Pastoral Ministry of Cardinal Stefan Wyszyński and the Reality of the Peoples’ Republic of Poland: A Pragmatism of Resistance (1956-1970)

• Authors: Ryszard Ficek

Title variants

PL

Posługa pasterska Kardynała Stefana Wyszyńskiego a rzeczywistość Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Pragmatyzm oporu (1956-1970)

Abstracts

EN

This publication analyzes the specificity of the denominational policy of the communist state in the period 1956–1970 through the prism of the pastoral ministry of Cardinal Stefan Wyszyński, the Primate of Poland. The main research goal of the article is, therefore, to expose the “post-Stalinist” stage of the history of the Church in the context of the then socio-political situation in Poland, dominated by the rule of Władysław Gomułka’s regime. The exploration of the research topic will be based on the analysis of source texts and studies using the historical method in order to reconstruct historical facts and their reinterpretation using the inductive-deductive method. Interpretation of source materials focuses on showing the role and significance not only for understanding that period of history characterized by the struggle of Cardinal Wyszyński with the atheistic state of “real socialism,” which - as a totalitarian system - used all possible means - both party and administrative - to fight with the Church and the Nation rooted in the thousand-year Christian tradition.

Keywords

EN

Cardinal Stefan Wyszyński; the Catholic Church; communism; the Millennium of the Baptism of Poland; Vows of Jasna Góra

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2021
• Volume: 135
• Pages: 185-232

