Przemoc domowa a przemoc wobec zwierząt. Analiza prawno-wiktymologiczna

• Authors: Zbigniew Podedworny

Title variants

Przemoc domowa a przemoc wobec zwierząt. Analiza prawno-wiktymologiczna

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest szerokiemu zjawisku przemocy domowej, przemocy wobec zwierząt i ich współistnieniu. Podjęta została próba zdefiniowania zjawiska przemocy w rodzinie, przedstawiono aktualne rozwiązania prawne na przykładzie wybranych krajów oraz pogląd czołowych badaczy na zależności występujące pomiędzy przemocą domową a przemocą wobec zwierząt. Główny cel artykułu stanowiła próba ustalenia związku między występowaniem przemocy wobec zwierząt i przemocy w rodzinie na podstawie analizy badania przeprowadzonego na osobach, które doświadczały lub nadal doświadczają przemocy w rodzinie. Z badań na próbie stu ankietowanych wynika, że jeżeli w rodzinach przemocowych pozostawały zwierzęta, to bardzo często i one były ofiarami przemocy, a osoby stosujące przemoc wobec zwierząt zazwyczaj stosowały przemoc psychiczną i fizyczną także wobec członków rodziny.   The article is devoted to the broad phenomenon of domestic violence, violence against animals and their coexistence. It attempts to define the phenomenon of domestic violence, presents current legal solutions, using the example of selected countries, and the perspective of leading researchers on the relationship between domestic violence and violence against animals. The main purpose of the article is an attempt to establish a relationship between incidences of violence against animals and domestic violence, based on the analysis of a study conducted on people who have experienced domestic violence, or still experience it. Research on a sample of one hundred respondents shows that if animals remained in violent families, they were frequently victims of violence, and people using violence against animals were inclined to use psychological and physical violence against family members.

EN

The article is devoted to the broad phenomenon of domestic violence, violence against animals and their coexistence. It attempts to define the phenomenon of domestic violence, presents current legal solutions, using the example of selected countries, and the perspective of leading researchers on the relationship between domestic violence and violence against animals. The main purpose of the article is an attempt to establish a relationship between incidences of violence against animals and domestic violence, based on the analysis of a study conducted on people who have experienced domestic violence, or still experience it. Research on a sample of one hundred respondents shows that if animals remained in violent families, they were frequently victims of violence, and people using violence against animals were inclined to use psychological and physical violence against family members.

Keywords

PL

przemoc; rodzina; zwierzę; link; zielona kryminologia; prawo; znęcanie się; dzieci; violence; family; animal; green criminology; law; bullying; children; przemoc; rodzina; zwierzę; link; zielona kryminologia; prawo; znęcanie się; dzieci; violence; family; animal; green criminology; law; bullying; children

EN

violence; family; animal; link; green criminology; law; bullying; children

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Biuletyn Kryminologiczny
• Year: 2019
• Issue: 26
• Pages: 82-129

