Ochrona praw człowieka w stanach globalnego zagrożenia – analiza na przykładzie pandemii COVID-19

• Authors: Marta Kolendowska-Matejczuk , Marcin Mrowicki

Title variants

EN

Human Rights Protection in a Global Threat – Analysis on the Example of the COVID-19 Pandemic

Abstracts

PL

Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza dopuszczalnych mechanizmów ograniczania praw i wolności obywatelskich zarówno w wymiarze międzynarodowym, jak też na podstawie prawa polskiego – w stanach globalnego zagrożenia, na przykładzie pandemii COVID-19. W artykule wskazano konkretne przykłady działań legislacyjnych poczynionych przez polskiego ustawodawcę w czasie pandemii COVID-19.

EN

The subject of this study is the analysis of permissible mechanisms of limiting civil rights and freedoms, both internationally and under Polish law – in global threats, on the example of the COVID-19 pandemic. The article indicates specific examples of legislative actions taken by the Polish legislator during the COVID-19 pandemic.

Keywords

PL

pandemic; restriction of rights; constitutional rights; state of emergency

EN

pandemia; ograniczenia praw; konstytucyjne prawa; stan wyjątkowy

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 36-65

Dates

published

2021

Contributors

author

Marta Kolendowska-Matejczuk

• Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji

author

Marcin Mrowicki

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskie

References

• Bychawska-Siniarska D., Protecting The Right To Freedom Of Expression Under The European Convention On Human Rights, A Handbook for Practitioners, Council of Europe, [s.l.] 2017.
• Garlicki L., Komentarz EKPC, t. 1, art. 1, Nb 1, Warszawa 2010, Legalis.
• Giezek J., Kolizja obowiązków spoczywających na pracownikach opieki medycznej w dobie pandemii Covid-19, „Palestra” 2020, nr 6, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/6-2020/artykul/kolizja-obowiazkow-spoczywajacych-na-pracownikach-opiekimedycznej-w-dobie-pandemii-covid-19 [dostęp: 29.10.2021].
• Jasudowicz T., Granice korzystania z praw człowieka – rozwiązania Konstytucji RP na tle standardów europejskich, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, red. C. Mik, TNOiK, Toruń 1999.
• Międzynarodowy pakt praw obywatelskich (osobistych) i politycznych. Komentarz, red. R. Wieruszewski, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
• Plebanek E., Wyłączenie odpowiedzialności karnej za niewłaściwe leczenie w czasie pandemii Covid-19 a klauzula dobrego samarytanina, „Palestra” 2021, nr 1–2, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/1-2-2021/artykul/wylaczenie-odpowiedzialnoscikarnej-za-niewlasciwe-leczenie-w-czasie-pandemii-covid-19-a-klauzula-dobregosamarytanina [dostęp: 29.10.2021].
• Radajewski M., Prawa i wolności człowieka i obywatela w dobie pandemii, [w:] Pandemia Covid-19 a prawa i wolności obywatela, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Warszawa 2020, Legalis.
• Zaręba S., WHO i COVID-19 – spóźniony start i nadrabianie zaległości, „Biuletyn PISM” 2020, nr 91.
• Wyrok ETPC z 26 listopada 1991 r. w sprawie Observer and Guardian v. the United Kingdom.
• Wyrok ETPC z 13 lipca 1995 r. w sprawie Tolstoy Miloslavsky v. the United Kingdom.
• Wyrok TK z 12 stycznia 2000 r., sygn. P 11/98, OTK ZU nr 1/2000.
• Wyrok ETPC z 29 lutego 2000 r. w sprawie Fuentes Bobo v. Spain.
• Wyrok TK z 17 października 2000 r., sygn. K 16/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 253.
• Wyrok TK z 29 maja 2002 r., sygn. P 1/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 36.
• Wyrok TK z 8 lipca 2003 r., sygn. P 10/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 62.
• Wyrok ETPC z 17 grudnia 2004 r. w sprawie Cumpănă and Mazăre v. Romania.
• Wyrok TK z 13 marca 2007 r., sygn. K 8/07, OTK ZU nr 3/A/2007, poz. 26.
• Wyrok TK z 19 czerwca 2008 r., sygn. P 23/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 82.
• Wyrok ETPC z 10 lutego 2009 r. w sprawie Eerikäinen and Others v. Finland.
• Wyrok ETPC z 19 lutego 2009 r. w sprawie Marchenko v. Ukraina.
• Wyrok ETPC z 24 lutego 2009 r. w sprawie Długołęcki v. Poland.
• Wyrok TK z 6 października 2009 r., sygn. SK 46/07.
• Wyrok TK z 20 lipca 2010 r., sygn. K 17/08, OTK ZU nr 6/A/2010, poz. 61.
• Wyrok TK z 15 listopada 2011 r., sygn. P 29/10, OTK ZU nr 9/A/2011, poz. 96.
• Wyrok TK z 30.07.2014 r., K 23/11, OTK-A 2014, nr 7, poz. 80.
• Wyrok TK z z 22 marca 2017 r., sygn. SK 13/14, OTK ZU A/2017, poz. 19.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. 2020 poz.433.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U. 2020 poz. 491, Dz.U. 2020 poz. 1845 z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U.2020.493).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. 2020 poz. 566.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. 2020 poz. 658.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. 2020 poz. 1758.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. 2020 poz. 2316.
• Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.1842 t.j.).
• Coronavirus pandemic in the EU – Fundamental rights implications: Focus on social rights, FRA Bulletin, 1 September – 31 October 2020.
• Deklaracja Albańskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 31 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 25 czerwca 2020 r.
• Deklaracja Estońskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 20 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 18 maja 2020 r.
• Deklaracja Gruzińskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 23 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 25 czerwca 2020 r.
• Deklaracja Łotewskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 16 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 10 czerwca 2020 r.
• Deklaracja Macedońskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 1 kwietnia 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 30 czerwca 2020 r.
• Deklaracja Mołdawskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 19 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 20 maja 2020 r.
• Deklaracja Ormiańskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 19 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 16 września 2020 r.
• Deklaracja Rumuńskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 17 marca 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 15 maja 2020 r.
• Deklaracja Rządu San Marino związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 10 kwietnia 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 8 lipca 2020 r.
• Deklaracja Serbskiego Rządu związana z EKPC, zarejestrowana przez Sekretariat Generalny w dniu 6 kwietnia 2020 r. Uchylenie derogacji zarejestrowano przez Sekretariat Generalny Europy w dniu 13 października 2020 r.
• Emmons C., Limiting Human Rights during Pandemics: Recommendations for Closing Reporting Gaps and Increasing International Oversight, 30.09.2021, VerfBlog, Limiting Human Rights during Pandemics – Verfassungsblog [dostęp: 29.10.2021].
• Interim report on the measures taken in the EU Member States as a result of the COVID-19 crisis and their impact on democracy, the rule of law and fundamental rights, Venice Comission, Strasbourg, 8 October 2020, pp.8–14, Venice Commission: Council of Europe (coe.int) [dostęp: 29.10.2021].
• Prawa człowieka w dobie pandemii. 10 miesięcy, 10 praw, 10 ograniczeń, 10 rekomendacji na przyszłość. Raport HFPC, red. P. Kubaszewski, K. Wiśniewska, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2021.
• Statement by the Bureau of the European Commission against Racism and Intolerance(ECRI) on the impact of the Covid-19 pandemic and related government responses ongroups of concern to ECRI, 19.05.2020, European Comission against Racism and Intolerance, https://rm.coe.int/statement-by-the-bureau-of-the-european-commissionagainst-racism-and-/16809ea6b6 [dostęp: 29.10.2021].
• Statement of interpretation on the right to protection of health in times of pandemic [oświadczenie ECSR], 21.04.2020 r., European Committee Of Social Rights, https://rm.coe.int/statement-of-interpretation-on-the-right-to-protection-of-health-inti/16809e3640 [dostęp: 29.102021].
• Biuletyn Informacji Publicznej RPO, Biuletyn Informacji Publicznej RPO | Rzecznik Praw Obywatelskich (brpo.gov.pl).
• Council of Europe, https://www.coe.int [dostęp: 29.10.2021].
• Emmons C., Limiting Human Rights during Pandemic, 30.09.2021, VerfBlog, https://verfassungsblog.de/limiting-human-rights-during-pandemics [dostęp: 29.10.2021].
• Future Choices: charting an equitable exit from the Covid-19 pandemic, 4.03.2021, Human Rights Watch, https://www.hrw.org/report/2021/03/04/future-choices/chartingequitable-exit-covid-19-pandemic [dostęp: 29.10.2021].
• Koronawirus i epidemia w Polsce, Biuletyn Informacji Publicznej RPO, https://bip.brpo.gov.pl/pl/koronawirus [dostęp: 29.10.2021].
• On the road to a rights-based recovery from COVID-19, 10.06.2021, FRA, https://fra.europa.eu/en/news/2021/road-rights-based-recovery-covid-19 [dostęp: 29.10.2021].
• Światowa Organizacja Zdrowia uznała epidemię wywołaną wirusem SARS-CoV-2 jako „stan zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym”, 11.03.2020, gov.pl, https://www.gov.pl/web/ukraina/swiatowa-organizacja-zdrowia-uznala-epidemiewywolana-wirusem-sars-cov-2-jako-stan-zagrozenia-zdrowia-publicznego-ozasiegu-miedzynarodowym?fbclid=IwAR04QEE3DJGVaPP4pF739qJ9G84EdR0WK9gTJlu-WU5dDfwAwHfE3ZsGiJg [dostęp: 29.102021].
• Telecomunications data and and Covid-19, PI, https://privacyinternational.org/examples/telecommunications-data-and-covid-19 [dostęp: 29.10.2021].
• United Nations Human Rights, https://www.ohchr.org/ [dostęp: 29.10.2021].
• WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard, WHO, https://covid19.who.int/ [dostęp:29.10.2021].

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0610-ksm-2021-2-002

Biblioteka Nauki

2029655