Czy istnieje przestępczość kryminalna?

• Authors: Andrzej Uhl

Title variants

Czy istnieje przestępczość kryminalna?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bezsens określenia przestępczość kryminalna, stosowanego od dłuższego czasu w policyjnej statystyce przestępczości, został już dostrzeżony przez wielu autorów. Dotychczasowa krytyka ograniczała się do płaszczyzny logicznej. Wskazywano na tautologiczny charakter pojęcia. W odniesieniu do terminu przestępczości kryminalnej nie poruszono dotychczas zagadnień związanych z funkcjami pleonazmu. „Kryminalne” nazewnictwo zdążyło trafć do opracowań naukowych i aktów normatywnych, a kilka uczelni wprowadziło do swojej oferty przedmiot „Przestępczość kryminalna”. Dotychczasowe próby defnicji nie dają żadnego jednoznacznego rezultatu, co szczególnie niepokoi w przypadku tekstów prawnych. Analiza semantyczna omawianego pojęcia ujawnia niepokojące implikacje. Cementuje ono stygmatyzacjestereotypowych przestępców i daje do zrozumienia, że sprawcy równie groźnych przestępstw gospodarczych i drogowych są „mniej kryminalni”. Określenie przestępczość kryminalna cieszy się też popularnością w mowie nienawiści oraz popularnym dyskursie o przestępczości. W ostatniej części omówiono alternatywne określenia takie jak „przestępczość pospolita”, „tradycyjna” czy „przestępczość białych kołnierzyków” Existing literature has often hinted at a tautology in the classifcation of crime by the Polish police identifer przestępstwa kryminalne, which could be most accurately translated as ’criminal crimes‘ or ’criminal delinquency‘. Yet, the authors have so far been content with indicating its semantic redundancy and questions about the pleonasm’s function have never been asked. Meanwhile, the term has become widespread outside police sources, with many colleges even offering courses on ’criminal crime‘. Attempts to defne “criminal crime” remain inconclusive - an unsettling fnding, for the term has already forced its way into legal acts, scholarly works, and court sentences. Semantic analysis of it could be considered as a starting point for the disclosure of various far-reaching connotations: ’Criminal crime‘ labels stereotypical offenders and distinguishes them from white-collar and road crime perpetrators. It implies that those guilty of an act not constituting a “criminal crime” are not criminals anyhow. The term is also frequently found in hate speech and popular discourse on crime. Finally, alternatives such as ’blue-collar’, ’street‘ and ’traditional crime‘ are discussed.

EN

Existing literature has often hinted at a tautology in the classifcation of crime by the Polish police identifer przestępstwa kryminalne, which could be most accurately translated as ’criminal crimes‘ or ’criminal delinquency‘. Yet, the authors have so far been content with indicating its semantic redundancy and questions about the pleonasm’s function have never been asked. Meanwhile, the term has become widespread outside police sources, with many colleges even offering courses on ’criminal crime‘. Attempts to defne “criminal crime” remain inconclusive - an unsettling fnding, for the term has already forced its way into legal acts, scholarly works, and court sentences. Semantic analysis of it could be considered as a starting point for the disclosure of various far-reaching connotations: ’Criminal crime‘ labels stereotypical offenders and distinguishes them from white-collar and road crime perpetrators. It implies that those guilty of an act not constituting a “criminal crime” are not criminals anyhow. The term is also frequently found in hate speech and popular discourse on crime. Finally, alternatives such as ’blue-collar’, ’street‘ and ’traditional crime‘ are discussed.