Dates

published

2019-06-18

Contributors

author

Zbigniew Podedworny

References

• Abuser Tricks, New Hope for Women, http://www.newhopeforwomen.org/abuser-tricks [dostęp: 8.01.2019].
• Apanowicz J., Metodologia ogólna, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia 2002.
• Arluke A., Animal abuse as dirty play, „Symbolic Interaction” 2002, t. 25, nr 4, s. 405–430.
• Arluke A., Ascione F., Levin J., Luke C., The relationship of animal abuse to violence and other forms of antisocial behaviour, „Journal of Interpersonal Violence” 1999, t. 14, nr 9, s. 963–975.
• Arluke A., Levin J., Reducing the Link’s false positive problem [w:] A. Linzey (red.), The Link Between Animal Abuse and Human Violence, Sussex Academic Press, Brighton 2009, s. 163–171.
• Ascione F.R., Battered women’s reports of their partners’ and their children’s cruelty to animals, „Journal of Emotional Abuse” 1998, t. 1, nr 1, s. 119–133.
• Ascione F.R., Thompson T.M., Weber C.V., Heath J., Maruyama M., Hayashi K., Battered pets and domestic violence. Animal abuse reported by women experiencing intimate violence and by non-abused women, ,,Violence Against Women” 2007, t. 13, nr 4, s. 354–373.
• Baldry A.C., Animal abuse and exposure to interpersonal violence in Italian youth, ,,Journal of Interpersonal Violence” 2003, t. 18, nr 3, s. 258–281.
• Barr H., Afghan Government Ignoring Violence Against Women, Human Rights Watch, 30.05.2018, https://www.hrw.org/news/2018/05/30/afghan-government-ignoring-violence-against-women [dostęp: 4.05.2019].
• Basile K.C., Black M.C., Breiding M.J., Mahendra R.R., Smith S.G., Sexual Violence Surveillance. Uniform Definitions and Recommended Data Elements, Centers for Disase Control and Prevention, National Center for Injury Prevention and Control, Atlanta 2012.
• Beirne P., Confronting Animal Abuse. Law, Criminology, and Human-Animal Relationships, Rowman & Littlefield, Lanham 2009.
• Bindel J., The village where men are banned, The Guardian, 16.08.2015, https://www.theguardian.com/global-development/2015/aug/16/village-where-men-are-banned-womens-rights-kenya?fbclid=IwAR-37FxEJAa1leuphr4H2kLGXJckrQIw4B-qZKV2rgf_NmMpkBLUjOzxMJa4 [dostęp: 7.05.2019].
• Błońska B., Relacje pomiędzy krzywdzeniem zwierząt a przemocą wobec ludzi [w:] B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt, Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenie „Otwarte Klatki”, Warszawa 2017, s. 108–139.
• Bobrowicz M., Wiktymizacja wtórna [w:] L. Mazowiecka (red.), Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012, s. 30–47.
• Bohn L., ‘We’re All Handcuffed in This Country.’ Why Afghanistan Is Still the Worst Place in the World to Be a Woman, Time, 8.12.2018, http://time.com/5472411/afghanistan-women-justice-war/ [dostęp: 4.05.2019].
• Bolden-Hines T.A., Loring M.T., Pet abuse by batterers as a means of coercing battered women into committing illegal behavior, „Journal of Emotional Abuse” 2004, t. 4, nr 1, s. 27–37.
• Bourdieu P., Social space and symbolic power, ,,Sociological Theory” 1989, t. 7, nr 1, s. 14–25.
• CAPI (computer assisted personal interview), OMR Grupa Badawcza, http://www.grupabadawcza.com.pl/pl/Metody-i-techniki/CAPI [dostęp: 25.06.2019].
• CBOS, Przemoc i konflikty w domu, „Komunikat z Badań” 2012, BS/82, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_082_12.PDF [dostęp: 7.02.2020].
• Ciemna liczba przestępstw [hasło], Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/ciemna-liczba-przestepstw;3886513.html [dostęp: 20.05.2019].
• Coleman G., Gullone E., Johnson J., Volant A., The relationship between family violence and animal abuse, „Journal of Interpersonal Abuse” 2008, t. 23, nr 9, s. 1277–1295.
• Dailey J.D., Singh R.N., Honor killing, Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/honor-killing [dostęp: 4.05.2019].
• DeGue S., DiLillo D., Is animal cruelty a “red flag” for family violence? Investigating co-occurring violence toward children, partners, and pets, „Journal of Interpersonal Violence” 2009, t. 24, nr 6, s. 1036–1056.
• DeViney E., Dickert J., Lockwood R., The care of pets within child abusing families, „International Journal for the Study of Animal Problems” 1983, t. 4, nr 4, s. 321–329.
• Domestic Violence – Isolation, One Place Family Justice Center, https://www.oneplacefjc.org/Domestic-Violence-Isolation [dostęp: 8.01.2019].
• Domestic Violence, New York Post, https://nypost.com/tag/domestic-violence/ [dostęp: 5.01.2019].
