Wpływ koncepcji zarządzania na architekturę bezpieczeństwa biznesu – programy zapobiegania awariom przemysłowym

• Authors: Andrzej Chodyński

Title variants

EN

Impact of management concepts on business safety architecture: industrial accident prevention programmes

Abstracts

EN

The influence of management concepts on the construction of a business security architecture ensuring the resilient behaviour of business entities in a situation of non-economic threats was determined. The role of redundant resources, especially of an intangible nature, on the construction of this architecture was analysed. The importance of resources such as intellectual capital, social capital, network connections or knowledge management, as well as CSR and ECSR was emphasised. Attention was drawn to the possibility of using them in a crisis situation. The role of the concept of ambidexterity, combining strategic thinking with ensuring business continuity in the event of an emergency, was considered. Special attention was given to the possibility of industrial accidents for critical infrastructure entities. Based on case studies, programmes and plans were presented for selected petrochemical companies with a high risk of a major industrial accident. The plans and programmes were related to the elements of the business architecture.

PL

Określono wpływ koncepcji zarządzania na budowę architektury bezpieczeństwa biznesu zapewniającej rezylientne zachowania podmiotów gospodarczych w sytuacji zagrożeń o charakterze pozaekonomicznym. Przeanalizowano rolę nadmiarowych zasobów, w szczególności o charakterze niematerialnym, na budowę tej architektury. Podkreślono znaczenie takich zasobów jak kapitał intelektualny, kapitał społeczny, powiązania sieciowe czy zarządzanie wiedzą, a także CSR i ECSR. Zwrócono uwagę na możliwości ich wykorzystania w sytuacji kryzysowej. Uwzględniono rolę koncepcji ambidexterity, łączącej myślenie strategiczne z zapewnieniem ciągłości działania w przypadku sytuacji awaryjnej. Szczególną uwagę zwrócono na możliwość wystąpienia awarii przemysłowych w podmiotach infrastruktury krytycznej. Na podstawie studiów przypadków zaprezentowano programy i plany dla wybranych przedsiębiorstw przemysłu petrochemicznego o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Programy odniesiono do elementów architektury biznesu.

Keywords

PL

koncepcje zarządzania; model architektury bezpieczeństwa biznesu; zasoby niematerialne organizacji; rezyliencja organizacyjna; awarie przemysłowe

EN

management concepts; business safety architecture model; intangible resources of an organisation; organisational resilience; industrial accidents

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
• Year: 2024
• Volume: LIV
• Issue: 1
• Pages: 77-91

