Działalność opiekuńczo-wychowawcza sióstr św. Katarzyny w elbląskiej Pangritz-Kolonie w latach 1887-1946

• Authors: Wojciech Zawadzki

Title variants

EN

Care and educational activities of the Sisters of St Catherine in the Elbląg Pangritz Colony between 1887 and 1946

Abstracts

EN

Elbląg was a large city before the Second World War, with developed industry and a working-class community. In the 19th-century, a district of the city called Pangritz Colony developed rapidly, in which poor newcomers from various parts of the Prussian state settled. For decades, the colony diverged sharply from the rest of the city in terms of economic and infrastructural development. All the unfavorable processes associated with the 19th-century working class, i.e. illiteracy, unemployment, social exclusion, lack of social and medical care and, above all, material poverty, were also accumulated in this area. The arrival of the Congregation of the Sisters of St Catherine in the Pangritz Colony in 1887 was of great importance in solving these problems. In the convent, until 1945, the nuns ran a small hospital, out-patient care, a kindergarten, and further education courses, and a domestic school for women. The ministry of the Sisters of St Catherine was of great importance for the development of modern social care in Elbląg.

PL

Elbląg przed drugą wojną światową był dużym miastem, z rozwiniętym przemysłem i społecznością o charakterze robotniczym. W XIX w. szybko rozwijała się dzielnica miasta Kolonią Pangritza, w której osiedlili się ubodzy przybysze z różnych stron państwa pruskiego. Kolonia przez dziesięciolecia pod względem ekonomicznym i rozwoju infrastruktury mocno odbiegała od reszty miasta. Kumulowały się też na tym terenie wszystkie niekorzystne procesy związane z XIX-wieczną klasą robotniczą tj. analfabetyzm, bezrobocie, społeczne wykluczenie, brak opieki socjalnej i medycznej a nade wszystko bieda materialna. Duże znaczenie dla rozwiązywania tych problemów miało przybycie do Kolonii Pangritza w 1887 r. Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny. Zakonnice do 1945 r. prowadziły w klasztorze niewielki szpital, opiekę ambulatoryjną, przedszkole oraz kursy dokształcające i szkołę gospodarstwa domowego dla kobiet. Posługa katarzynek miała duże znaczenie dla rozwoju w Elblągu nowoczesnej opieki socjalnej.

Keywords

PL

Elbląg; Prusy Zachodnie; zakony katolickie; siostry katarzynki; działalność opiekuńczo-wychowawcza

EN

Elbląg; West Prussia; catholic orders; sisters of St Catherine; care and educational activities

• Publisher: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
• Journal: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
• Year: 2022
• Volume: 318
• Issue: 3
• Pages: 379-389

Dates

published

2022

Contributors

author

Wojciech Zawadzki

• Wydział Nauk Historycznych, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000000320408727

References

• Archiwum Generalne Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny Dz. M., Grottaferrata, Roma: – Die letzten Tage vom St. Adalbert-Stift Elbing III, Westpr., w: Fluchtberichte, vol. II.
• Archiwum Prowincjalne Sióstr św. Katarzyny w Braniewie:
• – ZG-D-6. St. Adalbertus-Stift. Elbing III (Abschrift der Chronik).
• – ZG-D-2. Hausbuch des Jungfrauen Conventß zue Braunsberg. Anno 1615.
• – ZG-E-b-1. Schreiben des Herrn Landrath August 1888.
• „Pastoralblatt für die Diözese Ermland” 1909, 9.
• „Pielgrzym”
• – 1886, nr 84, s. [3] z 17 VII.
• – 1892, nr 98, s. [2] z 20 VIII, nr 112, s. [2], z 22 IX.
• Andrzejewski Marek, Dramat miasta w 1945 r., w: Historia Elbląga, t. IV (1918–1945), red. M. Andrzejewski, Gdańsk 2002.
• Groth Andrzej, Burmistrzowie i prezydenci Elbląga w latach 1286–1950, Elbląg 2013.
• Herrmann Paulus, Relacja o czasach polskich i rosyjskich w Elblągu od stycznia 1945 do maja 1946 roku, red. M. Józefczyk, Gdańsk – Elbląg 2009.
• Historia Elbląga, t. V (1945–1975). Część 1. Historia polityczna i gospodarka Elbląga, opr. M. Golon, Gdańsk 2006.
• In memoriam. Spis zmarłych Sióstr Zgromadzenia św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy od początku istnienia Zgromadzenia, Münster 1980.
• Józefczyk Mieczysław, Elbląg i okolice 1937-1956. Chrześcijaństwo w tyglu dwu totalitaryzmów, Elbląg 1998.
• – Elbląskie duchowieństwo katolickie na tle dziejów miasta 1246–1945, Elbląg 2005.
• Meiwes Relinde, Klosterleben in bewegten Zeiten. Die Geschichte der ermländischen Katharinenschwestern (1914–1962), Paderborn 2016.
• – Von Ostpreußen in die Welt. Die Geschichte der ermländischen Katharinenschwestern (1772–1914), Paderborn 2011.
• Napiórkowska Małgorzata, Działalność wychowawcza i oświatowa Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w diecezji warmińskiej w latach 1870–1939, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 1996, nr 4.
• Steinki Joseph, Katholische Caritas und Katholisches Vereinswesen in der Diözese Ermland. Braunsberg 1931.
• Śliwińska Barbara Gerarda, Dzieje Zgromadzenia Sióstr Świętej Katarzyny Dziewicy i Męczennicy w latach 1571–1772, Braniewo 1996.
• Zawadzki Wojciech, Duchowieństwo katolickie z terenu obecnej diecezji elbląskiej w latach 1821–1945, Olsztyn 2000.
• – Historia kościoła i parafii św. Wojciecha w Elblągu do 1945 roku, „Studia Elbląskie” 2011, 3.
• – Życie religijne w Elblągu w latach 1850-1918, w: Historia Elbląga, t. III, cz. 2 (1851–1920), red. A. Groth, Gdańsk 2001.

Identifiers

DOI

10.51974/kmw-157078

Biblioteka Nauki

29433248