Dates

published

2021

Contributors

author

Ryszard Ficek

• The Diocese of Rockville Centre: Rockville Centre, NY, US

References

• Andrzejewski M., Marzec 1968 w Trójmieście, Warszawa–Gdańsk 2008.
• Bartos M., „Non possumus”: kompromis i jego granice, „Studia nad Rodziną” 5/2: 2001, (9), 159–163.
• Bednarski D., Watykan i Paweł VI wobec Milenium Chrztu Polski (w relacji ambasadora Kazimierza Papee), “Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne" 49: 2016 (2), 371-389.
• Bischof G., The Prague Spring and the Warsaw Pact Invasion of Czechoslovakia in 1968, New York-Toronto: Lexington Books, 2010.
• Buhler P., Polska droga do wolności 1939–1995, tłum. Jerzy Eisler, Warszawa 1999.
• Byłem sekretarzem Gomułki. Z Walerym Namiotkiewiczem rozmawia Grzegorz Sołtysiak, Warszawa 2002.
• Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, red. Antoni Dudek, Aleksander Kochański, Krzysztof Persak, Warszawa 2000.
• Codogni P., Rok 1956, Warszawa 2006.
• Czaczkowska E. A., Kardynał Wyszyński, Biografia, Kraków 2013.
• Drabik S., Wojewódzka organizacja partyjna PZPR w Krakowie w Październiku 1956 i w okresie wyborów w styczniu 1957 roku, „Pamięć i Sprawiedliwość” 17: 2011, nr 1 (17), 247–261.
• Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2003.
• Dudek A., Marszałkowski T., Walka z Kościołem 1958-1966, „Więź", 390: 1991, nr 4, 97-128.
• Eisler J., Co nam zostało z tamtych lat. Dziedzictwo PRL, Warszawa 2016.
• Eisler J., Jakim państwem była PRL w latach 1956-1976?, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 10: 2006, nr 2, 11-23.
• Ficek R., Christians in Socio-Political Life: An Applied Analysis of the Theological Anthropology of Cardinal Stefan Wyszyński, Primate of Poland, Toruń 2020.
• Ficek R., Moral Renewal as a Socio-Religious Imperative and the Destructive Actions of an Oppressive Totalitarian State: In the Context of Cardinal Stefan Wyszyński’s Personalistic Concept ff Social Life „Roczniki Teologiczne” 67: 2020 (5), 39-61.
• Fijałkowska B., Służba Bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w PRL w okresie popaździernikowym, in: Społeczeństwo, państwo, Kościół (1945-2000). Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej. Szczecin, 15-16 VI2000 r., red. A. Kawecki, K. Kowalczyk, A. Kubaj, Szczecin 2000, 9-34.
• Friszke A, Koło posłów „Znak” w Sejmie PRL 1957-1976, Warszawa 2002.
• Friszke A., Polska, Losy państwa i narodu 1939-1989, Warszawa 2003, 279.
• Głos biskupów polskich w obronie zagrożonego bytu Narodu. 4 IX 1970, in: Listy Pasterskie Episkopatu Polski 1945–1974, Paris 1975, 620-629.
• Grześkowiak A., Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, Lublin 2004.
• Heller E., Macht Kirche Politik: der Briefwechsel zwischen den polnischen und deutschen Bischöfen im Jahre 1965, Köln 1991.
• Jankowiak S., Milenium Polski, Poznań 2006.
• Jarmoch E., Sytuacja Kościoła katolickiego w Polsce powojennej (1944-1968), in: Stosunki między władzą państwową a Kościołem katolickim w Polsce powojennej (1944-1989), red. W. Ważniewski, Siedlce 1997, 43-76.
• Jasiukiewicz M., Kościół katolicki w polskim życiu politycznym 1945-1989. Podstawowe uwarunkowania, Wrocław 1993.
• Jegliński P., Grudzień 1970, Paris 1986.
• Kaczmarek R., Historia Polski: 1914-1989, Warszawa 2021.
• Kemp-Welch T., Dethroning Stalin: Poland 1956 and its Legacy, “Europe-Asia Studies” 58: 2006, 1263-1270.
• Knoll P. W., Poland as "Antemurale Christianitatis" in the Late Middle Ages, “The Catholic Historical Review” 60: 1974, no. 3, 381-401.
• Kwiek J., Przebieg wyborów do Sejmu w styczniu 1957 roku w województwie krakowskim, „Studia Historyczne” 2000, z. 1, 105–124.
• Lepak K. J., Prelude to Solidarity, New York 1989.
• Mażewski L., Schyłek Gomułki, „Dziś” 12: 1999, 93-111.
• Myszor J., Orędzie biskupów polskich do niemieckich z 18 XI 1965 r.: z perspektywy czasu, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 39: 2006, (1), 172–177.
• Noszczak B., Przygotowania do Milenium Chrztu Polski Tysiąclecia Państwa Polskiego (1956-1965) in: Milenium czy Tysiąclecie, red. B. Noszczak, Warszawa 2005, 11-43.
• Paczkowski A., Tajne dokumenty Biura Politycznego PRL-ZSRR 1956–1970, London 1998.
• Raina P., „Te Deum” narodu polskiego. Obchody Tysiąclecia Chrztu Polski wświetle dokumentów Kościelnych, Olsztyn 1991.
• Raina P., Kardynał Wyszyński, Konflikty roku milenijnego 1966, vol. VII, Warszawa 2000.
• Raina P., Kardynał Wyszyński. Losy więzienne, Warszawa 1993.
• Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, vol. I: 1945-1959, Poznań 1994.
• Ruzikowski T., Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945-1989), Warszawa 2004.
• Siedziako M., Kampania wyborcza i wybory do Sejmu PRL w 1957 roku: stan badań, aktualne ustalenia i perspektywy badawcze, „Pamięć i Sprawiedliwość” 28: 2016, 279-310.
• Skoczylas M., Przygotowanie, przebieg i wyniki wyborów parlamentarnych z 20 stycznia 1957 r. w województwie gdańskim w świetle dokumentów KC PZPR, „Rocznik Gdański” 58: 1998, z. 1, 61– 76.
• Sławiński W., Dziel i rządź. Spory i konflikty wewnątrzkościelne jako narzędzie w walce z Kościołem katolickim w PRL - przyczynek do zagadnienia, in: Kościół w obliczu totalitaryzmów. Zbiór studiów dla uczczenia XXV rocznicy męczeńskiej śmierci księdza Jerzego Popiełuszki, Toruń 16-17 X 2009 r, red. W. Polak, Toruń 2010, 663-695.
• Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.
• Wałaszewski K., Tysiąc szkół na Tysiąclecie: Szkoły Tysiąclecia – architektura, propaganda, polityka, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2018.
• Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, Wrocław: Ossolineum, 1997, 115-118.
• Wróbel J., Kampania polityczna w Łodzi przed wyborami do Sejmu PRL 20 stycznia 1957 r., in: Łódź w latach 1956–1957, red. L. Próchniak, J. Wróbel, Warszawa 2006, 212–247.
• Wysocki W. J., Reakcje władz na milenijną nowennę i peregrynację, „Studia Prymasowskie” 2: 2008, 21-43
• Wyszyński S., Zapiski więzienne, Paryż 1982.
• Zawieyski J., Dzienniki 1955-1959, vol. I, Warszawa 2011.
• Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2003.
• Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003.
• Żaryn J., Kościół a władza w Polsce 1945-1950, Warszawa 1997.
• Żurek J., Kościelny Październik ’56, „Biuletyn IPN” 10: 2006, 69-71.

Identifiers

DOI

10.52204/np.2021.135.185-232

Biblioteka Nauki

2157704