Obserwatorzy, uczestnicy operacji humanitarnej, eksperci i specjaliści z dziedziny logistyki. Udział Polaków w misjach pokojowych w Afryce Subsaharyjskiej w okresie PRL

• Authors: Błażej Popławski

Abstracts

EN

The aim of the article is to present the involvement of Poles in peacekeeping missions in Sub-Saharan Africa. The introduction characterises the significance of peacekeeping missions and their distinctive features. Attention is drawn to controversies surrounding such operations in the postcolonial world in the context of the Cold War rivalry between superpowers and the functioning of the United Nations. The participation of Poles in three missions is then discussed: in Nigeria, Ethiopia and Namibia. The article ends with a comparative analysis of the factors determining participation in operations (institutional and political determinants and – to a lesser extent – individual motives), as well as showing the evolution of the forms of involvement of Poles: from observers in Nigeria, through participants in a humanitarian mission in Ethiopia, to experts and logistics specialists in Namibia.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zaangażowania Polaków w misje pokojowe w Afryce Subsaharyjskiej. We wstępie scharakteryzowano znaczenie misji pokojowych, ich cechy dystynktywne. Zwrócono uwagę na kontrowersje towarzyszące operacjom w świecie postkolonialnym w kontekście zimnowojennej rywalizacji mocarstw oraz funkcjonowania ONZ. Następnie omówiono udział Polaków w trzech misjach: w Nigerii, Etiopii i Namibii. Artykuł kończy się analizą porównawczą czynników decydujących o udziale w operacjach (determinantów instytucjonalno-politycznych oraz – w mniejszym stopniu – pobudek indywidualnych), a także ukazaniem ewolucji form zaangażowania się Polaków: od obserwatorów w Nigerii, przez uczestników misji humanitarnej w Etiopii, do ekspertów i specjalistów z dziedziny logistyki w Namibii.

Keywords

EN

Sub-Saharan Africa; peacekeeping operation; observer mission; stabilisation mission; humanitarian aid; Nigeria; Ethiopia; Namibia

PL

Afryka Subsaharyjska; operacja pokojowa; misja obserwacyjna; misja stabilizacyjna; pomoc humanitarna; Nigeria; Etiopia; Namibia

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2023
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 128-148

