Ujawnienie sowieckiej zbrodni katyńskiej przez Niemców (11–15 kwietnia 1943 roku)

• Authors: Andrzej Krzysztof Kunert

Title variants

EN

Revealing by Germany the Soviet responsibility for the Katyń massacre (11 – 15 April 1943)

Abstracts

EN

The public disclosure of the Soviet Katyn massacre by the Germans have not took place on April 13, 1943, as is often repeat in scientific and popularizing publications, but on April 11, 1943 in the form of radio communicat in English, addressed to foreign audiences (except citizen of the Third Reich and the countries occupied by it). Information intended for the inhabitants of the Third Reich was issued April 13. The German “reptilian press” was intensively engaged in the dissemination of news about the Katyn massacre among the inhabitants of the countries occupied by the Third Reich (mainly in the General Government) from April 14, 1943. The sharpest articles’s of „Nowy Kurier Warszawski” was titled Największa zbrodnia w dziejach ludzkości [which means: The greatest crime of human history]). The information disseminated by the German propaganda echoed loudly, especially among Poles. But the broad Polish response took only the form of numerous contacts with the Polish Red Cross by the families of crime victims, who’s were seeking confirmation of information about fate of loved ones.

PL

Ujawnienie sowieckiej zbrodni katyńskiej przez Niemców nastąpiło nie – jak to często pojawia się w publikacjach naukowych i popularyzatorskich – 13 kwietnia, lecz 11 kwietnia 1943 roku w postaci komunikatów radiowych w języku angielskim, skierowanych do odbiorców zagranicznych (poza III Rzeszą i krajami przez nią okupowanymi). Publikacja komunikatów przeznaczonych dla mieszkańców III Rzeszy miało miejsce od 13 kwietnia. Rozpowszechnianiem wiadomości o zbrodni katyńskiej wśród mieszkańców krajów okupowanych przez III Rzeszę (przede wszystkim w Generalnym Gubernatorstwie) intensywnie zajmowała się niemiecka prasa gadzinowa już od 14 kwietnia 1943 roku (najostrzejszy tytuł nosił artykuł wstępny do „Nowego Kuriera Warszawskiego”: Największa zbrodnia dziejów ludzkich). Informacje rozpowszechniane przez propagandę niemiecką odbiły się głośnym echem, zwłaszcza w Polsce, jednak szeroki polski odzew przybrał wyłącznie postać licznych kontaktów z Polskim Czerwonym Krzyżem rodzin ofiar zbrodni poszukujących potwierdzenia informacji o ich losach.

Keywords

PL

zbrodnia katyńska; Niemiecka Agencja Informacyjna „Transocean”; Joseph Goebbels; Ferdynand Goetel; Stefan Rowecki

EN

Katyn massacre; the German Information Agency „Transocean”; Joseph Goebbels; Ferdynand Goetel; Stefan Rowecki

• Publisher: Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
• Journal: Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
• Year: 2021
• Issue: 2(16)
• Pages: 97-126