Keywords

PL

przestępczość kryminalna; pleonazm; klasyfkacja przestępczości; polska kryminologia; teoria naznaczania społecznego; criminal crime; pleonasm; classifcation of crime; polish criminology; labelling theory; przestępczość kryminalna; pleonazm; klasyfkacja przestępczości; polska kryminologia; teoria naznaczania społecznego; criminal crime; pleonasm; classifcation of crime; polish criminology; labelling theory

EN

criminal crime; pleonasm; classifcation of crime; polish criminology; labelling theory

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Biuletyn Kryminologiczny
• Year: 2020
• Issue: 27
• Pages: 21-42

Dates

published

2020-06-21

Contributors

author

Andrzej Uhl

• Universität Heidelberg

• https://orcid.org/0000-0002-3408-9766

References

• Allen J., From law and order to lynch mobs: crime news since the second world war, [w:] P. Mason (red.), Criminal Visions: Media Representations of Crime and Justice, Willan, Portland 2003, s. 13-32.
• Aresztowania za przestępstwa kryminalne w czasie okupacji Częstochowy, https://www.genealodzy.czestochowa.pl/forum/forum-ogolne/6352-aresztowania-za-przestepstwa-kryminalne-w-czasieokupacji-czestochowy [dostęp: 16.08.2019].
• Arystoteles, Retoryka, PWN, Warszawa 2004.
• Becker H., Outsiders. Studies in Sociology of Deviance, The Free Press of Glencoe, New York 1963.
• Benson M., Cullen F., The special sensitivity of white-collar offenders to prison: A critique and research agenda, „Journal of Criminal Justice” 1988, t. 16, nr 3, s. 207-215.
• Benson M., Denying the guilty mind. Accounting for involvement in white-collar crime, „Criminology” 1985, t. 23, nr 4, s. 583-603, https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.1985.tb00365.x.
• Bil J., Przestępczość zorganizowana w ujęciu historycznym oraz jej ewaluacja, „Kultura Bezpieczeństwa. NaukaPraktykaRefleksje” 2015, nr 20, s. 88-106, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/ Kultura_Bezpieczenstwa_Nauka_Praktyka_Refleksje/Kultura_Bezpieczenstwa_Nauka_Praktyka_ Refleksje-r2015-t-n20/Kultura_Bezpieczenstwa_Nauka_Praktyka_Refleksje-r2015-t-n20-s88-106/ Kultura_Bezpieczenstwa_Nauka_Praktyka_Refleksje-r2015-t-n20-s88-106.pdf [dostęp: 3.05.2021].
• Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, Arche, Gdańsk 2007.
• Bodakowski J., Pierwsze przestępstwo w kosmosie popełniła lesbijka na szkodę swojej ,,żony’’, której chce zabrać synka, https://www.fronda.pl/a/bodakowski-pierwsze-przestepstwo-w-kosmosie-popelnila-lesbijka-naszkode-swojej-zony-ktorej-chce-zabrac-synka,132026.html [dostęp: 28.08.2019].
• Buttler D., Źródła redundancji językowej, „Prace Filologiczne” 1971, t. 21.
• Co to jest przestempczośc[!] kryminalna, jej rodzaje i cech[!], https://brainly.pl/zadanie/200525 [dostęp: 16.08.2019].
• Convention on the Protection of the Environment through Criminal Law, Strasburg 1998.
• Czaplicka K., Przestępczość kryminalna przeciwko dobrom kultury w Polsce w latach 2013-2014, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2015, nr 1(82)-2(83), s. 94-98, https://stratyzabytkow.nimoz.pl/wp-content/ uploads/2018/05/CBU_2015_1-2-s-94-98-CZAPLICKA.pdf [dostęp: 16.08.2019].
• Czarnecki B., Przestrzenne aspekty przestępczości. Metoda identyfkacji czynników zagrożeń w przestrzeni miejskiej, Rozprawy Naukowe. Biblioteka Architektury i Urbanistyki, nr 216, Ofcyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2011.
• Czy członkowie Pussy Riot, którzy przerwali fnał mundialu popełnili przestępstwo o charakterze kryminalnym?, https://www.antyradio.pl/Muzyka/Rock-News/Mundial-Poza-Boiskiem-Czy-czlonkowie-Pussy-Riotktorzy-przerwali fnal-mundialu-popelnili-przestepstwo-o-charakterze-kryminalnym-24185 [dostęp: 18.082019].
• Doroszewski W. (red.), Słownik Języka Polskiego, t. III, PWN, Warszawa 1964.