Dates

published

2023

Contributors

author

Błażej Popławski

References

• Adamowicz A., Polacy w Namibii. Pierwsza nowoczesna operacja pokojowa ONZ, Toruń 2022.
• Biernacki J., Raporty obserwatorów demaskowały oszczerców. Refleksje nigeryjskie, „Żołnierz Wolności” 1970, nr 162.
• Ludwikowski B., Namibia. Pomyślnie wypełniona misja pokojowa przy znaczącym udziale Polaków, Warszawa 2009.
• Machowski J., Po obu stronach frontu [w:] Polacy w Nigerii, t. 1, red. J. Machowski, Z. Łazowski, W. Kozak, Warszawa 1997.
• Machowski J., Polacy podczas wojny domowej w Nigerii [w:] Polacy w Nigerii, t. 1, red. J. Machowski, Z. Łazowski, W. Kozak, Warszawa 1997.
• Olkiewicz A., Ocfierowie polscy w Międzynarodowej Grupie Obserwatorów [w:] Polacy w Nigerii, t. 1, red. J. Machowski, Z. Łazowski, W. Kozak, Warszawa 1997.
• Olkiewicz A., Rola oficerów LWP w Międzynarodowej Grupie Obserwatorów w Nigerii (1968-1970) [w:] 25 lat misji pokojowych Ludowego Wojska Polskiego, red. L. Ratajczyk, Warszawa 1980.
• Besenyő J., Participation of V4 countries in African peacekeeping missions, „Security and Defence Quarterly” 2020, vol. 29, nr 2.
• Biernacki J., Udział przedstawicieli LWP w Międzynarodowej Grupie Obserwatorów w Nigerii [w:] Pokojowe misje Ludowego Wojska Polskiego w świecie po 1945 r. Materiały z konferencji naukowej 20 X 1976 r. w Zegrzu, Warszawa 1977.
• Ciechanowski G., Relacje cywilno-wojskowe w służbie polskich kontyngentów podczas operacji pokojowych, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2011, nr 1.
• Ciechanowski G., Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953-1989, Toruń 2009.
• Cobbs E.A., Decolonization, the Cold War, and the Foreign Policy of the Peace Corps, „Diplomatic History” 1996, vol. 20, nr 1.
• Dudek K., Rodzaje operacji pokojowych [w:] Udział jednostek wojska polskiego w międzynarodowych operacjach pokojowych 1973-2003. Wybrane problemy, red. D. Kozerawski, Warszawa 2004.
• Elak L., Funkcjonowanie polskich kontyngentów wojskowych poza granicami kraju, Warszawa 2010.
• Gaddis J.L., Zimna wojna. Historia podzielonego świata, tłum. B. Pietrzyk, Kraków 2007.
• Gągor F., Paszkowski K., Międzynarodowe operacje pokojowe w doktrynie obronnej RP, Toruń 1999.
• Gegout C., Why Europe intervenes in Africa: Security, prestige, and the legacy of colonialism, London 2017.
• Knopek J., Stosunki polsko-zachodnioafrykańskie, Toruń 2013.
• Kozaczuk W., Misje pokojowe Wojska Polskiego 1953-1978, Warszawa 1978.
• Kozera C.A., Popławski B., „Responsibility to protect (R2P)” jako współczesne podejście do teorii wojny sprawiedliwej, „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa” 2018, nr 2 (9).
• Kozerawski D., Kontyngenty Wojska Polskiego w międzynarodowych operacjach pokojowych w latach 1973-1999. Koniflkty - interwencje - bezpieczeństwo, Toruń 2012.
• Kozerawski D., Wprowadzenie [w:] Wojsko Polskie w międzynarodowych operacjach pokojowych i stabilizacyjnych. Koniflkty - spory - bezpieczeństwo, red. idem , Warszawa 2011.
• Kukułka J., Łukaszuk L., Od koniflktów do partnerskiej współpracy, Warszawa 1997.
• Lesicki J., Nigeryjska misja, „Żołnierz Polski” 1976, nr 77.
• Malendowski W., Zimna wojna. Rywalizacja radziecko-amerykańska w systemie bipolarnym. Problemy periodyzacji i rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń [w:] Zimna wojna (1946-1989) i jej konsekwencje dla ładu międzynarodowego, red. H. Różanek, Poznań 2007.
• Małachowski J., Polacy podczas wojny domowej w Nigerii (1967-1970) [w:] Państwa Afryki Zachodniej. Fakty. Problemy stabilizacji i rozwoju. Polskie kontakty, red. Z. Łazowski, Warszawa 2006.
• Marcinkowski C., Istota i ewolucja misji pokojowych ONZ [w:] Wojsko Polskie w międzynarodowych misjach i operacjach pokojowych, red. M. Marszałek, J. Zuziak, Warszawa 2010.
• Marcinkowski C., Wojsko Polskie w operacjach międzynarodowych na rzecz pokoju, Warszawa 2005.
• Markowski J., Polska w operacjach pokojowych, Warszawa 1994.
• Marszałek M., Operacje wsparcia pokoju. Geneza - stan aktualny - perspektywy, Warszawa 2021.
• Międzynarodowe prawo humanitarne koniflktów zbrojnych , red. Z. Falkowski, M. Marcinko, Warszawa 2014.
• McCauley M., Rosja, Ameryka i zimna wojna, tłum. R.A. Galos, Wrocław 2001.
• Pietrakowski P., Pytel M., Rola i zadania sił zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w kontekście zmian na arenie międzynarodowej, Wrocław 2015.
• Pogorzelski K., W Etiopii, „Skrzydlata Polska” 2002, nr 1.
• Popławski B., Udział Polaków w misjach pokojowych na terenie Afryki Subsaharyjskiej, „Infos - Biuro Analiz Sejmowych. Zagadnienia społeczno-gospodarcze” 2011, nr 19 (111).
• Rojek K., 60 lat na misjach. Historia zaangażowania Wojska Polskiego w operacje wojskowe ONZ [w:] Polskie misje wojskowe. Ujęcie interdyscyplinarne, red. B. Maziarz, Toruń 2013.
• Słowiak J., Wielka improwizacja. Delegacja polska w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie w latach 1954-1973, Szczecin 2021.
• Szafran H., Metodologiczne aspekty badania polskich doświadczeń z misji pokojowych [w:] Misje pokojowe - 60 lat polskiego zaangażowania, red. C. Marcinkowski, Warszawa 2014.
• Zagórski Z., Wojna i pokój w perspektywie socjologicznej. Wybrane aspekty problematyki [w:] Wojsko w badaniach socjologicznych, red. T. Leczykiewicz, Z. Zagórski, Wrocław 1998.
• Zajączkowski K., Misje cywilne i operacje wojskowe Unii Europejskiej w perspektywie wybranych teorii stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej, Warszawa 2019.
• Zapałowski L., Operacje pokojowe ONZ, Kraków 1989.
• Zdrodowski B., Marszałek M., Operacje pozawojenne sił powietrznych, Warszawa 2002.
• Zuziak J., Polski Kontyngent Wojskowy w Grupie Przejściowej Pomocy Narodów Zjednoczonych dla Namibii (1989-1990) [w:] Wojsko Polskie w międzynarodowych misjach i operacjach pokojowych, red. M. Marszałek, J. Zuziak, Warszawa 2010.

Identifiers

DOI

10.48261/pis234106

Biblioteka Nauki

2230858