Dates

published

2021

Contributors

author

Andrzej Krzysztof Kunert

• Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polska

References

• Amtliches Material zum Massenmord von Katyn, Berlin 1943;
• Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945 , t. 2, czerwiec 1941 – kwiecień 1943, red. T. Pełczyński, Londyn 1973;
• Audit G., The Polish Conspiracy. Full Story of the Polish-Goebbels Plot to save Hitler, April 11 – April 30, 1943, Londyn 1943;
• Bobkowski A., Szkice piórkiem, Warszawa 1995;
• Czas zewrzeć szeregi, „Nowe Widnokręgi” (Moskwa) z 5 maja 1943 r., nr 9, s. 1;
• Death at Katyn, New York 1944, wyd. 5, New York 1945;
• Dzienniki czynności Prezydenta RP 1939-1947, t. 2, oprac. J. Piotrowski, Wrocław 2004;
• Głowiński T., O nowy porządek europejski. Ewolucja hitlerowskiej propagandy politycznej wobec Polaków w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1945, Wrocław 2000;
• Goebbels J., Dzienniki, t. 3, 1943-1945, wybór, przekład, wstęp i przypisy E. C. Król, Warszawa 2014;
• Goetel F., Czasy wojny, Londyn 1955;
• Guz E., Goebbels o Polsce i sojuszniczym ZSRR, Warszawa 1999;
• Katyń. Dokumenty zbrodni, t. 4, Echa Katynia kwiecień 1943 – marzec 2005, oprac. W. Materski, B. Woszczyński, N. Lebiediewa i in., Warszawa 2006;
• Kot S., Listy z Rosji do gen. Sikorskiego, Londyn 1955;
• Król E. C.,Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945, Warszawa [2006];
• Kunert A. K., Ilustrowany przewodnik po Polsce Podziemnej 1939-1945, Warszawa 1996;
• Kunert A. K., Katyń. Ocalona pamięć, Warszawa 2000;
• Kunert A. K.,„Żołnierze naszej wolności”... Ujawnienie zbrodni katyńskiej (11-15 IV 1943), [w:] Charków – Katyń – Twer – Bykownia. W 70. rocznicę zbrodni katyńskiej. Zbiór studiów, red. A. Kola, J. Sziling, Toruń 2011, s. 11-32;
• Łuczak C., Dzień po dniu w okupowanym Poznaniu 10 września 1939 – 23 lutego 1945, Poznań 1989;
• Madajczyk C., Dramat katyński, Warszawa 1989;
• Od Apelu do Kongresu. Zbiór dokumentów Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia (12 maja 1942 – 28 maja 1944), Nowy Jork 1944;
• Redzisz B., Droga do Polski, Bagdad 1943;
• Skarżyński K., Katyń, wyd. 2, Paryż 1990;
• Sprawa polska w czasie drugiej wojny światowej na arenie międzynarodowej. Zbiór dokumentów, red. S. Stanisławska, Warszawa 1965;
• Stosunki polsko-sowieckie. Od września 1939 roku do kwietnia 1943 roku. Zbiór dokumentów, Londyn 1943;
• Tucholski J., Mord w Katyniu. Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Lista ofiar, Warszawa 1991;
• Wasilewski W., Kłamstwo Katyńskie – narodziny i trwanie, [w:] Zbrodnia katyńska. W kręgu prawdy i kłamstwa, red. S. Kalbarczyk, Warszawa 2010;
• Wierzyński K., Krzyże i miecze, Londyn 1946;
• Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów, wyd. 13, Londyn 1989;
• Zbrodnia katyńska. Z prac polskiej części wspólnej Komisji Partyjnych Historyków Polski i ZSRR, oprac. J. Maciszewski, Warszawa 1990.
• Głowiński T., Sprawa katyńska w oficjalnej polskojęzycznej prasie codziennej w Generalnym Gubernatorstwie: kwiecień – lipiec 1943 r., „Niepodległość” 1998, t. 48 (28);
• Kunert K., Kiedy ujawniono prawdę o Katyniu?, „Niepodległość” 1996, t. 48 (28);
• Kunert K., O zbrodni katyńskiej dwa dni wcześniej, „Rzeczpospolita” 2003, nr 86;
• Kunert K., Pierwsze dni kwietnia 1943. Kalendarium, „Biuletyn Katyński” 1998, nr 43;