• Ethiopian women are most abused, BBC News, 11.10.2006, http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/6040180.stm [dostęp: 8.01.2019].
• European Union Agency for Fundamental Rights, Violence against women. An EU-wide survey. Main results, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2014, https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2014-vaw-survey-main-results-apr14_en.pdf [dostęp: 5.02.2020].
• Felson R.B., Outlaw M.C., The control motive and marital violence, „Violence and Victims” 2007, t. 22, nr 4, s. 387–407.
• Finlay F., Lee-Kelland R., Children who abuse animals. When should you be concerned about child abuse? A review of the literature, „Archives of Disease in Childhood” 2018, t. 103, nr 8, s. 801–805.
• Flynn C.P., Women’s best friend. Pet abuse and the role of companion animals in the lives of battered women, ,,Violence Against Women” 2000, t. 6, nr 2, s. 162–177.
• Ganley A.L., Schechter S., Domestic Violence. A National Curriculum for Family Preservation Practitioners, The Family Violence Prevention Fund, San Francisco 1995.
• Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Gottzén L., Mellström U., Changing and globalising Masculinity Studies, „NORMA. International Journal for Masculinity Studies” 2014, t. 9, nr 1, s. 1–4.
• Gruszczyńska B., Przemoc wobec kobiet w Polsce. Aspekty prawnokryminologiczne, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
• Grzyb M., Równość płci i przemoc wobec kobiet. Próba wyjaśnienia tzw. paradoksu nordyckiego, ,,Archiwum Kryminologii” 2018, t. XL, s. 221–261.
• Heinrich Böll Stiftung, Obserwatorium Równości Płci, Instytut Spraw Publicznych, Polki i Polacy o przemocy ekonomicznej [prezentacja wyników badań], 2014.
• Helios J., Jedlecka W., Okrucieństwo wobec zwierząt. Argumenty etyczne i prawne [w:] B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt, Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenie „Otwarte Klatki”, Warszawa 2017, s. 39–62.
• Hensley C., Wright J., From animal cruelty to serial murder. Applying the graduation hypothesis, „Criminology & Criminal Justice” 2003, t. 47, nr 1, s. 71–88.
• Hughes M., Jones L., Unterstaller U., Post-traumatic stress disorder (PTSD) in victims of domestic violence. A review of the research, „Trauma Violence & Abuse” 2001, t. 2, nr 2, s. 99–119.
• Hutton J.S., Animal abuse as a diagnostics approach in social work [w:] A.H. Katcher, A.M. Beck (red.), New Perspectives on Our Lives with Companion Animals, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 1983, s. 444–447.
• Ibe Ch., The Nordic Paradox. Gender Equity and Sexual Assault, Harvard Political Review, 28.11.2017, https://harvardpolitics.com/world/the-nordic-paradox-gender-equity-and-sexual-assault/ [dostęp: 5.02.2020].
• Jaminet P., Jaminet Sh.-Ch., Violence: Are There Dietary Causes?, Psychology Today, 21.12.2012, https://www.psychologytoday.com/us/blog/perfect-health-diet/201212/violence-are-there-dietary-causes [dostęp: 6.01.2019].
• Kimani M., Taking on violence against women in Africa, Africa Renewal, July 2007, https://www.un.org/africarenewal/magazine/july-2007/taking-violence-against-women-africa [dostęp: 30.05.2019].
• Konarska-Wrzosek V. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. 2, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
• Kozłowska M., Jastrzębski M., Kolawa M., Sobótka M., Żuchniewicz A., Wierzbicki M., Raport na temat przemysłu futrzarskiego w Polsce, Fundacja Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt – Viva!, Warszawa 2017, https://jutrobedziefutro.pl/wp-content/uploads/2017/12/raport_viva_11_0.pdf [dostęp: 5.02.2020].
• Krzysztofowicz D., Usypianie ślepych miotów w programie opieki nad zwierzętami, Wspólnota. Pismo Samorządu Terytorialnego, 10.05.2019, https://wspolnota.org.pl/news/usypianie-slepych-miotow-w-programie-opieki-nad-zwierzetami [dostęp: 18.06.2019].
• Lehmann P., Simmons C.A., Exploring the link between pet abuse and controlling behaviors in violent relationships, „Journal of Interpersonal Violence” 2007, t. 22, nr 9, s. 1211–1222.
• Lipowska-Teutsch A., Wychować, wyleczyć, wyzwolić, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1998.
• Macdonald J.M., The threat to kill, „American Journal of Psychiatry” 1963, t. 120, nr 2, s. 125–130.
• Mellibruda J., Przemoc domowa [w:] idem, O przemocy domowej – poradnik dla lekarza pediatry, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1998, s. 10–45.
