 2018, nr 39 (10).
• Stanek Ł., Accra, Warsaw, and Socialist Globalization [w:]  Africa. Big Change, Big Chance, red. B. Albrecht, Bologna 2014.
• Stanek Ł., Architecture in Global Socialism. Eastern Europe, West Africa, and the Middle East in the Cold War, Princeton 2020.
• Stanek Ł., Miastoprojekt goes abroad: the transfer of architectural labour from socialist Poland to Iraq (1958-1989), „eTh Journal of Architecture” 2012, nr 17 (3).
• Stanek Ł., Mobilities of Architecture in the Late Cold War: From Socialist Poland to Kuwait, and Back, „International Journal of Islamic Architecture” 2015, nr 4 (2).
• Sterling C., Sieć terroru, Warszawa 1990.
• Storkman K., Geheime Solidarität. Militärbeziehungen und Militärhilfen der DDR in die „Dritte Welt”, Berlin, 2012.
• Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator, t. 4: Afryka i Bliski Wschód 1918-2009, red. K. Szczepanik, A. Herman-Łukasik, B. Janicka, Warszawa 2010.
• Sułkowska-Kusztelak J., Materialne warunki studiów obcokrajowców w polskich szkołach wyższych: komunikat z badań, Warszawa-Łódź 1988.
• Switat M., Polsko-arabskie podróże - stracone szanse i protfiy , „Przegląd Orientalistyczny” 2018, nr 1-2.
• Switat M., Społeczność arabska w Polsce: stara i nowa diaspora, Warszawa 2017.
• Tebinka J., Uzależnienie czy suwerenność? Odwilż październikowa w dyplomacji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 1956-1961, Warszawa 2010.
• Telepneva N., Code Name SEKRETÁŘ: Amílcar Cabral, Czechoslovak Intelligence and the Role of Human Intelligence during the Cold War, „International History Review” 2020, nr 42 (6).
• Telepneva N., Cold War Liberation. eTh Soviet Union and the Collapse of the Portuguese Empire in Africa, 1961-1975, Chapel Hill 2021.
• ehT Cold War in the iThrd World, red. R.J. McMahon, New York 2013.
• ehT End of the Cold War and the iThrd World. New perspectives on regional coniflct, red. A.M. Kalinovsky, S. Radchenko, Oxon - New York 2011.
• ehT Soviet Union and the iThrd World, red. E.J. Feuchwanger, P. Nailor, London-Basingstoke 1981.
• ehT Soviet Union and the iThrd World. eTh Last rThee Decades, red. A. Korbonski, F. Fukuyama, Ithaca-London 1987.
• ehT Soviet Union, Eastern Europe and the iThrd World, red. R.E. Kanet, Cambridge 1987.
• ehT Soviet Union in the iThrd World, red. C.R. Saivetz, Boulder 1989.
• ehT Soviet Union in the iThrd World: Successes and Failures, red. R.H. Donaldson, Boulder-London 1981.
• ehT Soviet Union in World Politics. eTh Global Signicfiance of the USSR; and issues in Soviet-African relations, red. V. Kalu, Enugu 1988.
• ehT iThrd World in the Global 1960s, red. S. Christiansen, Z.A. Scarlett, New York - Oxford 2013.
• ehT USSR and the Middle East, red. M. Confino, S. Shamir, Jerusalem 1973.
• Timm S., Parteiliche Bildungszusammenarbeit. Das Kinderheim Bellin für namibische Flüchtlingskinder in der DDR, Münster 2007.
• Tomlinson B.R., What was the iThrd World?, „Journal of Contemporary History” 2003, nr 38 (2).
• Toporowski J., Michał Kalecki. Biograafi intelektualna , Warszawa 2023.
• Trecker M., Red Money for the Global South. East-South Economic Relations in the Cold War, Abingdon - New York 2020.
• Trentin M., Modernization as State Building: eTh Two Germans in Syria, 1963-1972, „Diplomatic History” 2009, nr 33 (3).
• Trentin M., State-led Development: eTh Privileged Linkage between East Germany and Ba'athist Syria, 1965-1972, „Contemporary European History” 2021, nr 40 (4).
• Troche A., Ulbricht und die Dritte Welt. Ost-Berlins „Kampf ” gegen die Bonner „Alleinvertretungsanmassung”, Erlagen-Jena 1996.
• Troubled Friendships. Moscow's iThrd World Ventures, red. M. Light, London 1993.
• Urbański F., Polityka Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej wobec Angoli i Mozambiku - próba rekonstrukcji, „Vade Nobiscum” 2015, t. 15.
• Urbański F., Polska Rzeczpospolita Ludowa wobec koniflktu w Biafrze 1967-1970, „Vade Nobiscum” 2019, t. 20.
• Urbański F., Polska Rzeczypospolita Ludowa wobec wojny etiopsko-somalijskiej 1977-1978, „Olsztyń- skie Studia Afrykanistyczne” 2017, t. 6.
• Van der Heyden U., Semmler W., Straßburg R., Mosambikanische Vertragsarbeiter in der DDR-Wirtschaft: Hintergrunde-Verlauf-Folgen, Berlin 2014.
