Sztuczna inteligencja (AI) i perspektywy jej wykorzystania w postępowaniu przed sądem cywilnym

• Authors: Berenika Kaczmarek-Templin

Title variants

EN

Artificial intelligence (AI) and prospects for its use in civil proceedings

Abstracts

EN

In recent years, there has been a growing interest in technologies supported by artificial intelligence. Due to the fact that there is a visible tendency to implement such tools in all areas of human life, they will undoubtedly also be used in the citizen-state relationship. This will probably result in a gradual penetration of AI also into court proceedings. As this matter also concerns constitutional rights, including the right to a fair trial, it is necessary to analyze the admissibility of such solutions in the light of Polish procedural law. It seems that the degree of computerization of the civil procedure allows us to assume that further digital transformation of the procedure is inevitable. Artificial intelligence can be used not only in the context of replacing judges with robots, but above all as a tool supporting judicial processes, as well as a tool supporting the work of court experts.

PL

W ostatnich latach można zaobserwować wzrost zainteresowania technologiami wspomaganymi sztuczną inteligencją (AI). Z uwagi na okoliczność, że widoczna jest tendencja do wdrażania takich narzędzi we wszystkich dziedzinach życia ludzkiego, niewątpliwie będą one wykorzystywane także w relacji obywatel–państwo. Skutkiem tego będzie zapewne stopniowe przenikanie AI również do postępowań sądowych. Jako że ta materia dotyczy również praw konstytucyjnych, w tym prawa do sądu, konieczne jest uprzednie przeprowadzenie analizy dopuszczalności zastosowania takich rozwiązań na tle polskiego prawa procesowego. Wydaje się, że stopień skomputeryzowania i zinformatyzowania procedury cywilnej pozwala przyjąć, że dalsza cyfrowa transformacja postępowania jest nieunikniona. Sztuczna inteligencja może znaleźć zastosowanie nie tylko w kontekście zastąpienia sędziów robotami, ale przede wszystkim jako narzędzie wspierające procesy orzecznicze, a także jako narzędzie wspomagające pracę biegłych sądowych.

Keywords

PL

sztuczna inteligencja; postępowanie cywilne; transformacja cyfrowa procesu cywilnego

EN

Artificial intelligence; civil procedure; digital transformation of the civil proces

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Studia Prawnicze: rozprawy i materiały
• Year: 2022
• Volume: (31)
• Issue: 2
• Pages: 61-78

