Zapomniana księżna halicka? Rola Salomei w kreowaniu relacji polsko-węgierskich i polsko-ruskich

• Authors: Patrycja Jędrzejewska

Abstracts

PL

Postać Salomei, żony królewicza węgierskiego Kolomana, jest kolejną interesującą postacią kobiecą związaną z księstwem krakowsko-sandomierskim, przejawiającą aktywność w relacjach z Królestwem Węgier oraz księstwami ruskimi. Księżniczka krakowska, potem księżna Halicza, a na koniec klaryska była znaczącą postacią XIII-wieczną na ziemiach polskich, obok m. in. księżnej Kingi, Jolenty-Heleny czy Gryfiny. Jednakże Salomea, w przeciwieństwie do wspomnianych księżnych, była księżniczką wywodzącą się z piastowskiej dynastii. Celem artykułu jest przedstawienie roli Salomei, córki Leszka Białego i żony królewicza Kolomana, w kreowaniu relacji księstwa krakowsko-sandomierskiego z Rusią i Węgrami w 1. połowie XIII wieku.

EN

The figure of Salomea, the wife of the Hungarian Prince Coloman, is another interesting female figure associated with the Duchy of Cracow and Sandomierz, active in relations with the Kingdom of Hungary and the Ruthenian duchies. The princess of Cracow, then the princess of Halych, and finally the Poor Clare, was a significant figure from the 13th century in Poland, next to, among others, Princess Kinga, Yolanda-Helen and Gryfina. However, Salomea, unlike the aforementioned princesses, was a princess from the Piast dynasty. The purpose of the article is to present the role of Salomea, the daughter of Leszek the White and the wife of Prince Coloman in creating the relationship between the Duchy of Cracow and Sandomierz with Russia and Hungary in the first half of the 13th century.

Keywords

PL

księżna Salomea; Ruś halicka; relacje polsko-węgierskie; relacje polsko-ruskie; XIII wiek

EN

Princess Salomea; Halych; the Polish-Hungarian relations; the Polish-Russian relations; XIII century

• Publisher: Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
• Journal: Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
• Year: 2021
• Issue: 28
• Pages: 205-230

