Mieczysław Gogacz’s Account of Ethics of Protecting Persons

• Authors: Magdalena Płotka

Title variants

PL

Mieczysława Gogacza teoria etyki chronienia osób

Abstracts

PL

Sama etyka to normy rozumiane jako kryteria doboru działań chroniących osoby. Gogacz przekonuje, że etyka realistyczna poszukuje tych kryteriów - za Arystotelesem i św. Tomaszem - w człowieku. Rezultatem tych poszukiwań jest wskazanie trzech najważniejszych kryteriów postępowania moralnego: mądrości, sumienia i kontemplacji. Po pierwsze, ludzka mądrość jako podstawowe kryterium dobrego postępowania. Mądrość pomaga rozpoznać najwyższe dobro i umożliwia ludziom wybór właściwego kierunku działania. Po drugie, prawidłowo ukształtowane sumienie jest kolejnym kryterium moralnego postępowania. Gogacz zwraca uwagę, że moralne postępowanie wymaga regularnej ludzkiej refleksji, przemyślenia tego, co należy zrobić. A zatem, po trzecie, kontemplacja jest ostatnim kryterium moralnego postępowania. Rozważania te otwierają najważniejszą książkę Mieczysława Gogacza, w której przedstawił on swoją oryginalną propozycję teorii etycznej, tj. Wprowadzenie do etyki chronienia osób. W niniejszym artykule spróbuję zrekonstruować tę propozycję i wskazać jej najważniejsze tezy, koncepcje i postulaty. Przebieg wywodu będzie zgodny z kolejnością omawiania problemów etycznych w tej książce. Część pierwsza tego artykułu rozpoczyna się krótkim omówieniem zagadnień metodologicznym: wyjaśnimy czym jest etyka, jakie racje stoją za uzależnieniem etyki od antropologii, by następnie przywołać tezę Gogacza, że badania etyczne muszą być poprzedzone badaniami z zakresu metafizyki człowieka. Następnie w części pierwszej przedstawimy najważniejsze tezy etyki chronienia osób. Skupimy się na relacjach osobowych. Zostaną również sformułowane trzy zasady etyki. Druga część (Anthropological problems) dotyczy uszczegółowienia zagadnień z filozofii człowieka, aby móc w kolejnej ostatniej części (Ethical problems) przyjrzeć się bliżej szczegółowym propozycjom problemów etycznych.

EN

The key postulate of Mieczysław Gogacz’s ethics of protecting persons is to develop an attitude that always stands on the side of persons and defends the persons. In order to be able to implement this postulate, Gogacz points out that it is necessary to recognize in advance who a person (i.e. the subject of ethics) is. In his account, ethics of protecting persons is an ethical proposition built on metaphysics, on certain metaphysical assumptions. The ethics itself is constituted by norms understood as criteria for selecting actions that protect persons. He indicated three the most important criteria for moral conduct: wisdom, conscience and contemplation. Firstly, human wisdom as the basic criterion of good conduct. Wisdom helps to recognize the ultimate good and enables people to choose the right courses of actions. Secondly, a righteous conscience is another criterion for moral conduct. Gogacz point out that moral conduct requires a regular human reflection, consideration of what is to be done. Thus, thirdly, a contemplation is the last criterion for moral conduct. In this paper, I will attempt to reconstruct this proposal and point its most important theses, concepts and postulates. The course of the argument will correspond to the order of discussing ethical problems in Gogacz's book. The first part of this article begins with a brief discussion on methodological issues: we will explain what ethics is, what are the reasons for the dependence of ethics on anthropology, and then we will recall Gogacz's thesis that ethical research must be preceded by research in metaphysics of a human being. Then, we will present the most important theses of the ethics of protecting persons. Precisely, we will focus on personal relationships. Three rules of ethics will also be formulated. The second part (Anthropological problems) deals with some detailed problems on metaphysics of a human being (i.e. body, soul, conception, birth, death, suffering, etc.) in order to be able to take a closer look at the detailed propositions of ethical problems in the next last part (Ethical problems).

Keywords

PL

prawda; filozofia współczesna; tomizm; arystotelizm; platonizm

EN

ethics of protecting persons; personal relations; transcendental properties; philosophy of man; Mieczysław Gogacz

• Publisher: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
• Journal: Rocznik Tomistyczny
• Year: 2021
• Volume: 10
• Pages: 181-193

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Płotka

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000269932178

References

• Andrzejuk A., Metafizyka obecności. Wstęp do relacji osobowych, Warszawa 2012.
• Gogacz M., Filozoficzna identyfikacja godności osoby, „Studia Philosophiae Christianae”, 25 (1989) 1, p. 181-207.
• Gogacz M., Osoba zagadnieniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie, Warszawa 1997.
• Gogacz, M., Elementarz metafizyki, Warszawa 1987.
• Gogacz, M., Wprowadzenie do etyki chronienia osób, Warszawa 1998.
• Gondek, A., Pedagogika Mieczysława Gogacza – propozycja realistycznego wychowania i wykształcenia na tle współczesnej pedagogiki zorientowanej idealistycznie, „Rocznik Tomistyczny”, 5(2016), p. 91-112.
• Krasnodębski, M., Teoria osobowych relacji istnieniowych jako fundament rodziny w filozofii Mieczysława Gogacza, „Rocznik Filozoficzny” 3 (2014), p. 45-60.
• Lipski, D., Ethics of protecting persons, in: A. Andrzejuk, D. Lipski, M. Płotka, M. Zembrzuski, Mieczysław Gogacz, Ignatianum University Press, Krakow 2019, p. 71-86.
• Płotka, M., Philosophy of a man, , in: A. Andrzejuk, D. Lipski, M. Płotka, M. Zembrzuski, Mieczysław Gogacz, Ignatianum University Press, Krakow 2019, p. 98-103.
• Płotka, M., Koncepcja wolności w ujęciu Mieczysława Gogacza, paper presented at the conference "Philosophy and mysticism. On Mieczysław Gogacz ", on May 30, 2010.
• Wójcik, J., Pryncypia pedagogiki: wokół filozoficznych podstaw wychowania, „Rocznik Tomistyczny” 3 (2014), p. 139-156.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.5791377

Biblioteka Nauki

2057898