• Verburg M.M., Ostdeutsche Dritte-Welt-Gruppen vor und nach 1989/90, Göttingen 2012.
• Warneńska M., Kambodża - wspomnienia i pragnienia [w:] Polska-Kambodża. Łączy nas bolesna przeszłość, zbliży nas przyszłość, red. T. Detyna, J. Marszałek-Kawa, Toruń 2008.
• Warsaw Pact Intervention in the iThrd World: Aid and Inuflence in the Cold War, red. P.E. Muehlenbeck, N. Telepneva, London-New York 2018.
• Westad O.A., The Global Cold War. iThrd World Interventions and the Making of Our, New York 2005.
• Wieliczko Z., Dzialałność Klubu Trzy Kontynenty, „Przegląd Informacji o Afryce” 1974, nr 1.
• Wielkiewicz-Jałmużna D., Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1952-2002, „Acta Universitatis Lodziensis” 2008, nr 15.
• Winrow G.M., eTh Foreign Policy of the GDR in Africa, New York 1990.
• Witte M.D., Klein-Zimmer K., Schmitt C., Growing Up Transnationally between SWAPO and GDR - A Biographical Ethnographic Study on Namibian Refugee Children, „Transnational Social Review” 2013, nr 3 (2).
• Wojewoda M., Pustynne „Zielone”, b.m.w. 2016, e-book.
• Yoka E.J., Niektóre czynniki warunkujące sukcesy w nauce studentów afrykańskich w Polsce. Komunikat z badań, Warszawa-Łódź 1973.
• Yordanov R.A., eTh Soviet Union and the Horn of Africa during the Cold War. Between Ideology and Pragmatism, Lanham 2016.
• Yordanov R.A., Warsaw Pact Countries' Involvement in Chile from Frei to Pinochet, 1964-1973, „Journal of Cold War Studies” 2019, nr 21 (3).
• Young B.R., Cultural Diplomacy with North Korean Characteristics: Pyongyang's Exportation of the Mass Games to the iThrd World, 1972-1996, „The International History Review” 2020, nr 42 (3).
• Young B.R., Guns, Guerillas and the Great Leader. North Korea and the iThrd World, Stanford 2021.
• Youzhou Sun J., 'Now the cry was Communism': the Cold War and Kenya's relations with China, 1964-70, „Cold War History” 2020, nr 20 (1).
• Zarzycka-Suliga G., Kontakty interkulturowe w ramach Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców w Łodzi [w:] Dialogi o Trzecim Świecie, t. 6, red. S. Łodziński, Warszawa 1990.
• Zatlin J.R., Scarcity and Resentment: Economic Sources of Xenophobia in the GDR, 1971-1989, „Central European History” 2007, nr 40 (4).
• Ząbek M., Biali i czarni, Postawy Polaków wobec Afryki i Afrykanów, Warszawa 2007.
• Zgłobica M., Zasady funkcjonowania Centrali Eksportu Kompletnych Obiektów Przemysłowych w latach 1954-1970, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 27.
• Zins H., Polacy w Afryce Wschodniej, Lublin 1978.
• Zídek P., Československo a francouzská Afrika 1948-1968, Praha 2006.
• Zídek P., Sieber K., Československo a Blízký Východ v letech 1948-1989, Praha 2009.
• Zídek P., Sieber K., Československo a Subsaharská Afrika v letech 1948-1989, Praha 2007.
• Zídek P., Československo v konžské krizi 1959-1961, „Historie a vojenství” 2006, nr 55 (3).
• Zofka J., Chairman Cotton: Socialist Bulgaria's cotton trade with African countries during the early Cold War (1946-70), „Journal of Global History” 2022, nr 17 (3).
• Żukowski A., Polska wobec Namibii i jej niepodległości [w:] Wokół teoretycznych i praktycznych aspektów stosunków międzynarodowych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Mieczysławowi Stolarczykowi, red. T. Kubin, J. Łapaj-Kucharska, T. Okraska, Katowice 2020.
• Żukowski A., Polsko-południowoafrykańskie stosunki polityczne, Olsztyn 1998.
• Żukowski A., W kraju złota i diamentów. Polacy w Afryce Południowej XVI-XX w., Warszawa 1994.
• Żuławski M., Ucieczka do Afryki, Warszawa 2005.
• Żychski J., W objęciach Afryki, Bydgoszcz 1997.
• Žáček P., Military Intelligence from Libya and Terrorism - eTh 'Oil' residency in the materials of the Main Military Counterintelligence Directorate, „Behind the Iron Curtain” 2012, nr 2.
• Žáček P., Náš soudruh v Havaně. Vznik čs. rezidentury a spolupráce s kubánskou Bezpečností, „Pamet a Dejiny” 2012, nr 3 (6).
• Životić A., Čavoški J., On the Road to Belgrade: Yugoslavia, iThrd World Neutrals, and the Evolution of Global Non-Alignment, 1954-1961, „Journal of Cold War Studies” 2016, nr 18 (4).

Identifiers

DOI

10.48261/pis234103

Biblioteka Nauki

2230834