Les convergences franco-polonaises de la Mission militaire française en Pologne à la visite de Charles de Gaulle en 1967

• Authors: Hervé Gaymard

Title variants

EN

The convergence of Franco-Polish interests since the time of the French Military Mission French military mission in Poland until the visit of Charles de Gaulle in 1967

Abstracts

EN

Since the 16th century, France has been looking for a trusted partner in Central Europe. Poland seemed predestined to play this role. The transformation of the Polish-French convergence into a common destiny on the European stage was especially feared by Bismarck when he reorganised Europe for his own benefit. Unfortunately, our deep knowledge of each other has rarely been accompanied by full mutual understanding. The period of Polish independence, during which the French military mission helped Poland to form an army, was exceptional. The Polish experience refined de Gaulle’s geopolitical training. It was his first confrontation with Russia, his first judgment on “strategic invariants”. He also learned the geostrategic culture that he would develop on a European scale, such as a need for mobile armoured weapons. The paths of Poland and France diverged with the German-Polish non-aggression pact and the lack of vision of the French leaders. De Gaulle was a man of living history, a man who knew how to discern the deep continuities on which he relied to anticipate future prospects. This is why Poland was his first commitment outside France, and then his first official trip to a country under the Soviet yoke. A visit during which he met 3 million Poles and in which he felt his last international initiative. It combined emotional dimensions, cultural and intellectual proximity and potential political interests, but the constraints of the Cold War dictated its modest results.

PL

Francja od XVI wieku poszukiwała zaufanego partnera w Europie Środkowej. Polska wydawała się predystynowana do tej roli. Przekucia francusko-polskich zbieżności we wspólne przeznaczenie na scenie europejskiej obawiał się przede wszystkim Bismarck, kiedy reorganizował Europę dla własnych korzyści. Niestety nasza głęboka wzajemna francusko-polska znajomość rzadko współgrała z pełnym wzajemnym zrozumieniem. Wyjątkowy pod tym względem był okres odzyskania przez Polskę niepodległości, kiedy Francuska Misja Wojskowa pomagała w formowaniu polskiej armii, a polskie doświadczenie udoskonaliło geopolityczną edukację de Gaulle’a. To była też pierwsza konfrontacja de Gaulle’a z Rosją, pierwszy osąd „strategicznych niezmiennych”. De Gaulle również w Polsce nauczył się kultury geostrategicznej, którą później rozwinął na skalę europejską jako potrzebę mobilnej broni pancernej. Drogi Polski i Francji rozeszły się wraz z polsko-niemieckim paktem o nieagresji i brakiem wizji przywódców francuskich. De Gaulle był człowiekiem żywej historii, człowiekiem, który umiał rozeznać te głębokie ciągłości, na których opierał się, by widzieć z góry perspektywy przyszłości. Polska była pierwszym angażującym go krajem poza Francją, pierwszym krajem pod jarzmem sowieckim, który odwiedził z oficjalną wizytą, podczas której spotkał się z trzema milionami Polaków i podczas której wyczuwał swoją ostatnią inicjatywę międzynarodową. Wizyta połączyła wymiar emocjonalny, bliskości kulturalnej, intelektualnej i potencjalnych interesów politycznych, ale ograniczenia zimnej wojny zdeterminowały jej skromne rezultaty.

FR

Depuis le XVIe siècle, la France cherchait un partenaire de confiance en Europe centrale. La Pologne semblait prédestinée à jouer ce rôle. La transformation de la convergence franco-polonaise en un destin commun sur la scène européenne était surtout redoutée par Bismarck lorsqu’il réorganisait l’Europe à son profit. Malheureusement, notre profonde connaissance mutuelle n’a que rarement été accompagnée d’une pleine compréhension mutuelle. Le retour de l’indépendance de la Pologne, au cours de laquelle la mission militaire française l’a aidée à former une armée, a été exceptionnelle. L’expérience polonaise a affiné la formation géopolitique de de Gaulle. C’est sa première confrontation avec la Russie, son premier jugement sur les «immuables stratégiques». Il y apprend aussi la culture géostratégique qu’il développera à l’échelle européenne comme un besoin d’armes blindées mobiles. Les chemins de la Pologne et de la France divergent avec le pacte de non-agression germano-polonais et le manque de vision des dirigeants français. De Gaulle est un homme d’histoire vivante, un homme qui sait discerner les continuités profondes sur lesquelles il s’appuie pour anticiper les perspectives d’avenir. C’est pourquoi la Pologne a été son premier engagement hors de France, puis son premier voyage officiel dans un pays sous le joug soviétique. Une visite au cours de laquelle il a rencontré 3 millions de Polonais et dans laquelle il a senti sa dernière initiative internationale. Elle combine des dimensions affectives, une proximité culturelle et intellectuelle et des intérêts politiques potentiels, mais les contraintes de la guerre froide ont dicté ses résultats modestes.

