Kształtowanie umiejętności do budowania samoświadomości u dzieci zdolnych plastycznie – uczestników projektu „Nauka – Sztuka – Edukacja” (porównanie badań ilościowych i jakościowych)

• Authors: Joanna Aksman

Title variants

EN

Developing skills to build self-awareness in artistically gifted children – participants of the „Science – Art – Education” project (comparison of quantitative and qualitative research)

Abstracts

EN

This article presents an excerpt from a large three-year study conducted using the pedagogical experiment method and concerning the development of life skills of children at an early school age, including gifted children, through the implementation of an innovative art education program „Science – Art – Education”. The results of quantitative research, conducted with standardized diagnostic tests showing such skills as – children’s interpersonal relationships, decision-making, coping with difficult situations and stress management, and building self-awareness, which we are interested in this article – were published in the form of a monograph Shaping life skills of primary school pupils in the course of innovative art workshops Science – Art – Education on the example of experimental research. In the presented text, compared the results of quantitative research on the skills to build self-awareness in children with the yet undescribed results of research from qualitative techniques (teacher observation and teachers’ conclusions from qualitative research and an original projective test addressed to children: My strengths and weaknesses). Quantitative research shows a long process of shaping self-awareness and a breakdown of the results of this variable after the second grade. Qualitative research confirms the length of time needed to develop self-awareness, and especially positive self-esteem, in children, but they show the systematic development of this difficult skill in children at this age. In the post-pandemic period and the difficult time of insecurity caused by war conflicts, shaping positive self-esteem becomes an important issue in the education of children in the first stage of education due to their mental health. Thus, the „Science – Art – Education” project is one of the ready-made tools (art education programs) for shaping this skill.

PL

Artykuł przedstawia wycinek z dużych trzyletnich badań prowadzonych metodą eksperymentu pedagogicznego, dotyczących kształtowania się umiejętności życiowych dzieci w młodszym wieku szkolnym, w tym dzieci zdolnych, przez realizację innowacyjnego programu edukacji plastycznej „Nauka – Sztuka – Edukacja”. Wyniki badań ilościowych, prowadzonych wystandaryzowanymi testami diagnostycznymi ukazującymi takie umiejętności jak relacje interpersonalne dzieci, podejmowanie decyzji, radzenie sobie z sytuacją trudną i kierowanie stresem oraz interesujące nas w tym artykule budowanie samoświadomości, zostały opublikowane w monografii Kształtowanie umiejętności życiowych uczniów klas początkowych w toku innowacyjnych warsztatów plastycznych Nauka – Sztuka – Edukacja na przykładzie badań eksperymentalnych. W artykule dokonano porównania wyników badań ilościowych, dotyczących umiejętności do budowania samoświadomości u dzieci, z nieopisywanymi jeszcze wynikami badań pochodzących z technik jakościowych (obserwacja nauczycielska i wnioski nauczycieli z badań jakościowych oraz autorski test projekcyjny skierowany do dzieci: Moje mocne i słabe strony). Badania ilościowe ukazują długi proces kształtowania się umiejętności do budowania samoświadomości i załamanie się wyników tej zmiennej po klasie II. Badania jakościowe potwierdzają długość kształtowania się samoświadomości, szczególnie pozytywnej samooceny u dzieci, ale ukazują systematyczną wzrastającą dojrzałość dzieci w tej trudnej dla tego wieku umiejętności. W okresie popandemicznym i trudnym czasie braku poczucia bezpieczeństwa spowodowanym konfliktami wojennymi kształtowanie pozytywnej samooceny staje się kwestią ważną w edukacji dzieci w pierwszym etapie edukacyjnym ze względu na ich zdrowie psychiczne. Projekt „Nauka – Sztuka – Edukacja” jest zatem jednym z gotowych narzędzi (programów edukacji plastycznej) do kształtowania tej umiejętności.

Keywords

PL

umiejętności życiowe dzieci; umiejętności do budowania samoświadomości u dzieci; dzieci zdolne plastycznie; projekt innowacyjnych działań plastycznych; model „Nauka – Sztuka – Edukacja”

EN

children’s life skills; skills to build self-awareness in children; artistically gifted children; a project of innovative art activities; the „Science – Art – Education” project

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Państwo i Społeczeństwo
• Year: 2023
• Volume: XXIII
• Issue: 2
• Pages: 139-161