• Dubisz S. (red.), Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, t. II, PWN, Warszawa 2003.
• Duda M., Przestępstwa z nienawiści, Studium kryminologiczne i prawnokarne, UWM, Olsztyn 2016.
• Dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej, Dz.Urz. WE L 201 z 31.07.2002 r., s. 37.
• European Union guidelines for the International Classifcation of Crime for Statistical Purposes – ICCS, European Statistical Ofce, Luksemburg 2017 International Classifcation of Crime for Statistical Purposes, United Nations Ofce on Drugs and Crime, Vienna 2015, https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/statistics/crime/ICCS/ICCS_ English_2016_web.pdf [dostęp: 2.05.2021].
• Fisiak J. (red.), Wielki słownik angielsko-polski, PWN, Warszawa 2016.
• Freud Z., Psychopatologia życia codziennego; Marzenia senne, PWN, Warszawa 1987.
• Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, PWN, Warszawa 1990.
• Gawkowski K., Przestępczość kryminalna w regionach, „Przedsiębiorstwo Przyszłości” 2016, nr 3, s. 64-74.
• Goffman E., Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. J. Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Hołyst B., Kryminologia, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Horoszowski P., Statystyka kryminalna, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Łódź 1950.
• Imigranci w Niemczech coraz większym zagrożeniem, https://www.tvp.info/30068431/imigranci-wniemczech-coraz-wiekszym-zagrozeniem-rosnie-przestepczosc [dostęp: 18.08.2019].
• Katz R., Environmental pollution: corporate crime and cancer mortality, „Issues in Criminal, Social, and Restorative Justice” 2012, t. 15, nr 1, s. 97-125.
• Klaus W., Kryminologia krytyczna, [w:] E. Drzazga, M. Grzyb, Nowe nurty w kryminologii, Scholar, Warszawa 2018, s. 89-110.
• Klint P., Wojtucki D., Przestępczość kryminalna w Europie Środkowej i Wschodniej w XVI-XVIII w., Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, Łódź 2017.
• Kochman I., Przestępczość zorganizowana w Polsce i jej zwalczanie, „Rzeszowskie Studia Prawnicze” 2011, nr 1, s. 330-340, https://www.wspia.eu/fle/20335/30-KOCHMAN+IZABELA.pdf [dostęp: 22.08.2019].
• Konwencja o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych, sporządzona w Paryżu dnia 17 grudnia 1997 r., Dz.U. 2001 Nr 23 poz. 264.
• Kunicka-Michalska B., Przestępstwo pospolite, [w:] E. Smoktunowicz (red.), Wielka encyklopedia prawa, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa 2000, s. 810.
• Kwaśniewski J., Naukowe partactwo, „Proflaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2014, nr 23, s. 151-154.
• Lehman C., Pleonasm and hypercharacterization, „Yearbook of Morphology” 2005, s. 119-154.
• Łukaszewicz P., #RZECZoPRAWIE – Brunon Hołyst: prognoza kryminologiczna dla Polski, https://www.rp.pl/Prawo-karne/307319930-RZECZoPRAWIE---Brunon-Holyst-prognoza-kryminologiczna-dlaPolski.html [dostęp: 1.09.2019].
• Maclin M., Herrera V., The criminal stereotype, „North American Journal of Psychology” 2006, t. 8, nr 2, s. 197-208.
• Madriz E., Images of criminals and victims. A study of women’s fear and social control, „Gender and Society” 1997, nr 11, t. 3, s. 342-356.
• Marczyk A., Główne rodzaje przestępczości zorganizowanej, „Security Economy & Law. Scientifc Journal for Students and PhD. Candidates” 2013, t. 3, nr 2, s. 93-107.
• Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie. Paryż 19.10.2005, Dz.U. 2007 Nr 142 poz. 999.
• Mocianko–Pawlak M., Bezpieczeństwo a poziom przestępczości w Polsce w latach 2007-2016, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 2017, t. 50, nr 1, s. 215-230, https://www.doi. org/10.18276/sip.2017.50/1-16.
