Od pruskiego Eichamtu do polskiego Urzędu Miar. Przyczynek do dalszych badań nad administracją miar na Warmii, Mazurach i Powiślu (1868-1966)

• Authors: Robert T. Roguszka

Title variants

EN

From Prussian Eichamt to the Polish Office of Weights and Measures. A Contribution to Further Research on the Administration of Weights and Measures in Warmia, Mazury and Powiśle (1868-1966)

Abstracts

EN

The aim of the article is an attempt to present the history of measurement in the lands of the former East Prussia, now Warmia and Mazury, in the years 1868 - 1966. The article outlines the introduction of the metric system in the emerging German Empire and East Prussia, as well as the expansion of the metric offices which fell to Poland in the post-war years. The expansion of the Polish weights and measures administration and its post-war problems are also presented. Everything was enriched with many interesting illustrations to make the reader even more curious. The article is certainly not exhaustive due to the scanty amount of source materials, which the author is aware of, but it will certainly be a beginning for further research and scientific studies.

PL

Celem artykułu jest próba przedstawienia dziejów miar na terenach dawnych Prus Wschodnich, a obecnie Warmii i Mazur, na przestrzeni lat 1868 - 1966. W artykule nakreślono wprowadzanie systemu metrycznego w powstającym Cesarstwie Niemieckim i Prusach Wschodnich oraz rozbudowę sieci urzędów miar, które w powojennych latach przypadły Polsce. Przedstawiono także rozbudowę polskiej administracji miar oraz jej powojenne problemy. Wszystko zostało wzbogacone o szereg ciekawych ilustracji, by jeszcze bardziej zaciekawić czytelnika. Artykuł z pewnością nie wyczerpał tematu z uwagi na skąpą ilość materiałów źródłowych, czego autor jest świadom, jednak z pewnością będzie on przyczynkiem do dalszych poszukiwań i badań naukowych.

Keywords

PL

metrologia; Prusy Wschodnie; Warmia i Mazury; Eichamt; miary i wagi

EN

metrology; Warmia and Masuria; East Prussia; Eichamt; measures and weights

• Publisher: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
• Journal: Komunikaty Mazursko-Warmińskie
• Year: 2023
• Volume: 321
• Issue: 2
• Pages: 231-254

Dates

published

2023

Contributors

author

Robert T. Roguszka

References

• Barański Andrzej, 100 lat Głównego Urzędu Miar, Warszawa 2019. Block Walter, Messen und Wägen. Ein Lehr- und Hanbuch insbesondere für Chemiker, Leipzig, 1928.
• Borzymiński Jerzy, Międzynarodowy Układ Jednostek Miar – międzynarodowy projekt o najdłuższej historii, Metrologia i Probiernictwo. Biuletyn Głównego Urzędu Miar, 2016, nr 1 (12), s. 47-52.
• Domino Jerzy, Budownictwo urzędowe, Historia Elbląga, t. IV (1918-1945), red. Marek Andrzejewski, Gdańsk 2001.
• Drąg Kaja, 145 lat Konwencji Metrycznej, Metrologia i Probiernictwo. Biuletyn Głównego Urzędu Miar, 2020, nr 1 (24), s. 61-62.
• Geiselberger Siegmar, Die Entwicklung des Mess- und Eichwesens in Deutschland von 1800 bis 1945, Pressglas-Korrespondenz, 2002, nr 5, s. 96-97.
• Jonaszek Danuta, Okręgowy Urząd Miar w Gdańsku wczoraj i dziś, Zeszyt Historyczny Głównego Urzędu Miar, Warszawa 2019, s. 31-32.
• Kröger Uwe, Das Eichwesen in Schleswig-Holstein seit 1859 und die Bildung der Eichdirektion Nord. Ein Beitrag zur Geschichte des Eichwesens, Beihefte zur Zeitschrift für Metrologie, nr 9, 2009.
• Kröger Uwe, Die Einführung einer Maß- und Gewichtsordnung 1868 bis 1872. Unter besonderer Berücksichtigung der Verhältnisse in Schleswig-Holstein, Informationen zum Eichwesen, nr 1, 2016, s. 10-11.
• Kröger Uwe, Das Eichwesen in Schleswig-Holstein seit 1859 und die Bildung der Eichdirektion Nord. Ein Beitrag zur Geschichte des Eichwesens, Beihefte zur Zeitschrift für Metrologie, nr 9, 2009, s. 19.
• Meyer-Stoll Cornelia, Die Maß- und Gewichtsreformen in Deutschland im 19. Jahrhundert unter besonderer Berücksichtigung der Rolle Carl August Steinheils und der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, München 2010.
• Tomkiewicz Ryszard, Życie codzienne mieszkańców powojennego Olsztyna 1945-1956, Olsztyn 2003.
• Płoski Adam, Śladami dziedzictwa techniki, Olsztyński Rocznik Konserwatorski. Architektura i sztuka 1918–1945, Olsztyn 2015, s. 69-103.
• Schröter Klaus, Die Bedeutung von Maß, Waage und Gewicht in der Geschichte der Stadt Schwelm und ihrer Umgebung, Schwelm 2018.

Identifiers

DOI

10.51974/kmw-166224

Biblioteka Nauki

28761857