Dates

published

2023

Contributors

author

Joanna Aksman

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego

References

• Aksman J., Kształtowanie umiejętności życiowych uczniów klas początkowych: w toku innowacyjnych warsztatów plastycznych Nauka – Sztuka – Edukacja na przykładzie badań eksperymentalnych, Societas Vistulana, Kraków 2021.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa I. Materiały dla nauczycieli do realizacji lekcji w klasie I [CD-ROM], Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2015.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa I: metodyczne opracowania i materiały dla nauczycieli i studentów do realizacji modelu Nauka – Sztuka – Edukacja, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2015.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa II. Materiały dla nauczycieli do realizacji lekcji w klasie II [CD-ROM], Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2016.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa II: metodyczne opracowania i materiały dla nauczycieli i studentów do realizacji modelu Nauka-Sztuka-Edukacja, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2016.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa III. Materiały dla nauczycieli do realizacji lekcji w klasie III [CD-ROM], Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2017.
• Aksman J., Gabzdyl J., Innowacyjny model wczesnoszkolnej edukacji plastycznej. Klasa III: metodyczne opracowania i materiały dla nauczycieli i studentów do realizacji modelu Nauka-Sztuka-Edukacja, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2017.
• Aksman J., Pułka J., Kordek P., Nauka – Sztuka – Edukacja: opracowanie i upowszechnianie Innowacyjnego Modelu diagnozy, metod, form pracy i opieki nad uczniem zdolnym plastycznie. Raport zawierający wnioski i rekomendacje dotyczące dalszego wdrażania i upowszechniania modelu, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjna – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2013.
• Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska, Fundacja Instytutu Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 1995.
• Cichecka-Jusińska I., Pławska K., Kwestionariusz „Mały Kosmita”. Narzędzie do badania postaw radzenia sobie w sytuacjach trudnych społecznie RSwSTS. Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I–III, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2011.
• Januszczyk S., Techniki obserwacji w pracy dydaktyczno-wychowawczej, Profesor.pl – serwis edukacyjny, https://www.profesor.pl/mat/n10/n10_s_januszczyk_040505_2.php [dostęp: 14.10.2023].
• Konstruowanie autorskich programów kształcenia stymulujących i wspierających rozwój uczniów w kształceniu szkolnym i pozaszkolnym, red. J. Gnitecki, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Oddział, Poznań 2006.
• Krasoń K., Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych (SPTO). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I–III, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2011.
• Kwieciński Z., Edukacja wobec różnicy i inkluzji. Dwa typy dyskursów – w stronę pedagogiki pozytywnej, „Kultura i Edukacja” 2014, nr 2, s. 173–180.
• Ministerstwo Zdrowia, Raport z badań „Zdrowie dzieci w pandemii COBID-19”, 2.11.2022, https://www.gov.pl/web/zdrowie/raport-z-badan-zdrowie-dzieci-w-pandemii-covid-19 [dostęp: 3.12.2022].
• Nauka – Sztuka – Edukacja, http://artisticallygifted.ka.edu.pl/home [dostęp: 14.10.2023].
• Nauka – Sztuka – Edukacja. Innowacyjny Model diagnozy, metod, form pracy i opieki nad uczniem zdolnym plastycznie, red. J. Aksman, Wydział Psychologii i Nauk Humanistycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2013.
• Palka S., Wiązanie podejść metodologicznych w pedagogice teoretyczno-praktycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018.
• Popek S.L., Psychologia twórczości plastycznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
• Seligman M.E.P., Psychologia pozytywna, tłum. J. Radzicki, [w:] Psychologia pozytywna: nauki o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, red. J. Czapiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 18–32.
• Sternberg R.J., Lubart T.I., The concepts of creativity: prospects and paradigms, [w:] Handbook of Creativity, ed. R.J. Sternberg, Cambridge University Press, Cambridge 1999, s. 3–15.
• Szuman S., Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990.
• Szuścik U., Dziecko i nauczyciel w działaniach artystycznych – głosy o plastyce i pięknie [w:] Sztuka bycia uczniem i nauczycielem. Z zagadnień pedagogiki współbycia. Studia, rozprawy i szkice – z okazji jubileuszu dziesięciolecia serii „Nauczyciele – Nauczycielom”, red. W. Korzeniowska, A. Murzyn, U. Szuścik, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
• Woynarowska-Sołdan M., Rozwijanie umiejętności życiowych, [w:] Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka, red. B. Woynarowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017, s. 335–345.
• Wysocka E., Góźdź J., Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersji dla uczniów szkoły podstawowej klas I–III, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2011.
• Zdrowie – stres – zasoby: o znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia, red. H. Sęk, T. Pasikowski, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0858-pis-2023-2-008

Biblioteka Nauki

27324211