Dates

published

2024

Contributors

author

Andrzej Chodyński

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

References

• Bugaj J., Witek A., Rezyliencja jako element modelu kompetencji menedżera do zarządzania kryzysem, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH” 2022, nr 184, s. 9–19, https://econjournals.sgh.waw.pl/SiP/article/view/2939/2605 [dostęp: 17.07.2023].
• Chodyński A., Dynamika przedsiębiorczości i zarządzania innowacjami w firmach. Odpowiedzialność – prospołeczność – ekologia – bezpieczeństwo, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2021.
• Chodyński A., Kreowanie odpowiedzialnego biznesu, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2016.
• Chodyński A., Kryzys pozaekonomiczny przedsiębiorstwa – ekologiczny aspekt rezyliencji organizacyjnej, [w:] Zrównoważony rozwój, systemy informacyjne i zarządzanie bezpieczeństwem w perspektywie długoterminowej przedsiębiorstw, red. A. Chodyński, D. Fatuła, M.A. Leśniewski, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2022, s. 11–31.
• Chodyński A., Sieciowość w koncepcjach biznesu – aspekty społeczne i ekologiczne, [w:] Zarządzanie odpowiedzialnym rozwojem przedsiębiorstwa, red. A. Chodyński, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2012, s. 83–110.
• Chodyński A., Sieciowość w zarządzaniu bezpieczeństwem na poziomie regionalnym i lokalnym, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2014, nr 1, s. 13–27.
• Chodyński A., Uczenie się i wpływ społeczny a bezpieczeństwo na poziomie lokalnym – zarządzanie w sytuacji awarii zagrażającej środowisku naturalnemu, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2021, nr 4, s. 61–80.
• Chodyński A., Using ambidexterity in the ecological security management of organisations, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2022, nr 2, s. 49–59.
• Chodyński A., Wykorzystanie dorobku nauk o zarządzaniu na rzecz podnoszenia bezpieczeństwa miast. Koncepcja smart, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2019, nr 4, s. 39–62.
• Giszterowicz A., Operationalising a safety culture in the management of a business entity (case study), „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2022, nr 2, s. 91–102.
• Informacja dotycząca zakładu zwiększonego ryzyka, Energobaltic, https://energobaltic.orlen.pl/pl/o-firmie/Nasze-standardy/Informacja-dotyczaca-zakladu-zwiekszonego-ryzyka [dostęp: 14.08.2023].
• Informacje ogólne – Definicje, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P15000156221346925948558&html_tresc_root_id=25314&html_tresc_id=25315&html_klucz=25314&html_klucz_spis=25314 [dostęp: 9.08.2023].
• Jabłoński T., Zarządzanie programami i projektami jako instrument realizacji celów publicznych, „Współczesne Zarządzanie” 2013, nr 1, s. 212–221.
• Jaruszewski W.K., Rola kapitału intelektualnego i kultury w rozwoju bezpieczeństwa narodowego, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość” 2016, t. 13, s. 9–29.
• Knapp H.P., Designing and implementing an interdependent resilience culture, „Journal of Business Continuity & Emergency Planning” 2016, vol. 10, nr 1, s. 76–83.
• Krupski R., Okazje w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwa, „Organizacja i Kierowane” 2011, nr 4(147), s. 11–24.
• Kwieciński M., Procesowe i systemowe ujęcie procesu zarządzania bezpieczeństwem, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2012, nr 2, s. 57–64.
• Letavec C.J., The Program Management Office: Establishing, Managing And Growing the Value of a PMO, J. Ross Publishing, Fort Lauderdale, FL 2006.
• Libertowska A.M., Wpływ kapitału społecznego na zarządzanie wartością przedsiębiorstw z branż zaawansowanych technologii w Wielkopolsce, rozprawa doktorska, Politechnika Poznańska, 2019, s. 30–34, 54, https://sin.put.poznan.pl/dissertations/details/d171 [dostęp: 14.08.2023].
• Lichtarski J., Koncepcje zarządzania czy funkcje przedsiębiorstwa, „Przegląd Organizacji” 2001, nr 9, s. 27–28.
• Łobos K., Koncepcje zarzadzania, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań 2021.
• Mierzejewska L., Sikorska-Podyma K., Wdowicka M., Lechowska E., Modrzewski B., City resilience – aspekty planistyczne, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2020, nr 50, s. 83–99.
• Milewski J., Identyfikacja infrastruktury krytycznej i jej zagrożeń, „Zeszyty Naukowe AON” 2016, nr 4 (105), s. 99–115.
• Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej – tekst jednolity, 2023, https://www.gov.pl/web/rcb/narodowy-program-ochrony-infrastruktury-krytycznej [dostęp: 8.02.2024].
• NIK Delegatura w Bydgoszczy, Wystąpienie pokontrolne. P/16/093 – Bezpieczeństwo obiektów infrastruktury krytycznej (jednostka kontrolowana: Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A.,Płock), https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,lby~p_16_093_201604280812221461831142~id2~01,typ,kj.pdf [dostęp: 14.08.2023].
• Olejczyk-Kita K., Uczenie się organizacji – aspekt zasobowy, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2013, nr 310, s. 83–90.
• Poważne awarie, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, http://www.gios.gov.pl/pl/25-powazne-awarie [dostęp: 10.08.2023].
• Rela I.Z., Awang A.H., Ramli Z., Md Sum S., Meisanti M., Effects of environmental corporate social responsibility on environmental well-being perception and the mediation role of community resilience, „Corporate Social Responsibility and Environmental Management” 2020, vol. 27, nr 5, s. 2176–2187.
• Renaud K., von Solms B., von Solms R., How does intellectual capital align with cyber security?, „Journal of Intellectual Capital” 2019, vol. 20, nr 5, s. 621–641.
• Shirali Gh. A., Shekari M., Angali K.A., Quantitative assessment of resilience safety culture using principal components analysis and numerical taxonomy: A case study in a petrochemical plant, „Journal of Loss Prevention in the Process Industries” 2016, vol. 40, s. 277–284.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2020, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dokumenty/Strategia_Bezpieczenstwa_Narodowego_RP_2020.pdf [dostęp: 18.08.2023].
• Sus A., Dynamika modeli biznesu, „Nauki o Zarządzaniu/ Management Sciences” 2014, nr 1(18), s. 90–99.
• Ujwary-Gil A., Audyt zasobów niematerialnych z wykorzystaniem analizy sieci organizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
• Wielka fuzja Orlenu i Lotosu na ostatniej prostej. Zgoda Brukseli na przejecie, Parkiet, 20.06.2022, https://www.parkiet.com/surowce-i-paliwa/art36538361-wielka-fuzja-orlenu-i-lotosu-naostatniej-prostej-zgoda-brukseli-na-przejecie [dostęp: 14.08.2023].
• Wiśniewski W., Sobieszek G., Połeć B., Zapobieganie poważnym awariom przemysłowym – studium przypadku na przykładzie województwa mazowieckiego, „Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza” 2018, t. 51, nr 3, s. 150–169.
• Woźniak J., Bezpieczeństwo ekonomiczne organizacji gospodarczych a koncepcje przedsiębiorczości, „Nowoczesne Systemy Zarządzania” 2013, t. 8, nr 1, s. 49–63.
• Wódkiewicz R., Ochrona obiektu infrastruktury krytycznej na przykładzie Grupy LOTOS S.A., „Wiadomości Naftowe i Gazownicze” 2018, nr 6(236), s. 4–9, https://www.cire.pl/pliki/2/2018/wnig_06_2018_6_11.pdf [dostęp: 14.08.2023].
• Wróblewski R., Elementy koncepcji zarządzania bezpieczeństwem narodowym, „De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności” 2021, t. 7, nr 1, s. 7–26.
• Wyrębek H., Narzędzia wspomagające proces zarządzania wiedzą i bezpieczeństwem ekonomicznym w organizacji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie” 2015, t. 32, nr 105, s. 227–240.
• Zakrzewska-Bielawska A., Zasobowe uwarunkowania koopetycji w przedsiębiorstwach high-tech, „Przegląd Organizacji” 2013, nr 2, s. 3–8.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1973, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001973/U/D20211973Lj.pdf [dostęp: 18.08.2023].
• Ustawa o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007, Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz. 590.
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, Dz.U. z 2016 r., poz. 138.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0718-btip-2024-1-004

Biblioteka Nauki

31342220