Przełomowa rola Zgromadzenia Księży Misjonarzy w procesie kształtowania przestrzeni sepulkralnej Warszawy

• Authors: Dorota Jasińska

Title variants

EN

Breakthrough role of the Congregation of the Mission in Poland in the process of shaping sepulchral in Warsaw

Abstracts

EN

A breakthrough role of the Congregation of the Mission in the proces of shaping sepulchral space in Warsaw is well-known and commonly appreciated. In spite of Vincentians’ indisputable merits in that field as well as many papers devoted to Warsaw necropolis as well as to this congregation, this topic has not been tackled in a thorough historical monograph. Such a lengthy paper would have to take account of the real time in which moving cemeteries away from the cities began and explain its causes. It has been shown in this article that in research on extra-urban cemeteries an assumption had been made for a long time that at first some legal rules ordering their creation were enacted. Only later (despite no small resistance) did it come to implementing these rules. However, new studies show that in the 16th, 17th and 18th centuries burial sites were organized without any strict obligations to bury the deceased outside of the settlements. It was done out of necessity which derived from overfilling of temple undergrounds and cemeteries located next to churches. Warsaw which was considered a huge city in the 17th century followed this pattern thanks to the Vincentians who introduced a new manner of locating cemeteries both early and consistently.

PL

Przełomowa rola Zgromadzenia Księży Misjonarzy w procesie kształtowania przestrzeni sepulkralnej Warszawy była powszechnie znana i doceniana. Mimo niepodważalnych zasług na tym polu oraz licznych opracowań poświęconych nekropoliom warszawskim jak i temu zgromadzeniu, temat ten nie doczekał się wnikliwej monografii historycznej uwzględniającej ustalenie rzeczywistego czasu, w którym przenoszenie cmentarzy za miasto się rozpoczęło oraz poznania przyczyn tych działań. Niniejszy artykuł ma za zadanie wykazać, że w badaniach nad kształtowaniem się cmentarzy pozamiejskich przyjmowano długo założenie, iż najpierw pojawiły się regulacje prawne, nakazujące ich tworzenie, a dopiero później (i z dużymi oporami) doszło do ich realizacji. Nowsze studia pokazują jednak, że w XVI, XVII i XVIII wieku organizowano jednak miejsca pochówków poza osadami bez żadnych ścisłych nakazów. Czyniono to z konieczności, wynikającej z przepełnienia podziemi świątyń i cmentarzy przykościelnych. Warszawa, postrzegana powszechnie w XVII wieku jako wielkie miasto, również realizowała ten zwyczaj przede wszystkim za sprawą misjonarzy, którzy stosunkowo wcześnie, a zarazem konsekwentnie, wprowadzili w niej nowy sposób sytuowania cmentarzy.

Keywords

PL

cmentarze; Maria Ludwika Gonzaga; nekropolie; szpitale; Wincenty a Paulo; Zgromadzenie Księży Misjonarzy

EN

Marie Louise Gonzaga; Vincent de Paul; Congregation of the Mission; cemeteries; necropolis; hospitals

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2020
• Volume: 134
• Pages: 117-149

Dates

published

2020

Contributors

author

Dorota Jasińska

References

• Bartoszewicz J., Historia szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, Warszawa 1870.
• Długozima A., Cmentarze jako ogrody żywych i umarłych, Warszawa 2011.
• Misjonarze św. Wincentego a Paulo w Polsce (1651–2001), t. I Dzieje, red. S. Rospond, Kraków 2001.
• Gajewski M., Urządzenia komunalne Warszawy, zarys historyczny, Warszawa 1979.
• Göttler Ch., Die Kunst des Fegefeuers nach der Reformation: Kirchliche Schenkungen, Ablass und (…), Mainz 1996.
• Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta, Warszawa 1893.
• Kowalczykowa E., Kościół św. Krzyża, Warszawa 1975.
• Latuda S., Descrizione di Milano, t. 3, 1738.
• Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów w dawnej diecezji poznańskiej, Poznań 1858.
• Łukaszkiewicz J., Rafałowicz A., Obwieszczenie o grzebaniu ciał zmarłych w kościołach warszawskich, „Gazeta Warszawska”, 1795, Nr 48.
• Mórawski K., Cmentarze warszawskie, Warszawa 2012.
• Pietrzyk L., Kościół św. Krzyża w Warszawie, Warszawa 1920.
• Roman J. M., Święty Wincenty a Paulo, Biografia, Kraków 1990.
• Surdacki M., Kościelna opieka społeczna w wielkopolskiej części diecezji poznańskiej w okresie potrydenckim, „Rocznik Nauk Społecznych”, z. 1, 1988–1989.
• Wójcicki K. W., Cmentarz Powązkowski oraz cmentarze katolickie innych wyznań pod Warszawą i okolicach tegoż miasta, Warszawa, t. 3, 1858.
• Misja Polska w pismach Wincentego a Paulo i Ludwiki de Marillac 1651–1660, t. 1–2, Kraków 2010.
• Wejnert A., Najdawniejszy cmentarz pod Warszawą, Warszawa 1856.
• Wejnert A., Wiadomość historyczno-statystyczna o morowem powietrzu w Warszawie w latach 1624 i 1625 z ryciną, Warszawa 1852.

Identifiers

DOI

10.52204/np.2020.134.117-149

Biblioteka Nauki

1205671