• Mordwa S., Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce – przykład wykorzystania walidacji liczby skupień w metodzie k-średnich, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica” 2012, nr 12, s. 89-110.
• Nelken D., White-collar and corporate crime, [w:] M. Maguire, R. Morgan, R. Reiner (red.), The Oxford Handbook of Criminology, OUP, Oxford 2012, s. 139-158.
• Pawełek K., Powrót więźniów do społeczeństwa nie jest łatwy, [w:] S. Przybyliński (red.), Niebanalny wymiar resocjalizacji penitencjarnej, Wydawnictwo Akapit, Toruń 2010, s. 153-167.
• Payne B.K., Effects on white-collar defendants of criminal justice attention and sanctions, [w:] S. Van Slyke, M. Benson, F. Cullen, The Oxford Handbook of White Collar Crime, OUP, Oxford 2016, s. 603-621, https://www.doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199925513.013.29.
• Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Komendanta Rejonowego Policji w Warszawie z 7 stycznia 2019 r., https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Pismo%20Biura%20RPO%20do%20komendy%20policji%20w%20sprawie%20informacji%20publicznej.pdf [dostęp: 22.08.2019].
• Plezia M., Słownik Łacińsko-Polski, t. 1, PWN, Warszawa 1998.
• Płatek M., Kreowanie „groźnych, niebezpiecznych i złych”, „Archiwum Kryminologii” 2019, t. XLI, nr 1, s. 125-217, https://doi.org/10.7420/AK2019D.
• Polkowska L., Funkcje tautologii i pleonazmów we współczesnych wypowiedziach perswazyjnych, „Poradnik Językowy” 2007, nr 9, s. 46-59.
• Pollack J., Kubrin C., Crime in the news: how crimes, offenders and victims are portrayed in the media, „Journal of Criminal Justice and Popular Culture” 2007, t. 14, nr 1, s. 59-83, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfmabstract_id=2028162 [dostęp: 3.05.2021].
• Popiołek A.,Ile to kosztuje I czemu tak drogo. Ubezpieczenie OC,http://wyborcza.biz/biznes/1,147582,21199242,ile-to-kosztuje-i-dlaczego-tak-drogo-ubezpieczenie-oc.html?disableRedirects=true [dostęp: 22.08.2019].
• Postanowienie SN z 28 października 2004 r., II KK 67/04, LEX 141305.
• Postanowienie TK z 12 listopada 1997 r., K 27/97, LEX 30757.
• Program przeciwdziałania i zwalczania przestępczości gospodarczej na lata 2015–2020, Warszawa 2015, http://www.antykorupcja.gov.pl/download/4/14184/ProjektProgramuprzeciwdzialaniaizwalczania przestepczoscigospodarczejnalata2015-2.pdf [dostęp: 25.08.2019].
• Propozycja decyzji ramowej Rady w sprawie niektórych praw proceduralnych w postępowaniu karnym w Unii Europejskiej, 2004/0113 (CNS). {SEC(2004) 491}, https://eurlex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/ uri=CELEX%3A52004PC0328 [dostęp: 3.05.2021].
• Przestępczość kryminalna [sylabus], https://usosweb.uwm.edu.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot&kod=52S1-PKRY [dostęp: 2.05.2021].
• Przestępstwa kryminalne – ogółem, http://www.statystyka.policja.pl/st/przestepstwaogolem/przestepstwakryminalne/63470,Przestepstwa-kryminalne-ogolem.html [dostęp: 25.08.2019].
• Quinney R., The Social Reality of Crime, Routledge, Boston 1970.
• Radecki W., Ochrona środowiska w polskim, czeskim i słowackim prawie karnym. Studium prawonoprównawcze, Difn, Warszawa 2013.
• Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2016 roku, MSWiA, Warszawa 2017.
• Reed J., Reed R., Status, images and consequences. Once a criminal, always a criminal, „Sociology and Social Research” 1973, t. 57, nr 4, s. 460-472.
• Rzymkowski J., Obraz zmian przestępczości na terenie województwa pomorskiego na przykładzie wybranych kategorii przestępstw, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2017, t. 11, nr 1, s. 237-250, https://doi.org/10.34862/rbm.2017.1.15.
• Sanchez S., Street crime corporate crime and white-collar crime, [w:] Burke i in., Introduction to American Criminal Justice, Open Oregon Educational Resources, Ashland 2016, https://open.umn.edu/opentextbooks/textbooks/688 [dostęp: 3.05.2020].
