Le voyage de De Gaulle en Pologne

• Authors: Maurice Vaïsse

Title variants

EN

De Gaulle’s visit to Poland

Abstracts

EN

General de Gaulle’s visit to Poland cannot be understood without taking into account two contradictory factors that have characterized Franco-Polish relations since 1958: on the one hand, the fact that he belonged to opposing camps during the Cold War, and on the other hand, the intensity of bilateral ties, which is also expressed in his personal memories of service between 1919 and 1921. Regardless of sentimental and historical considerations, the territorial status of post-war Poland was a lasting part of General de Gaulle’s geopolitical conception. It implied support for the inviolability of its western border. The possibilities of political openness he had been thinking about since 1958 were thwarted by the tensions of the Cold War and Poland’s support for Algeria. The ousting of Khrushchev and the cooling of Franco-German relations were a turning point. The intensive exchange of visits between Poland and France was supposed to signify acceptance of the bipolar order on condition that Poland retained its identity. General de Gaulle’s visit to Poland was intended to explain his policy of “détente, understanding, cooperation”. His veiled speeches suggested the adoption of a more independent stance towards Moscow, but did not in any way upset the post-war status quo in Europe.

PL

Wizyty generała de Gaulle’a w Polsce nie da się zrozumieć bez uwzględnienia dwóch sprzecznych czynników istniejących w stosunkach polsko-francuskich od 1958 r.: z jednej strony przynależności do przeciwnych obozów w czasach zimnej wojny, a z drugiej strony – intensywności więzi dwustronnych, które wyrażały się także w osobistych wspomnieniach de Gaulle’a ze służby w latach 1919–1921. Niezależnie od względów sentymentalnych i historycznych kwestia powojennej Polski na trwale wpisana była w koncepcję geopolityczną de Gaulle’a. Oznaczało to m.in. poparcie Generała dla nienaruszalności zachodniej granicy Polski. Możliwości otwarcia politycznego, o których myślał już od 1958 r., udaremniły napięcia zimnej wojny i poparcie Polski dla Algierii. Punktem zwrotnym było usunięcie Chruszczowa i ochłodzenie w stosunkach francusko-niemieckich. Intensywne obustronne wizyty między Polską a Francją miały oznaczać akceptację porządku dwubiegunowego pod warunkiem zachowania przez Polskę jej tożsamości. Wizyta generała de Gaulle’a w Polsce miała służyć wyjaśnieniu polityki „odprężenia, zrozumienia, współpracy”. Jego przemówienia w zawoalowanej formie sugerowały Polsce przyjęcie bardziej samodzielnej pozycji wobec Moskwy, ale jednocześnie nie niosły za sobą czynów mogących naruszyć powojenne status quo w Europie.

FR

La visite du général de Gaulle en Pologne ne peut être comprise sans tenir compte de deux facteurs contradictoires qui caractérisent les relations franco-polonaises depuis 1958: d’une part, l’appartenance à des camps opposés pendant la guerre froide et, d’autre part, l’intensité des liens bilatéraux, qui s’exprime également dans ses souvenirs personnels du service en 1919/1921. Indépendamment des considérations sentimentales et historiques, le statut territorial de la Pologne d’après-guerre s’inscrit durablement dans la conception géopolitique du général de Gaulle. Il implique le soutien à l’inviolabilité de sa frontière occidentale. Les possibilités d’ouverture politique auxquelles il songeait depuis 1958 sont contrariées par les tensions de la guerre froide et le soutien de la Pologne à l’Algérie. L’éviction de Khrouchtchev et le refroidissement des relations franco-allemandes constituent un tournant. L’échange intensif de visites entre la Pologne et la France est censé signifier l’acceptation de l’ordre bipolaire à condition que la Pologne conserve son identité. La visite du général de Gaulle en Pologne doit lui permettre d’expliquer sa politique de «détente, entente, coopération». Ses discours voilés suggèrent l’adoption d’une position plus indépendante vis-à-vis de Moscou, mais ne bouleversent en rien le statu quo existant en Europe de l’après-guerre.

Keywords

EN

Charles de Gaulle; French foreign policy; Cold War (1945–1989); Franco-Polish relations; Franco-German relations; recognition of the Oder-Neisse border

PL

polityka zagraniczna Francji; zimna wojna (1945– 989); stosunki polsko-francuskie; stosunki francusko-niemieckie; uznanie granicy na Odrze-Nysie

FR

Charles de Gaulle; politique étrangère française; guerre froide (1945–1989); relations franco-polonaises; relations franco-allemandes; reconnaissance de la frontière Oder-Neisse

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 151-158

Dates

published

2022

Contributors

author

Maurice Vaïsse

• Institut d’Etudes politiques, Sciences Po, Paris

References

• AMAE, Entretien entre le Général de Gaulle et Monsieur Gomułka, Varsovie – 11 Septembre 1967, Cabinet du ministre, M. Couve de Murville.
• AMAE, EU27-24-1, A. Wapler, Ambassadeur de France à Varsovie au Ministère des Affaires étrangères, Varsovie, le 21 septembre 1967, carton 2500.
• DDF 1968/1, Dépêche 104, 5 mars 1968, Patrice de Beauvais, consul général de France à Cracovie / MAE, n° 167.
• Castel P., De Gaulle et le soutien de la France à la position polonaise, https://enseigner. charles-de-gaulle.org/de-gaulle-et-le-soutien-de-la-france-a-la-position-polonaise [accès : 12.07.2022].
• De Gaulle Ch., Discours et messages, Vol. IV: Pour l’effort (1962–1965), Paris 1970.
• De Gaulle Ch., Mémoires de guerre, Vol. III: Le Salut 1944–1946, Paris 1959.
• Ficek I., Le virage manqué de la politique du général de Gaulle à l’Est à la lumière de sa visite en Pologne du 6 au 12 septembre 1967, «Relations internationales» 2001, n° 106.
• Jarosz D., Pasztor M., Polish-French relations, 1944–1989, Frankfurt am Main 2016.
• Jevakhoff A., De Gaulle et la Russie, Paris 2022.
• Lipiński P., Azjatyckie podróże Cyrankiewicza, 1.09.2016, www.rp.pl/plus-minus/ art10954741-azjatyckie-podroze-cyrankiewicza [accès : 12.07.2022].
• Vaïsse M., La Grandeur, politique étrangère du Général de Gaulle, 1958–1969, Paris 1998.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0610-ksm-2022-2-009

Biblioteka Nauki

2216273