Dates

published

2021

Contributors

author

Patrycja Jędrzejewska

• Akademia Pomorska w Słupsku

• https://orcid.org/0000000278973043

References

• Długosz J., Roczniki czyli kroniki sławnego królestwa polskiego, tł. J. Mrukówna, k. 5-6, Warszawa 1974.
• Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, t. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876.
• Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, t. 2, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1886.
• Kronika halicko-wołyńska. Kronika Romanowiczów, tł. D. Dąbrowski, A. Jusupović, Kraków-Warszawa 2017.
• Latopis hipacki, w: Polnoe sobranie ruskich letopisej, t. 2, Petersburg 1908.
• Monumenta Poloniae Vaticana, t. 3, wyd. J. Ptaśnik, nr 2.
• Rocznik franciszkański krakowski, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
• Rocznik małopolski, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
• Rocznik Traski, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872.
• Vita et Miracula sanctae Kyngae ducissae Cracoviensis, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 4, wyd. W. Kętrzyński, Lwów 1884.
• Vitae sanctae Salomeae reginae Haliciensis, wyd. W. Kętrzyński, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 4, Lwów 1884.
• Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 2005 .
• Barabas G., Coloman of Galicia and his Polish Relations. The Duke of Slavonia as Protector of Widowed Duchesses, w: Hungaro-Polonica. Young Scholars on Medieval Polish-Hungarian Relations, ed. D. Bagi, G. Barabas, Z. Mate, Pecs 2016, s. 89-117.
• Barabas G., Prince Coloman's Life after 1226. A Member of the Árpádian Dynasty and Central European Narrative Sources, w: Hungary and Hungarians in Central and East European Narrative Sources (10th-17th Centuries), ed. D. Bagi, G. Barabas, M. Font, E. Sashalmi, Pecs 2019, s. 107-123.
• Bartnicki M., Polityka zagraniczna księcia Daniela halickiego w latach 1217-1264, Lublin 2005.
• Bazylow L., Wieczorkiewicz P., Historia Rosji, Wrocław 2010.
• Chrzanowski M., Leszek Biały książę krakowski i sandomierski. Princeps Poloniae (ok. 1184-23/24 listopada 1227), Kraków 2013.
• Dąbrowski D., Daniel Romanowicz król Rusi (ok. 1201-1264). Biografia polityczna, Kraków 2012.
• Dąbrowski D., Dwa ruskie małżeństwa Leszka Białego, „Roczniki Historyczne”, 2006, s. 67-93.
• Dąbrowski D., Genealogia Mścisławowiczów. Pierwsze pokolenia (do początku XIV wieku), Kraków 2008.
• Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.
• Deptuła Cz., Wielkopolska rodzina monarsza bł. Jolenty a niektóre problemy biografii księżnej, w: Święci nie przemijają. Materiały z sympozjum naukowego o błogosławionej Jolencie z okazji -700lecia jej śmierci. Gniezno, 8-9 października 1999 roku, Gdańsk 2002.
• Gryguć P., Polityka gospodarcza księcia Bolesława V Wstydliwego wobec biskupstwa i katedry krakowskiej, „Folia Historica Cracoviensia”, 20 (2014), s. 7-33.
• Grzesik R. , Kronika węgiersko-polska. Z dziejów polsko-węgierskich kontaktów kulturalnych w średniowieczu, Poznań 1999.
• Holly K., Princess Salomea and Hungarian-Polish Relations in the Period 1214- 1241, „Historický Časopis 55”, Supplement (2007), s. 5-32.
• Hołowko O. B., Halicki okres działalności księcia Mścisława Mścisławowicza Udałego, „Klio”, XI (2008), s. 5-12.
• Jasiński K., Franciszkańskie pochówki Piastów, w: Franciszkanie na ziemiach polskich. Zakony franciszkańskie w Polsce, red. J. Kłoczkowski, t. 2, cz. 2 i 3, Kraków 1989, s. 177-194.
• Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań-Wrocław 2001.
• Jędrzejewska P., Nowe wzorce zachowań księżnych w XIII wieku na przykładzie księżniczek węgierskich: Kingi, Jolenty-Heleny i Gryfiny, w: Prawa kobiet dawniej i dziś. W 100-lecie nadania praw wyborczych kobietom w Polsce, red. A. Teterycz-Puzio, W. Kamińska, we współpr. P. Osińska, Słupsk 2020, s. 19-31.
• Jusupović A., Udział elit Polski i Rusi w zawieraniu umów międzynarodowych w pierwszej połowie XIII wieku, w: Polska, Ruś i Węgry: X-XIV wiek, Monografie Pracowni Badań nad Dziejami Rusi Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, t. 5, red. D. Dąbrowski, A. Jusupović, T. Maresz, Kraków 2018, s. 75-87.
• Kijas A. , Początki państw. Ruś, Poznań 2014.
• Kotljar M. F., Z historii polityki zagranicznej książąt halickich i wołyńskich w XIII wieku, „Mazowieckie Studia Humanistyczne”, 1-2 (2000), s. 25-40.
• Kowalska B., Święta Kinga. Rzeczywistość i legenda, Kraków 2008.
• Krzyżostaniak H., Trzynastowieczne święte kobiety kręgu franciszkańskiego Polski i Czech, Poznań 2014.
• Maciaszek K., Offices and Officials in the Times of Bolesław V the Chaste, the Duke of Kraków and Sandomierz, „Res Historica”, 47 (2019), s. 75-119.
• Maciaszek K., Pobożność polityką motywowana - o działalności księcia krakowskiego i sandomierskiego Bolesława V Wstydliwego wobec klasztorów, „Nasza Przeszłość”, t. 133, 2020, s. 29-54.
• Majorow A. W., Ostatnia wyprawa Romana Mścisławowicza (Z dziejów polityki zagranicznej Rusi halicko-wołyńskiej), „Klio”, 14 (2010), s. 49-80.
• Michalski M., Kobiety i świętość w żywotach trzynastowiecznych księżnych polskich, Poznań 2004.
• Nagirnyy V., Polityka zagraniczna księstw ziem halickiej i wołyńskiej w latach 1198 (1199)-1264, Kraków 2011.
• Niezgoda C. OFMConv., Bł. Salomea, św. Kinga i bł. Jolenta - związki rodzinne i duchowość, w: Święci nie przemijają. Materiały z sympozjum naukowego o błogosławionej Jolencie z okazji -700lecia jej śmierci. Gniezno, 8-9 października 1999 roku, Gdańsk 2002.
• Paszkiewicz H., Początki Rusi, Kraków 1996.
• Pleszczyński A., Fundacja opactwa klarysek w Zawichoście w 1245 roku a aspiracje polityczne Bolesława Wstydliwego, w: Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Wrocław-Opole-Warszawa 2005, s. 177-192.
• Sawicki W., Błogosławiona Jolanta. Życie i dzieje kultu, Gniezno-Niepokalanów 1980.
• Stefaniak P., Bł. Konstancja Arpadówna OP, Księżna Halicka (1238-1301), w: Quo vadis, wydanie specjalne, Budapest 2005.
• Stefaniak P., Konstancja Arpadówna, księżna halicka, zapomniana dominikanka ze Lwowa, „Semper Fidelis”, 2001, nr 1, s. 48-51; 2001, nr 2, s. 26-30.
• Stefaniak P., Z dziejów polityki dynastycznej króla Węgier Beli IV, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 36 (2016), nr 2, s. 99-124.
• Supernak K., Sprawa następstwa tronu po Bolesławie V Wstydliwym, księciu krakowskim i sandomierskim, „Folia Historica Cracoviensia”, 24 (2018), z. 1, s. 143-171.
• Teterycz-Puzio A., Bolesław Wstydliwy a konflikt czesko-węgierski w II połowie XIII w. Podróże dyplomatyczne i wyprawy wojenne księcia ku ziemiom czeskim i węgierskim, w: Via viatores quaerit. Mobilność społeczna w dziejach krajów grupy wyszehradzkiej, red. A. Teterycz-Puzio, L. Kościelak, E. Łączyńska, Słupsk 2016, s. 25-44.
• Teterycz-Puzio A., Dwie bitwy. Mozgawa 13 IX 1195-Zawichost 19 VI 1205, Zabrze-Tarnowskie Góry 2020.
• Teterycz-Puzio A., Konrad I Mazowiecki, kniaź wielki lacki (1187/89-31 sierpnia 1247), Kraków 2019.
• Włodarski B., Polska i Ruś 1194-1340, Warszawa 1966.
• Włodarski B., Salomea królowa halicka. Karta z dziejów wprowadzenia klasztoru klarysek do Polski, „Nasza Przeszłość”, t. 5, 1957, s. 61-81.
• Wojtowycz L., Lew Daniłowicz książę halicko-wołyński (ok. 1225-ok. 1301), Kraków 2020.
• Zabłocki W., Grzymisława Ingwarówna, księżna krakowsko-sandomierska, Kraków 2012.
• Żmudzki P., Powiązania polityczne w Europie Środkowej w drugiej połowie XIII wieku i ich wpływ na wyobrażenie świata, „Przegląd Historyczny”, XC (1999), z. 3.
• Żmudzki P., Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.52097/rs.2021.205-230

Biblioteka Nauki

2196923