• Kunert K., Zbrodni katyńskiej akt drugi (kalendarium), „Sowiniec” 2000, nr 16;
• Kunert K., Zmowa oczu i uszu. 11 kwietnia 1943 r. świat usłyszał o Katyniu , „Gazeta Wyborcza” z 11 kwietnia 1995 r., nr 86;
• Pierwsze sprawozdanie z Katynia. Raport Edmunda Seyfrieda, oprac. B. Kroll, „Historia i Życie”, nr 4 – dod. do „Życia Warszawy” z 24 lutego 1989 r., s. 2;
• Uggla A. N., Szwedzkie spojrzenie na zbrodnię w Katyniu, „Pamiętnik Literacki” 2002, t. 27, s. 19;
• Zaprosić Sikorskiego do Katynia, oprac. M. J. Kwiatkowski, „Historia i Życie” 1990, nr 8 – dod. do „Życia Warszawy” z 27 kwietnia 1990 r
• Bolesna tajemnica, „Kurier Polski w Bagdadzie” z 11 kwietnia 1943 r., nr 84;
• Bolszewicy zamordowali tysiące oficerów polskich, „Nowy Kurier Warszawski” z 14 kwietnia 1943 r., nr 89;
• Czas zewrzeć szeregi, „Nowe Widnokręgi” (Moskwa) z 5 maja 1943 r., nr 9;
• 10.000 zamordowanych oficerów polskich. Radio niemieckie o odkryciu masowych grobów pod Smoleńskiem, Dziennik Polski” (Londyn) z 15 kwietnia 1943 r., nr 849;
• Goebbels Throws Light on Polish-Russian Relations, „News Digest” (Londyn) z 14 kwietnia 1943, nr 1107;
• „Komunikat Radiowy” (Londyn) z 13 kwietnia 1943 r., wydanie popołudniowe;
• „Komunikat Radiowy” (Londyn) z 14 kwietnia 1943 r., wydanie popołudniowe;
• „Komunikat Radiowy” (Londyn) z 14 kwietnia 1943 r., wydanie poranne;
• „Komunikat Radiowy” (Londyn) z 15 kwietnia 1943 r., wydanie popołudniowe;
• „Komunikat Radiowy” (Londyn) z 16 kwietnia 1943 r., wydanie poranne;
• Mogiła pod Smoleńskiem, „Biuletyn Informacyjny” (Warszawa) z 15 kwietnia 1943 r., nr 15;
• Największa zbrodnia dziejów ludzkich, „Nowy Kurier Warszawski” z 15 kwietnia 1943 r., nr 90;
• Nazis Mixed Details and Dates in Story, „News Chronicle” (London) z 22 kwietnia 1943 r., nr (30) 252;
• O los Polaków w Rosji. Doniosła uchwała Rady Narodowej w Londynie, „Kurier Polski w Bagdadzie” (Bagdad) z 9 kwietnia 1943 r., nr 82;
• Od Redakcji, „Dziennik Żołnierza” (Glasgow) z 15 kwietnia 1943 r., nr 88;
• Rezolucja Rady Narodowej RP w sprawie stracenia Ehrlicha i Altera, „Gazeta Polska” (Jerozolima) z 11 kwietnia 1943 r., nr 86;
• Rezolucja Rady Narodowej RP w sprawie stracenia Ehrlicha i Altera, „Biuletyn Telegraficzny
• Oddziału PAT w Jerozolimie” z 9 kwietnia 1943 r.;
• Rezolucja Rady Narodowej RP w sprawie stracenia Ehrlicha i Altera, „Dziennik Polski” z 19 kwietnia 1943 r., nr 852;
• Sprawa zaginionych oficerów polskich. Huraganowy ogień propagandy niemieckiej – nakaz ujawnienia prawdy Kozielska i Starobielska, „Dziennik Polski” (Londyn) z 15 kwietnia 1943 r., nr 849;
• W sprawie obywateli polskich w Rosji, „Orzeł Biały” (Bagdad) z 18 kwietnia 1943 r., nr 15;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „Polak w Afryce” (Nairobi) z 2 listopada 1943 r., nr 24;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „Tygodnik Polski” (Nowy Jork) z 11 kwietnia 1943 r., nr 14;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „W Drodze” (Jerozolima) z 16 sierpnia 1943 r., nr 10;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „Dziennik Żołnierza” (Glasgow) z 2 listopada 1943 r., nr 254-255;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „Wiadomości Polskie” (Londyn) z 27 czerwca 1943 r., nr 26;
• Wierzyński K., Msza żałobna, „Wieści Polskie” (Budapeszt) z 6 sierpnia 1943 r., nr 13.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.5701357

Biblioteka Nauki

2028880