Dates

published

2022

Contributors

author

Berenika Kaczmarek-Templin

• Politechnika Wrocławska

• https://orcid.org/0000000327317430

References

• Postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4, poz. 64.
• Wyrok SN z 18 lipca 1975 r., I CR 331/75, Lex nr 7729.
• Wyrok SN z 20 czerwca 1985 r., II CR 197/84, OSN 1984, z. 2–3, poz. 37.
• Wyrok SN z dnia 17 maja 1974 r., I CR 100/74, niepubl.
• Wyrok SN z dnia 29 lipca 1999 r., II UKN 60/99, OSNP 2000, nr 22, poz. 831.
• Wyrok SN z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00, niepubl.
• Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, niepubl.
• Bernhardt W., The use of artificial intelligence in the field of justice, [w:] Internet and new technologies law, red. D. Szostek, M. Załucki, Baden-Baden 2021, s. 173–195.
• Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji. Europejskie podejście do doskonałości i zaufania, Bruksela 19.02.2020, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/commissionwhite-paper-artificial-intelligence-feb2020_pl.pdf [dostęp: 13.05.2022].
• Bieliński A., Potencjalne obszary zastosowania sztucznej inteligencji w postępowaniu cywilnym – czy obecnie ma to rację bytu i czy jesteśmy na takie rozwiązania gotowi?, [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2019, s. 57–65.
• Chłopecki A., Sztuczna inteligencja – szkice prawnicze i futurologiczne, Warszawa 2021.
• Cyrul W. et al., Informatyzacja tekstu prawa, Warszawa 2014.
• Dalka S., Opinia biegłego oraz opinia instytutu naukowego lub naukowo-badawczego w procesie cywilnym, „Nowe Prawo” 1987, nr 10, s. 71–83.
• Dymitruk M., Sztuczna inteligencja w wymiarze sprawiedliwości, [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020, s. 275–289.
• Dymitruk M., The Tight to a Fair Trial in Automated Civil Proceedings, „Masaryk University Journal of Law and Technology” 2019, vol. 13, no. 1, s. 27–44.
• Dymitruk M., Gołaczyński J., Elektroniczny sąd a sztuczna inteligencja w prawie polskim, [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2019, s. 47–55.
• Estonia Does Not Develop AI Judge, Ministry of Justice Republic of Estonia, 16.02.2022, www.just.ee/en/news/estonia-does-not-develop-ai-judge [dostęp: 13.05.2022].
• Estonia. Automating Society Report 2020, https://automatingsociety.algorithmwatch.org/report2020/estonia [dostęp: 13.05.2022].
• Flisak D., Sztuczna inteligencja – jak chronić prawa autorskie twórczości robotów,22.05.2017, https://www.rp.pl/opinie-prawne/art10449711-sztuczna-inteligencjajak-chronic-prawa-autorskie-tworczosci-robotow [dostęp: 13.05.2022].
• Goc M., Łuszczuk K., Łuszczuk A., Tomaszewski T., Programy komputerowe jako narzędzie wspomagające ekspertyzę pisma ręcznego, „Problemy Kryminalistyki” 2016,nr 294, s. 13–27.
• Goździaszek Ł., Perspektywy wykorzystania sztucznej inteligencji w postępowaniu sądowym,„Przegląd Sądowy” 2015, nr 10, s. 46–60.
• Gurkaynak G., Yilmaz I., Haksever G., Stifling Artificial Intelligence. Human Perils, „Computer Law & Security Review” 2016, vol. 32, issue 5, www.elig.com/docs/0bc70-stifling-artificial-intelligence-human-perils.pdf [dostęp: 13.05.2022].
• Jobin A., Ienca M., Vayena E., The Global Landscape of AI Ethics Guidelines, „Nature Machine Intelligence” 2019, no. 1, s. 389–399.
• Kołakowski K., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. K. Piasecki,Warszawa 2006, s. 1100.
• Kościółek A., Wykorzystanie sztucznej inteligencji w sądowym postępowaniu cywilnym – zagadnienia wybrane, [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2019, s. 67–74.
• Kotalczyk M., Sztuczna inteligencja w służbie polskiego sądu – propozycje rozwiązań,„Iustitia” 2021, nr 21, s. 60–66.
• Legal tech. Czyli jak bezpiecznie korzystać z narzędzi informatycznych w organizacji, w tymw kancelarii oraz dziale prawnym, red. D. Szostek, Warszawa 2021.
• Leśniak M., Wartość dowodowa opinii pismoznawczej, Pińczów 2012.
• Łazarska A., Rola sądu we współczesnym procesie cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2010, nr 4,s. 15–27.
• Marszałkowska-Krześ E., Kontrowersje wokół opinii biegłego w postępowaniu cywilnym po nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7–9.10.2005 r.), red. I. Ratusińska, Kraków 2006, s. 203–214.
• Niiler E., Can AI Be a Fair Judge in Vourt? Estonia Thinks So, 3.03.2019, www.wired.com/ story/can-ai-be-fair-judge-court-estonia-thinks-so [dostęp: 13.05.2012].
• Nowacka-Isaksson A., W Szwecji robot decyduje, kto ma dostać zasiłek socjalny, 21.01.2018,
• www.rp.pl/opinie-prawne/art2165861-w-szwecji-robot-decyduje-kto-ma-dostaczasilek-socjalny [dostęp: 13.05.2022].
• Płocha E.A., O pojęciu sztucznej inteligencji i możliwościach jej zastosowania w postępowania cywilnym, „Prawo w Działaniu” 2020, nr 44, s. 273–291.
• Polityka dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020. Załącznik do uchwały nr 196 Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2020 r. (poz. 23), https://www.gov.pl/ attachment/fc404068-7a75-4404-8167-a66fb73c067f [dostęp: 13.05.2022].
• Sehn J., Obecny stan kryminalistyki w Polsce, [w:] Stan kryminalistyki i medycyny sądowej. Konferencja teoretyków i praktyków prawa karnego. Materiały z prac przygotowawczych do I Kongresu Nauki Polskiej, Warszawa 1951, s. 5–26.
• Selkälä T., Rajavuori M., Traditions, Myths, and Utopias of Personhood. An Introduction, „German Law Journal” 2017, vol. 18, no. 5, special issue. Stępień-Załucka B., Sędziowski stan spoczynku. Studium konstytucyjnoprawne, Warszawa 2019.
• Stylec-Szromek P., Sztuczna inteligencja – prawo, odpowiedzialność, etyka, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2018, z. 123, s. 501–509.
• Susskind R., Prawnicy przyszłości, tłum. M. Grala-Kowalska, Warszawa 2013.
• Sztuczna inteligencja [hasło], https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/sztuczna%20inteligencja.html [dostęp: 13.05.2022].
• Sztuczna inteligencja [hasło], https://sjp.pwn.pl/sjp/sztuczna-inteligencja;2466532.html[dostęp: 13.05.2022].
• Sztuczna inteligencja [hasło], www.sztucznainteligencja.org.pl/definicja/sztucznainteligencja [dostęp: 13.05.2022].
• Turek J., Czynności dowodowe sądu w procesie cywilnym, Kraków 2003.
• Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
• Zalewski T., [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020, s. 3–5.
• Założenia do strategii AI w Polsce, Ministerstwo Cyfryzacji, 9.11.2018, https://www.gov. pl/attachment/1a3fba75-c9f9-4aff-96d8-aa65ce612eab [dostęp: 13.05.2022].
• Załucki M., The Road to Modern Judiciary. Why New Technologies Can Modernize the Administration of Justice?, [w:] Internet and New Technologies Law, red. D. Szostek, M. Załucki, Baden-Baden 2021, s. 159–171.
• Załucki M., Wykorzystanie sztucznej inteligencji do rozstrzygania spraw spadkowych, [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020, s. 145–156 .
• Zirk-Sadowski M., Informatyka prawnicza, [w:] Wstęp do informatyki prawniczej, red. J. Wróblewski, Warszawa 1985, s. 91–100.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0807-sp-2022-2-004

Biblioteka Nauki

2158783