Autorskie programy kształtowania postaw twórczych oraz rozwijania zdolności i uzdolnień dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

• Authors: Danuta Skulicz

Title variants

EN

Authors’ programmes for shaping creative attitudes and developing the abilities and talents of pre-school and early school-age children

Abstracts

EN

Deliberate educational activities are indispensable in shaping people’s creative attitudes, in developing their abilities, talents and interests, from pre-school and early school age onwards. A constructive approach to educational tasks built on positive psychology is developed by educators representing the development pedagogy / positive pedagogy strand. Improving the teacher’s ability to teach using active teaching/learning methods is the basis for an effective workshop. One of the important ways of improving it is designing authoring programmes. This activity is creative in nature and such attitudes should be shaped in teachers in the course of improving their methodological workshop. With regard to both students and teachers, it can be said that it is education that builds the person. The aim of this article is to present and discuss the author’s programmes of developing pupils’ abilities and shaping their talents, included in subject publications and selected programmes presented at educational forums for teachers and parents. It is worth emphasising that it is not common practice for teachers to improve their teaching skills through their own original creations, especially in the construction of educational programmes. It is therefore important to create awareness among teachers that it is possible to undertake such (creative) activities, both for their own development, but above all for the development of pupils. Authorial programmes for the development of children’s abilities and the shaping of talents are the best example here.

PL

W kształtowaniu postaw twórczych człowieka, w rozwijaniu jego zdolności, uzdolnień i zainteresowań nieodzowna jest celowa działalność edukacyjna od wieku przedszkolnego i młodszego wieku szkolnego począwszy. Konstruktywne podejście do zadań edukacyjnych budowane na psychologii pozytywnej rozwijają pedagodzy reprezentujący nurt pedagogiki rozwoju i pedagogiki pozytywnej. Doskonalenie przez nauczyciela umiejętności prowadzenia zajęć z wykorzystaniem aktywnych metod nauczania-uczenia się to podstawa efektywnego warsztatu pracy. Jedną z ważnych dróg jego doskonalenia jest projektowanie programów autorskich. Działalność ta ma charakter twórczy i takie też postawy należy kształtować u nauczycieli w toku doskonalenia warsztatu pracy metodycznej. Zarówno w odniesieniu do uczniów, jak i nauczycieli można powiedzieć, że to edukacja budująca osobę. Celem artykułu jest uprzystępnienie i omówienie autorskich programów rozwijania zdolności oraz kształtowania uzdolnień uczniów, zawartych w publikacjach przedmiotowych, oraz wybranych programów zaprezentowanych na forach edukacyjnych dla nauczycieli i rodziców. Warto podkreślić, że nie jest powszechną praktyką doskonalenie warsztatu dydaktycznego nauczycieli na drodze własnej, autorskiej twórczości, szczególnie w zakresie konstruowania programów edukacyjnych. Ważne jest zatem budowanie świadomości nauczycieli, że można taką działalność (twórczą) podjąć, zarówno dla własnego rozwoju, ale przede wszystkim dla rozwoju uczniów. Autorskie programy rozwijania zdolności dzieci oraz kształtowania uzdolnień są tutaj najlepszym przykładem.

Keywords

PL

postawa twórcza; zdolności; uzdolnienia; zainteresowania; metody aktywne; projektowanie programów; programy autorskie

EN

creative attitude; abilities; talents; interests; active methods; programme design; original programmes

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Państwo i Społeczeństwo
• Year: 2023
• Volume: XXIII
• Issue: 2
• Pages: 79-103