• Seidman D., Couzens M., Getting the crime rate down: political pressure and crime reporting, „Law & Society Review” 1974, t. 8, nr 3, s. 457-494.
• Shur E.M., Labelling Deviant Behavior, Harper and Row, Englewood 1971.
• Sobczak K., Minister osądza sędziego – będzie pozew, https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/minister-ziobroo-sedzim-laczewskim-bedzie-pozew,396614.html [dostęp: 5.08.2019].
• Sobol E. (red.), Słownik Wyrazów Obcych. Wydanie Nowe, PWN, Warszawa 1998, Sutherland E., Is “white collar crime” crime?, „American Sociological Review” 1944, nr 2, s. 132-139.
• Sykes G., Matza D., Techniques of neutralization. A theory of delinquency, „American Sociological Review” 1957, t. 22, nr 6, s. 664-670.
• Sypion-Dutkowska N., Rozmieszczenie przestępstw w miastach na prawach powiatu w Polsce, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2017, nr 38, s. 79-98.
• Umowa o wolnym handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Korei, z drugiej strony, Bruksela 06.10.2010 r., Dz.U. 2016 poz. 240.
• Umowa o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych zawarta w Warszawie dnia 15 maja 2007 r., Dz.U. 2010 Nr 77 poz. 503.
• Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, t.j. Dz.U. 2020 poz. 127.
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, t.j. Dz.U. 2021 poz. 281, 720.
• Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, t.j. Dz.U. 2021 poz. 66.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, t.j. Dz.U. 2020 poz. 1444, 1517.
• Uwagi i defnicje, http://statystyka.policja.pl/st/przestepstwa-ogolem/121940,Przestepstwa-ogolem.html [dostęp: 25.08.2019].
• Vargesson N., Thalidomide‐induced teratogenesis: History and mechanisms, „Birth Defects Research. Part C: Embryo Today: Reviews” 2015, t. 105, nr 2, s. 140-156, https://www.doi.org/10.1002/bdrc.21096.
• Wilk L., „Kryminalne” aspekty przestępczości podatkowej, „Archiwum Kryminologii” 2009, t. XXI, s. 209-221, https://doi.org/10.7420/AK2009I.
• Wójcik J., Główne problemy przestępczości w Polsce z początkiem XXI wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie” 2011, nr 3, s. 1-20.
• Wójcik J., Kryminologia. Współczesne aspekty, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, LEX.
• Wypadki Drogowe w Polsce w 2017 r., KGP Biuro Ruchu Drogowego, Warszawa 2018.
• Wyrok SR w Wałbrzychu z 23 marca 2015 r., III K 1021/14, LEX 1863760.
• Wyrok TSUE z 2 października 2018 r. w sprawie C-207/16, ECLI:EU:C:2018.
• Wyrok WSA w Warszawie z 6 grudnia 2006 r., V SA/Wa 605/06, LEX 339639.
• Zabójstwo (art. 148), http://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko/63411,Zabojstwoart-148.html [dostęp: 22.08.2019].
• Zarządzenie nr 54 Komendanta Głównego Policji w sprawie organizacji, rzeczowego i miejscowego zakresu działania oraz zasad współdziałania Centralnego Biura Śledczego Policji z innymi jednostkami organizacyjnymi Policji z dnia 7 października 2014 r., Dz.Urz. KGP 2014 poz. 121.
• Ziębiński Z., Logika Praktyczna, PWN, Warszawa 2002.
• Zuckerman G., Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew, Palgrave Studies in Language History and Language Change, Palgrave Macmillan, London 2003.
• Zwalczanie przestępczości [sylabus], https://usos.prz.edu.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot&kod=ZB0-ZL%3EZP [Dostęp: 16.08.2019].
• Zwalczanie przestępczości [sylabus], https://usosweb.uksw.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot(prz_kod:WS-PO-BW-ZP) [dostęp: 25.08.2019].
• Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
• Żydowska przestępczość kryminalna w Wojsku Polskim, https://www.jhi.pl/publikacje/34 [dostęp: 18.08.2019].

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.4767624