Gaszenie pożarów we Wrocławiu według Porządków Ogniowych z XVI wieku

• Authors: Bogusław Ulicki

Title variants

EN

Extinguishing fires in Wrocław according to the Fire Orders of the 16th Century

Abstracts

EN

The Fire Order was a detailed ordinance regulating the principles of fire prevention and extinguishing. The presented study is the first comprehensive analysis of the Wrocław fire orders from the years 1574 and 1586. The authors of historical studies in German from the 19th and early 20th centuries referred to these regulations in a way that made it impossible to actually learn the rules of fighting fires in Wrocław at the end of the 16th century. The aim of the study is to present the most important findings of the Wrocław city council regarding firefighting and to show the changes that have taken place in them over the period of twelve years.

PL

Porządek Ogniowy był szczegółowym przepisem porządkowym, regulującym zasady zapobiegania pożarom i ich gaszenia. Prezentowane opracowanie jest pierwszą obszerną analizą wrocławskich porządków ogniowych z lat 1574 i 1586. Autorzy niemieckojęzycznych opracowań historycznych z XIX w. i początku XX w. powoływali się na te przepisy w sposób uniemożliwiający faktyczne poznanie zasad walki z pożarami we Wrocławiu pod koniec XVI stulecia. Celem opracowania jest prezentacja najważniejszych ustaleń rady miejskiej Wrocławia dotyczących gaszenia pożarów i wykazanie zmian, które w nich zaszły w okresie dwunastu lat.

Keywords

PL

Wrocław; pożar; przepisy przeciwpożarowe; Porządki Ogniowe

EN

Feuer (Fewer) Ordnung; Wrocław (Wroclaw); fire; fire regulations; Fire Orders

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
• Year: 2022
• Volume: XXV
• Issue: 25
• Pages: 247-274

Dates

published

2022

Contributors

author

Bogusław Ulicki

• https://orcid.org/0000000166438804

References

• Andrzeia Fricza Modrzewskiego o poprawie Rzeczypospolitey księgi czwore […] przez Cypriana Bazylika z Lacińskiego na Polskie przetłumaczone…, Łosk 1577.
• Dokumenty do historji ubezpieczeń ogniowych i obrony przeciwpożarowej ziem zachodnich Polski, przedm. F. Baranowski, Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych w Poznaniu, Poznań 1935.
• Eines Erbaren Rathes der Kayserlichen Stadt Bresslaw new auffgerichte Fewer Ordnung, druk Crispin Scharffenberg, Bresslaw 1574.
• Eines Erbaren Rathes der Stadt Breslaw neu aufgerichtete und vermehrte Feuerordnung, druk Johann Scharffenberg, Breslaw [po 6.03] 1586. [Gostomski A.], Gospodarstwo, Kraków 1621.
• Groicki B., Artykuły prawa Maydeburskiego, ktore zową Speculum Saxonum z Lacinskiego języka na Polski przełożone y znowu drukowane Roku 1559, Kraków 1559.
• Haur J.K., Skład abo skarbiec znakomitych sekretów oekonomiey ziemiańskiey […], Kraków 1693.
• Najstarszy zbiór przywilejów i wilkierzy miasta Krakowa, wyd. S. Estreicher, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1936.
• Polius N., Historia Incendiorum. Historischer Brand- und Fewerspiegel oder ordentliche Erzehlunge vieler schädlicher Fewerβbrünste, so im Lande Schlesien, sonderlich zu Breßlaw […], druk Georg Baumann, Bresslaw 1629.
• Polskie ustawy wiejskie XV–XVIII w., wyd. S. Kutrzeba, A. Mańkowski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1938 (Archiwum Komisji Prawniczej PAU, t. 11).
• Prawa, przywileje i statuta miasta Krakowa (1507–1795), t. 1: (1507–1586), wyd. F. Piekosiński, Akademia Umiejętności, Kraków 1885, z. 1–2; t. 2: (1587–1696), z. 1, wyd.
• F. Piekosiński, Akademia Umiejętności, Kraków 1890; t. 2, z. 3, wyd. F. Piekosiński, S. Krzyżanowski, Akademia Umiejętności, Kraków 1909.
• Weiner B., Contrafactur der Stadt Breslau […], 1562, Grass, Barth & Comp. W. Friedrich, Breslau 1929, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/36165/edition/39530/content [dostęp: 7.02.2022].
• Wilkierz albo prawo do wszytkich dobr i wsiow oliwskich należące, w roku 1616, BN, sygn. SD XVII.4.15419.
• Wilkierze poznańskie. Część 1. Administracja i Sądownictwo, oprac i wyd. W. Maisel, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966.
• Długoborski W., Gierowski J., Maleczyński K., Dzieje Wrocławia do roku 1807, PWN, Warszawa 1958.
• Giedroyć F., Porządek ogniowy w Warszawie, Towarzystwo Miłośników Historyi, Warszawa 1915.
• Kaczmarek M. et al., Wrocław. Dziedzictwo wieków. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1997.
• Krzywka Ł., Historyczna perspektywa planowania przestrzennego na przykładzie Kępy Mieszczańskiej, „Quart” 2006, nr 2, s. 38–59.
• Maciejewski T., Ustawodawstwo przeciwpożarowe w dawnym Gdańsku (1454–1793), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2017, t. 20, s. 35–50.
• Piekalski J., Elementy infrastruktury średniowiecznego Wrocławia, [w:] Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego, red.
• J. Piekalski, K. Wachowski, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2004 (Wratislavia Antiqua, t. 6), http://wratislavia.archeo.uni.wroc.pl/6-tom/1.pdf [dostęp: 1.02.2022].
• Ulicki B., Gaszenie pożarów dawnego Gdańska na przykładzie porządków ogniowych z XVI wieku, „Rocznik Gdański” 2020, t. 80, s. 17–42.
• Ulicki B., Pożary Warszawy. Materiały do historii ochrony przeciwpożarowej (1261–1795), nakładem autora, Warszawa 2021.
• Ulicki B., Technika w obronie przed pożarami dawnej Warszawy, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2016, R. 64, nr 1, s. 59–83.
• Ulicki B., Walka z pożarami na ziemiach polskich 1018–1795. Przegląd dokumentów źródłowych, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 2021, t. 22, z. 2, s. 129–166.
• Wikarski W., Rys historyczno-statystyczny Straży Ogniowej Warszawskiej od początku jej założenia aż po dzień dzisiejszy, z uwzględnieniem stanu hygienicznego i sanitarnego, Warszawa 1897.

Identifiers

DOI

10.48269/2450-6095-sdpipp-25-013

Biblioteka Nauki

2189388