• Mellibruda J., Psychologiczne aspekty przemocy domowej, Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/50-artykuly/712-psychologiczne-aspekty-przemocy-domowej.html [dostęp: 7.01.2019].
• Mengistie B., Semahegn A., Domestic violence against women and associated factors in Ethiopia. Systematic review, ,,Reproductive Health” 2015, nr 12, art. nr 78.
• Morawiecki M., [wpis na Twitterze], https://twitter.com/MorawieckiM/status/1080410275470286853?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1080410275470286853&ref_url=https%3A%2F%2Fnatemat.pl%2F259419%2Cmorawecki-wycofuje-projekt-ustawy-o-przemocy-w-rodzinie-by-chronic-ofiary [dostęp: 2.01.2019].
• Most Women in Afghanistan Justify Domestic Violence, Population Reference Bureau, 13.09.2012, https://www.prb.org/afghanistan-domestic-violence/ [dostęp: 4.05.2019].
• Muchnicka I., Metoda sondażu w pedagogice empirycznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.
• Narodowska J., Korelacja pomiędzy agresją wobec zwierząt a agresją wobec ludzi w świetle badań naukowych, ,,Archiwum Kryminologii” 2018, t. XL, s. 327–370.
• National Coalition Against Domestic Violence, Facts about Domestic Violence and Economic Abuse, 2015, https://assets.speakcdn.com/assets/2497/domestic_violence_and_economic_abuse_ncadv.pdf [dostęp: 5.02.2020].
• Nordic countries and violence against women – Denmark, Nordic Alcohol and Drug Policy Network, 11.03.2014, https://nordan.org/nordic-countries-and-violence-against-women/ [dostęp: 6.05.2019].
• Nousiainen K., Kantola J., Institutionalizing intersectionality in Europe. Introducing the theme, „International Feminist Journal of Politics” 2009, t. 11, nr 4, s. 459–477.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1234 ze zm.
• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa 2001.
• Patrick Ch.J., Psychophysiological correlates of aggression and violence. An integrative review, „Philosophical Transactions of The Royal Society B: Biological Sciences” 2008, t. 363, nr 1503, s. 2543–2555.
• Patterson-Kane E.G., Pipper H., Animal abuse as a sentinel for human violence. A critique, „Journal of Social Issues” 2009, t. 65, nr 3, s. 589–614.
• Posłuszna E., Ekstremizm ekologiczny. Źródła, przejawy, perspektywy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.
• Pospiszyl I., Przemoc w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
• Prada rezygnuje z futer, Otwarte Klatki, 22.05.2019, https://www.otwarteklatki.pl/informacje-prasowe/prada-rezygnuje-z-futer/ [dostęp: 18.06.2019].
• Projekt ustawy z dnia 31.12.2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/123195 [dostęp: 1.01.2019].
• Prokuratura Generalna, Metodyka prowadzenia postępowań karnych w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie, 2014, załącznik 16, https://www.ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-domowej/sluzby/informator-dla-sedziow-prokuratorow-i-kuratorow-sadowych-dotyczacy-przeciwdzialania-przemocy-w-rodzinie/ [dostęp: 20.06.2019].
• Radecki W., Ustawy o ochronie zwierząt. Komentarz, Difin, Warszawa 2015.
• Rawicki P., Patrzymy na ręce przemysłowi futrzarskiemu, Otwarte Klatki, 9.02.2018, https://www.otwarteklatki.pl/zakaz-hodowli-zwierzat-futerkowych/ [dostęp: 17.06.2019].
• Rode D., Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie. Charakterystyka sprawców, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2010.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne, Dz.U. z 2011 r. Nr 50, poz. 259.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie, Dz.U. z 2011 r. Nr 81, poz. 448.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie, Dz.U. z 2010 r. Nr 201, poz. 1334.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt, Dz.U. z 1928 r. Nr 36, poz. 332.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, Dz.U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245.
• Rządowy projekt zmiany ustawy o przemocy w rodzinie. „Ten rząd jest wrogiem kobiet!”, Gazeta.pl.
• Sasal D., Niebieskie karty dawniej i dziś, Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, 10.07.2007, https://www.niebieskalinia.pl/edukacja/materialy-edukacyjne/artykuly/51-niebieskie-karty-dawniej-i-dzis [dostęp: 22.05.2019].
• Serra N.E., Queering international human rights. LGBT access to domestic violence remedies, „American University Journal of Gender Social Policy and Law” 2013, t. 21, nr 3, s. 583–607.