Keywords

EN

Franco-Polish relations; geopolitics; Charles de Gaulle; Second Republic; France; Russia; Cold War; Polish foreign policy after 1945

PL

stosunki polsko-francuskie; geopolityka; II Rzeczpospolita; Francja; Rosja; zimna wojna; polska polityka zagraniczna po 1945

FR

relations franco-polonaises; géopolitique; Charles de Gaulle; Seconde République (Pologne); France; Russie; guerre froide; politique étrangère polonaise après 1945

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 139-149

Dates

published

2022

Contributors

author

Hervé Gaymard

• Académie des Sciences Morales et Politiques

References

• AMAE, EU27-24-1, A. Wapler, Ambassadeur de France à Varsovie au Ministère des Affaires étrangères, Varsovie, le 21 septembre 1967, carton 2500.
• AMAE, Europe 1944–1960, Pologne, vol. 246, E. Burin des Roziers, Ambassadeur de France à Varsovie au Ministère des Affaires étrangères, Varsovie, 26 septembre 1958.
• Guelton F., Le capitaine de Gaulle et la Pologne (1919–1921), [dans :] Charles de Gaulle, la jeunesse et la guerre 1890–1920, Colloque international organisé par La Fondation Charles de Gaulle, Lille 5–6 novembre 1999, Paris 2001.
• De Gaulle Ch., Discours prononcé devant la Diète polonaise, Varsovie, 11 septembre 1967, [dans :] idem, Discours et messages, t. V : Vers le terme, Paris 1970, pp. 211–214.
• De Gaulle Ch., La Bataille de la Vistule. Carnet de campagne d’un officier français, publié anonymement, [dans :] «La Revue de Paris» t. VI, Novembre–Décembre 1920, pp. 35–52.
• De Gaulle Ch., Lettres, notes et carnets (1919–juin 1940), Paris 1980.
• La coopération ne doit pas être l’absorption par quelque énorme appareil étranger déclare le général de Gaulle, 11.09.1967, «Le Monde» Archives, https://www.lemonde.fr/archives/article/1967/09/11/la-cooperation-ne-doit-pas-etre-l-absorption-par-quelqueenorme-appareil-etranger-declare-le-general-de-gaulle_2617514_1819218.html [accés : 12.07.2022].
• Le général de Gaulle : à l’intérieur des frontières qui sont et doivent rester les siennes la Pologne affirme de plus en plus nettement sa personnalité nationale, 8.09.1967, «Le Monde» Archives, https://www.lemonde.fr/archives/article/1967/09/08/le-general-de-gaullea-l-interieur-des-frontieres-qui-sont-et-doivent-rester-les-siennes-la-pologne-affirmede-plus-en-plus-nettement-sa-personnalite-nationale_2618742_1819218.html [accés:12.07.2022].
• Marek E., L’insurrection polonaise de 1830–1831 dans la chanson française, [dans :] Pologne. L’insurrection de 1830–1831. Sa réception en Europe, Actes du Colloque 14–15 Mai 1981 organise par le Centre de la Culture Polonaise de l’Université Lille III, édité par Daniel Beauvois, Lille 1982, pp. 135–157.
• Noël L., La Pologne entre deux mondes : Polonia restituta, Paris 1984.
• Pautard A., De Gaulle pris au mot. Fidèle greffier, Alain Peyrefitte restitue un Général au langage cru, drôle et mordant libéré de sa légende, 20.10.1994, «L’Express» Archive, https://www.lexpress.fr/informations/de-gaulle-pris-au-mot_599973.html [accés:12.07.2022].
• Vaïsse M., La Grandeur, politique étrangère du général de Gaulle 1958–1969, Paris 1998.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0610-ksm-2022-2-008

Biblioteka Nauki

2216274