Dates

published

2023

Contributors

author

Danuta Skulicz

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

References

• Aksman J., Kształtowanie umiejętności życiowych uczniów klas początkowych: w toku innowacyjnych warsztatów Nauka – Sztuka – Edukacja na przykładzie badań eksperymentalnych, Societas Vistulana, Kraków 2021.
• Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.
• Chłód E., Autorski Program z plastyki dla dzieci 3-letnich – „Baw mnie sztuką”, Profesor. pl, 17.03.2016, https://profesor.pl/publikacja,30738,Program-nauczania,Autorski-Program-z-plastyki-dla-dzieci-3-letnich-Baw-mnie-sztuka [dostęp: 27.12.2023].
• Edukacja małego dziecka, t. 12: Kierunki zmian w edukacji i stymulacji aktywności twórczej, red. E. Ogrodzka-Mazur, U. Szuścik, B. Oelszlaeger-Kosturek, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego–Oficyna Wydawnicza Impuls, Cieszyn–Kraków 2017.
• Grzeszczuk-Nędza B., Projekt edukacyjny Kreatywne Prace Plastyczne 2022/23 – zapraszamy do udziału, Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli, 20.08.2022, https://pedagogika-specjalna.edu.pl/wiadomosci/projekt-edukacyjny-kreatywneprace-plastyczne-2022-23-zapraszamy-do-udzialu [dostęp: 12.12.2023].
• Kreatywne Prace Plastyczne – blog, http://kreatywnepraceplastyczne.blogspot.com/ [dostęp: 12.12.2023].
• Kreatywne Prace Plastyczne – blog, Kreatywne Prace Plastyczne Regulamin Projektu III Edycja, 3.08.2022, https://kreatywnepraceplastyczne.blogspot.com/2022/08/kreatywne-prace-plastyczne-regulamin.html [dostęp: 12.12.2023].
• Misiuk A., Kreatywność dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – tworzenie warunków do rozwoju, [w:] Praktyki edukacyjne w środowisku społeczno-wychowawczym. Badania – inspiracje – problemy, red. M. Kamińska, I. Szczęsna, Ł. Bartosiak, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021, s. 331–357.
• Nauka – Sztuka – Edukacja. Innowacyjny model diagnozy, metod, form pracy i opieki nad uczniem zdolnym plastycznie, red. J. Aksman, Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2013.
• Nawrocka H., Kształtowanie twórczej osobowości dziecka, https://www.profesor.pl/mat/pd7/pd7_h_nawrocka_20070514.pdf [dostęp: 27.12.2023].
• Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli Perfectus, Zabawy muzyczno-ruchowe z rekwizytami na cztery pory roku, https://perfectus.edu.pl/produkt/zabawymuzyczno-ruchowe-z-rekwizytami-na-cztery-pory-roku [dostęp: 27.12.2023].
• Obczyńska-Wojenka K., Modyfikacja do programu zajęć plastycznych dla uczniów klasy III, Profesor.pl, 31.05.2016, https://www.profesor.pl/publikacja,31200,Program-nauczania,Modyfikacja-do-programu-zajec-plastycznych-dla-uczniow-klasy-III [dostęp: 27.12.2023].
• Ostrowska A., Twórcze myślenie dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Pedagogika przedszkolna. Oblicza i poszukiwania, red. M. Magda-Adamowicz, A. Olczak, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, s. 252–264.
• Ośrodek Rozwoju Edukacji, https://www.ore.edu.pl/ [dostęp: 17.09.2022].
• Ośrodek Rozwoju Edukacji, Dobre praktyki – SOT i MOT, 6.07.2012, https://www.ore.edu.pl/2012/07/dobre-praktyki-formatki-sot-mot [dostęp: 12.12.2023].
• Ośrodek Rozwoju Edukacji, Specjalne potrzeby edukacyjne – Edukacja najmłodszych, https://www.ore.edu.pl/2015/02/specjalne-potrzeby-edukacyjne/ [dostep: 27.12.2023].
• Pedagogika specjalna – portal dla nauczycieli, https://pedagogika-specjalna.edu.pl/ [dostęp18.09.2022].
• Pedagogika specjalna – portal dla nauczycieli, Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka--stymulacja zmysłowa – kurs online, https://pedagogika-specjalna.edu.pl/produkt/kurs-online-wczesne-wspomaganie-rozwoju-dziecka-stymulacja-zmyslowa [dostęp: 27.12.2023].
• Profesor.pl – serwis edukacyjny, https://profesor.pl/ [dostęp: 17.09.2022].
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r., poz. 1591 ze zm).
• Skulicz D., Badania w działaniu (action research), [w:] Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, red. S. Palka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998, s. 113–121.
• Skulicz D., Droga do autorskiego programu edukacji zdrowotnej, [w:] Zdrowie w edukacji elementarnej. Wprowadzenie do konstruowania programów autorskich, red. D. Skulicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004, s. 103–133.
• Skulicz D., Metody i techniki kształtowania zdolności plastycznych dzieci w młodszym wieku szkolnym, [w:] Nauka – Sztuka – Edukacja. Innowacyjny model diagnozy, metod, form pracy i opieki nad uczniem zdolnym plastycznie, red. J. Aksman, Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2013, s. 317–335.
• Stainton Rogers W., Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko, [w:] Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, oprac. M.J. Kehily, tłum. M. Kościelniak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, s. 173–197.
• Szmidt K.J., Pedagogika pozytywna: twórczość – zdolności – mądrość zespolone, [w:] Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej, red. K.J. Szmidt, M. Modrzejewska-Śmigulska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013, s. 13–40.
• Szuman S., Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka, skł. gł. Książnica „Atlas”, Warszawa 1927.
• Szuścik U., Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019.
• Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych, red. W. Limont, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2004.
• Trempała E., Funkcjonowanie edukacji równoległej w polskim systemie oświaty i wychowania (relacje z badań zespołowych), [w:] „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne” 1996, z. 24, s. 87–104, https://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/2410/Trempala%20Funkcjonowanie%20edukacji%20rownoleglej%20w%20polskim%20systemie%20oswiaty%20i%20wychowania.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 27.12.2023].
• Tyborowska V., Wiesława Limont (red.), Teoria i praktyka edukacji uczniów zdolnych, s. 204–207, https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/459/wieslawalimont-red--teoria-i-praktyka-edukacji-uczniow-zdolnych-krakow-2004/article.pdf[dostęp: 7.12.2023].
• Wolny B., Nowoczesne koncepcje wspierania uzdolnień i zdolności uczniów, Ośrodek Rozwoju Edukacji, https://www.ore.edu.pl/wp-content/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=4891 [dostęp: 12.12.2023].
• Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, oprac. M.J. Kehily, tłum. M. Kościelniak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
• Zarządzenie nr 18 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 czerwca 1993 r. w sprawie zasad i warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez szkoły i placówki publiczne (Dz. Urz. MEN nr 6, poz. 20).

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0858-pis-2023-2-005

Biblioteka Nauki

27324000