Ramy miejsc

• Authors: Iwona Kalenik

Title variants

EN

Framework of Places

Abstracts

EN

A wall, an inner wall, a fence: elements that are between the inside and the outside, often seen on plans as linear elements with a protective force, are nevertheless zones that crown and frame the work, i.e. the designed space. Properly designed, with a tangible thickness, they can stratify and become on their own spaces of recesses, niches, hollows and even corridors or passages. Solid, thick and heavy or, on the contrary, light, openwork and filled with air, they frame the interiors of buildings and the urban space. They operate bi-directionally, although they belong to a single object. They speak of the interiority and exteriority of an architectural object at the same time. On a plan and in a large scale they are perceived as boundaries, barriers, but in closer perspective and deeper understanding they can become soft edges enclosing the delicate matter of a building or a part of a city. The article deals with the theme of edges and verges in the context of the architecture of buildings and the city, the issues of the framework of parts of urban space. In relation to both buildings and city districts, they appear to be important spatial elements, yet which are often treated with insufficient attention. The article considers several examples of urban frameworks to illustrate their role in creating places.

PL

Mur, ściana, ogrodzenie – elementy będące pomiędzy wnętrzem i zewnętrzem, często postrzegane na planach jako liniowe elementy o sile ochrony, są jednak strefami zwieńczającymi i obramowującymi dzieło, jakim jest zaprojektowana przestrzeń. Odpowiednio zaprojektowane, o namacalnej miąższości, mogą rozwarstwiać się i stawać same w sobie przestrzenią wnęk, nisz, zagłębień, a nawet korytarzy i przejść. Solidne, grube i ciężkie lub też wręcz przeciwnie – lekkie, ażurowe, wypełnione powietrzem ujmują w ramy wnętrza budynków i miejską przestrzeń. Działają dwukierunkowo, choć przynależą do jednego obiektu. Mówią jednocześnie o wewnętrzności i zewnętrzności obiektu architektonicznego. Na planie i w wielkiej skali odbierane jako granice, bariery, po bliższym przyjrzeniu się i zrozumieniu – mogą stać się miękkimi obrzeżami stanowiącymi obszycie delikatnej materii budynku lub fragmentu miasta. Artykuł podejmuje temat krawędzi i skrajów w kontekście architektury budynków i miasta, zagadnień ram fragmentów miejskiej przestrzeni. Zarówno w odniesieniu do budynków, jak i rejonów miasta wydają się istotnymi elementami przestrzennymi, a często traktowane są niedostatecznie uważnie. W artykule rozpatrzono kilka przykładów miejskich ram, by zilustrować ich rolę w kreowaniu miejsc.

Keywords

PL

architektura miasta; przestrzeń publiczna; krawędź; granica; miejsce; doświadczanie przestrzeni architektonicznej; odczuwanie architektury

EN

urban architecture; public space; edge; boundary; place; experiencing architectural space; feeling architecture

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
• Journal: inAW Journal – Multidisciplinary Academic magazine
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 6-19

Dates

published

2022

Contributors

author

Iwona Kalenik

• Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

References

• Alexander Ch., Język wzorców. Miasta, budynki, konstrukcja, tłum. A. Kaczanowska, K. Maliszewska, M. Trzebiatowska, Gdańsk 2008 [1977].
• Cacciatore F., The Wall as a Living Place. Hollow Structural Forms in Louis Kahn’s Work, Siracusa 2016.
• Dominiczak J., Miasto dialogiczne i inne teksty rozproszone, Gdańsk 2016.
• Foscari G., Elements of Venice, Zürich 2014.
• Gehl J., Svarre B., Jak studiować życie w przestrzeni publicznej, tłum. M.A. Urbańska, Warszawa 2021.
• Gehl J., Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, tłum. M.A. Urbańska, Kraków 2013 [1971].
• Hall E.T., Ukryty wymiar, tłum. T. Hołówka, Warszawa 2003 [1982].
• Ingold T., Splatać otwarty świat, tłum. E. Klekot, D. Wąsik, Kraków 2018.
• Norberg-Schulz K., Genius loci. Toward a Phenomenology of Architecture, New York 1979.
• Lynch K., Obraz miasta, tłum. T. Jeleński, Kraków 2011 [1960].
• McCarter R., The Space Within. Interior Experience as the Origin of Architecture, London 2016.
• Pallasmaa J., Oczy skóry, Architektura i zmysły, tłum. M. Choptiany, Kraków 2012 [2005].
• Paszkowski Z., Mieszkać na krawędzi, „Czasopismo Techniczne”, z. 3-A (2007), s. 203–214, dostęp przez: https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/34655/file/suwFiles/PaszkowskiZ_MieszkacKrawedzi.pdf [dostęp: 01.03.2022].
• Rasmussen S.E., Odczuwanie architektury, tłum. B. Gadomska, Kraków 2015 [1959].
• Rossi A., The Architecture of the City, Cambridge 1984 [1966].
• Scarpa C., Furnishings, [w:] Carlo Scarpa. Complete Works, ed. F. Dal Co, G. Mazzariol, London 1986.
• Sosak S.Z., W poszukiwaniu scen, których nie widać, „Rzut. Kwartalnik Architektoniczny”, 5 (2014), s. 38–44.
• Steane M.A., The Architecture of Light. Recent Approaches to Designing with Natural Light, Abingdon 2011.
• Tanizaki J., Pochwała cienia, tłum. H. Lipszyc, Kraków 2016 [1933].
• Tuan Y.F., Przestrzeń i miejsce, tłum. A. Morawińska, Warszawa 1987 [1977].
• Zumthor P., Myślenie architekturą, tłum. A. Kożuch, Kraków 2010 [1998].

Identifiers

DOI

10.52652/inaw.108

Biblioteka Nauki

2147683