• Sprawozdania z realizacji procedury „Niebieskie Karty”, statytyska.policja.pl, http://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przemoc-w-rodzinie/137709,Sprawozdania-z-realizacji-procedury-quotNiebieskie-Kartyquot.html [dostęp: 25.06.2019].
• Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018.
• Stubbs J., Domestic violence and womens safety. Feminist challenges to restorative justice [w:] H. Strang, J. Braithwaite (red.), Restorative Justice and Family Violence, Cambridge University Press, Cambridge 2002, s. 42–61.
• The Link Between Cruelty to Animals and Violence Toward Humans, Animal Legal Defense Fund, https://aldf.org/article/the-link-between-cruelty-to-animals-and-violence-toward-humans-2/ [dostęp: 25.06.2019].
• Thompson K.L., Gullone E., An investigation into the association between the witnessing of animal abuse and adolescents’ behavior toward animals, „Society and Animals” 2006, t. 14, nr 3, s. 221–243.
• Thomson Reuters Foundation, CMS, DLA Piper International LLP, A Landscape Analysis of Domestic Violence Law, 2013, https://www.trust.org/contentAsset/raw-data/02bf55c6-0d6b-4799-b9ba-eab-57c5b93a9/file [dostęp: 5.02.2020].
• TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Polacy wobec zjawiska przemocy w rodzinie oraz opinie ofiar, sprawców i domowników o występowaniu i okolicznościach występowania przemocy w rodzinie, Warszawa 2007, https://www.niebieskalinia.pl/spaw/docs/wyniki_badan_20071113_obop.pdf [dostęp: 5.02.2020].
• Uchwała Sądu Najwyższego Izba Karna z dnia 9 czerwca 1976 r., sygn. akt VI KZP 13/75, OSNKW 1976, z. 7, poz. 86.
• Urawska Ż., Czym jest „Niebieska Karta”?, Infor.pl, 19.08.2019, https://www.infor.pl/prawo/pomoc-spoleczna/przemoc-w-rodzinie/254357,Czym-jest-Niebieska-Karta.html [dostęp: 13.06.2019].
• Ustawa o ochronie zwierząt, statystyka.policja.pl, http://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/wybrane-ustawy-szczegol/ustawa-o-ochronie-zwier/50889,Ustawa-o-ochronie-zwierzat.html [dostęp: 27.06.2019].
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2432 ze zm.
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 122 ze zm.
• Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 2132 ze zm.
• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1390 ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 676 ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1987 ze zm.
• Wiadomości, 1.01.2019, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,24324646,rzadowy-projekt-zmiany-ustawy-o-przemocy-w-rodzinie-ten-rzad.html [dostęp: 10.05.2019].
• Więckowska K., Znęcanie się nad zwierzętami na gruncie Ustawy o ochronie zwierząt – kilka refleksji de lege lata [w:] B. Błońska, W. Gogłoza, W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst (red.), Sprawiedliwość dla zwierząt, Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Stowarzyszenie „Otwarte Klatki”, Warszawa 2017, s. 150–163.
• Wolfgang M., Patterns in Criminal Homicide, University of Pennsylvania, New York 1958.
• Wolfgang M., Victim precipitated criminal homicide, „Journal of Criminal Law, Criminology and Police Science” 1957, t. 48, nr 1, s. 1–11.
• Women, Peace, and Security Index, Georgetown Institute for Women, Peace, and Security, https://giwps.georgetown.edu/the-index/ [dostęp: 4.05.2019].
• Wright K., Religious Abuse. A Pastor Explores the Many Ways Religion Can Hurt as Well as Heal, Wood Lake Books, Kelowna 2001.
• Wyniki badań: Polki i Polacy o zjawisku przemocy ekonomicznej, Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, 11.12.2014, https://www.niebieskalinia.pl/edukacja/badania-i-raporty/5369-wyniki-badan-polki-i-polacy-o-zjawisku-przemocy-ekonomicznej [dostęp: 9.05.2019].
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2003 r., sygn. akt IV KKN 312/99, „Prokuratura i Prawo” 2003, nr 9, poz. 3.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2009 r., sygn. akt V KK 187/09, LEX nr 553896.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1999 r., sygn. akt V KKN 580/97, LEX nr 846111.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1975 r., sygn. akt IV KR16/75, LEX nr 21670.
• Wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w zakresie prawnokarnej ochrony rodziny z 9 czerwca 1976 r., sygn. akt VI KZP 13/75, OSNKW 1976, nr 7–8, poz. 86.
• Zarosa U., Status moralny zwierząt, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
• Zoll A., Wróbel W. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a k.k., Wolters Kluwer, Warszawa 2017.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.3751706