Spostrzeżenia posła RP w Rio de Janeiro Tadeusza Skowrońskiego na temat stosunków brazylijsko-sowieckich i tzw. sprawy polskiej

• Authors: Marcin Kruszyński

Title variants

EN

Observations of the Polish Representative in Rio de Janeiro, Tadeusz Skowroński, on Brazilian-Soviet Relations and the So-Called Polish Cause

Abstracts

EN

Brazil – somewhat in spite of its remote geographic location – played a considerable role in the diplomacy of the Second Republic. This role increased even more after 1939 in connection with the war. Indeed, South America became an area of diplomatic struggle between the Axis states and the Western powers. Brazil – ruled since 1930 by President Getúlio Vargas – hesitated for a long time before it joined the conflict on the side of the Allies in 1942. After its entry, the attitude of the country’s authorities towards the Soviets, hitherto strongly critical, changed. The Polish representative in Rio de Janeiro, Tadeusz Skowroński, observed these events. In 1945, the country under the Southern Cross was already heading straight into the arms of Moscow, withdrawing its previous support for what was known as the Polish cause. At the same time, the head of the Polish legation was sinking into political defeatism, seeing no prospect of reversing these trends, especially as Vargas’s authoritarian dictatorship was clearly weakening.

PL

Brazylia – niejako wbrew odległemu położeniu geograficznemu – odgrywała sporą rolę w dyplomacji II Rzeczypospolitej. Rola ta wzrosła jeszcze po 1939 r. w związku z toczącą się wojną. Ameryka Południowa stała się bowiem obszarem walki dyplomatycznej między państwami osi i mocarstwami zachodnimi. Brazylia – rządzona od 1930 r. przez prezydenta Getúlia Vargasa – długo lawirowała, aż w 1942 r. włączyła się do konfliktu po stronie aliantów. Tym samym zmienił się również stosunek władz tego kraju do Sowietów, dotychczas zdecydowanie krytyczny. Polski poseł w Rio de Janeiro, Tadeusz Skowroński, obserwował te zdarzenia. W 1945 r. kraj pod Krzyżem Południa zmierzał już wprost w objęcia Moskwy, wycofując dotychczasowe wsparcie dla tzw. sprawy polskiej. Równocześnie szef poselstwa popadał w polityczny defetyzm, widząc brak perspektyw na odwrócenie tych trendów, zwłaszcza że autorytarna dyktatura Vargasa wyraźnie słabła.

Keywords

PL

Tadeusz Skowroński; poselstwo w Rio de Janeiro; Brazylia; Getúlio Vargas; Sowiety; komunizm; sprawa polska podczas II wojny światowej

EN

Tadeusz Skowroński; legation in Rio de Janeiro; Brazil; Getúlio Vargas; Soviets; communism; Polish cause during World War II

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2023
• Volume: 41
• Issue: 1
• Pages: 445-458

Dates

published

2023

Contributors

author

Marcin Kruszyński

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Konferencje panamerykańskie w świetle raportów polskich placówek dyplomatycznych 1923-1945, oprac. E. Kołodziej, K. Smolana, Warszawa 2012.
• Faryś J., Konstanty Skirmunt [w:] Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej. Organizacja, polityka, ministrowie, red.  P. Długołęcki, K. Szczepanik, współpraca J. Faryś, H. Walczak, Szczecin 2014.
• Florkowska-Frančić H., Między Lozanną, Fryburgiem i Vevey. Z dziejów polskich organizacji w Szwajcarii w latach 1914-1917, Kraków 1997.
• Głuchowski K., Wśród pionierów polskich na antypodach. Materiały do problemu osadnictwa polskiego w Brazylii, Warszawa 1927.
• Historia dyplomacji polskiej, t. 4: 1918-1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995.
• Ignatowicz M.A., Polonia brazylijska wobec odzyskania niepodległości Polski w r. 1918 [w:] Polonia wobec niepodległości Polski w czasie I wojny światowej, red. H. Florkowska-Frančić, M. Frančić, H. Kubiak, Wrocław 1979.
• Kamiński M.K., Zacharias M.J., W cieniu zagrożenia. Polityka zagraniczna II RP 1918-1939, Warszawa 1993.
• Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918-1939. Studia nad polityką emigracyjną II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
• Kornat M., Polityka równowagi (1934-1939). Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
• Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938-1939, Gdańsk 2012.
• Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
• Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biograafi, Kraków 2020.
• Krasuski J., Między wojnami. Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1985.
• Kruszyński M., Ambasada RP w Moskwie 1921-1939, Warszawa 2010.
• Kula M., Historia Brazylii, Wrocław 1987.
• Kula M., Polono-Brazylijczycy i parę kwestii im bliskich, Warszawa 2012.
• Łossowski P., Polska w Europie i świecie 1918-1939. Szkice z dziejów polityki zagranicznej i położenia międzynarodowego II Rzeczypospolitej, Warszawa 1990.
• Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943, Warszawa 2005.
• Materski W., Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918-1939, Warszawa 1994.
• Mazurek J., Brazylia i Polonia brazylijska wobec niepodległości Polski w latach 1914-1918 [w:] Polska i Brazylia - bliższe, niż się wydaje. Tom studiów z okazji 100. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Brazylią oraz 90. rocznicy powstania Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego, red. idem, Warszawa 2020.
• Mazurek J., Brazylia i Polska - daleko, lecz blisko. Informator do wystawy, Warszawa 2001.
• Mazurek J., Stosunki polsko-brazylijskie w latach 1920-1989 [w:] Polska i Brazylia - bliższe, niż się wydaje. Tom studiów z okazji 100. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Brazylią oraz 90. rocznicy powstania Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego, red. idem, Warszawa 2020.
• McCann F.D., Brazil and the United States during World War II and Its Aeftrmath. Negotiating Alliance and Balancing Giants, London 2018.
• Michalik-Sztumska M., Wychodźstwo polskie w Brazylii. Stan badań nad zagadnieniem, „Zeszyty Historyczne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2010, z. 11.
• Milewska E., Polsko-brazylijskie związki literackie [w:] Relacje Polska-Brazylia. Historia i współ- czesność, red. A. Dembicz, M. Kula, Warszawa 2016.
• Nowak-Kiełbikowa M., Konstanty Skirmunt - polityk i dyplomata, Warszawa 1998.
• Orzeł-Dereń K., Sufa B., Historia szkolnictwa polskiego w Brazylii na podstawie wybranych stanów, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2021, folia 341.
• Osterhammel J., Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2020.
• Płygawko D., Henryk Sienkiewicz jako prezes Generalnego Komitetu Pomocy Oafirom Wojny w Polsce [w:] Henryk Sienkiewicz. Twórczość i recepcja, red. L. Ludorowski, Lublin 1991.
• Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków 2018.
• Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej w okresie II wojny światowej w świetle raportów polskich placówek zagranicznych 1939-1941, red. K. Smolana, Warszawa 2014.
• Smolana K., Sprawa Polska na Konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych w Meksyku - lutymarzec 1945 r., „Teki Archiwalne. Seria nowa” 2011, t. 11 (33).
• Tulchin J.S., eTh Aeftrmath of War. World War I and U.S. policy toward Latin America, New York 1971.
• Wachowicz R.Ch., Aspectos da imigração polonesa no Brasil, „Projecões” 1999, t. 1.
• Weinmann R., Argentina en la Primera Guerra Mundial. Neutralidad, Transición Politica, Buenos Aires 1994.

Identifiers

DOI

10.48261/pis234121

Biblioteka Nauki

2230843