John Pecham’s dispute with Thomas Aquinas at the University of Paris – Causes and Effects

• Authors: Dawid Lipski

Title variants

PL

Spór Jana Pechama z Tomaszem z Akwinu na Uniwersytecie Paryskim – przyczyny i skutki

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza XIII-wiecznego sporu, jaki zaistniał między Janem Pechamem a Tomaszem z Akwinu, dotyczącego problematyki jedności formy substancjalnej. Prawdopodobnie był to jedyny spór, w którym Tomasza z Akwinu musiał osobiście bronić jednego ze swoich fundamentalnych poglądów z zakresu metafizyki przed zgromadzeniem uczonych Uniwersytetu Paryskiego. Choć jest to zagadnienie ściśle metafizyczne, rozpatrywane było przede wszystkim w kontekście ontycznego statusu ciała Chrystusa między śmiercią a zmartwychwstaniem. Teologiczną kwestią było również zagadnienie relikwii ciał świętych. Artykuł będzie próbą zrewidowania stanu badań dotyczących możliwych przyczyn, przebiegu i skutków średniowiecznego sporu rozpoczętego w roku 1270 na Uniwersytecie Paryskim. Sama zaś problematyka jedności i wielości form w człowieku pozostawała do początku XIV jedną z najbardziej dominujących w sporach średniowiecznych. Zaprezentowane badania pomijają rozległą problematykę argumentacji filozoficznej na rzecz analizy historycznych zależności (m.in. przynależności do dwóch różnych zakonów) oraz charakterystyki poszczególnych postaci tego sporu. Przede wszystkim przybliżenie sylwetki Jana Pechama, czyli tego, co wiemy o samym arcybiskupie i jego działalności, może być pomocne w ustaleniu przebiegu samego sporu. Niemniej analizowane kwestie nadal pozostają tematem dyskusji mediewistów. Źródeł i świadectw dotyczących samego przebiegu słynnego wydarzenia na Uniwersytecie Paryskim jest niewiele. Co więcej, przedstawiają one sprzeczne wersje. Dysponujemy dwoma przekazami (wersja Pechama i Bartłomieja z Kapui), oraz relacją Rogera Marstona, która błędnie była odnoszona do tego zdarzenia. Pozostaje kilka faktów, niedotyczących bezpośrednio interesującego nas wydarzenia, ale mogących przybliżyć prawdopodobny jego przebieg. Przypuszczalnie inicjatorem tego sporu był Jan Pecham. Kwestią sporną wśród mediewistów pozostaje jedynie jego zaangażowanie w całą sprawę, jak również charakter formalny tego wydarzenia.

Keywords

PL

Jan Pecham (Peckham); Tomasz z Akwinu; jedność formy substancjalnej; wielość form substancjalnych; Uniwersytet Paryski

EN

John Pecham; Thomas Aquinas; unity of substantial form; plurality of substantial forms; University of Paris

• Publisher: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
• Journal: Rocznik Tomistyczny
• Year: 2020
• Volume: 2
• Issue: 9
• Pages: 73-87

Dates

published

2020

Contributors

author

Dawid Lipski

• Instytut Społecznych Podstaw Penitencjarystyki Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości

• https://orcid.org/0000000321360622

References

• Bukowski T., J. Pecham, T. Aquinas et al., on the Eternity of the World, „Recherches de Théologie Ancienne et Médiévale” 46 (1979).
• Brady I., John Pecham and the background of Aquinas’s De aeternitate mundi, in St. Thomas Aquinas 1274-1974 Commemorative studies, vol. II, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Canada 1974.
• Callebaut A., Jean Pecham, OFM, et l’augustinisme. Aperçus historiques (1263- 1285) „Archivum Franciscanum Historicum” XVIII (1925).
• Callus D., The problem of the unity of form and Richard Knapwell O.P., in Mélanges Offerts A Étienne Gilson, Toronto-Paris 1959.
• Douie D., Archbishop Pecham, Oxford 1952.
• Douie D., Archbishop Pecham’s Sermons and Collations, in Studies in Medieval History Presented to Frederick Maurice Powicke (reprint ed.), Oxford 1979.
• Etzkorn G., Franciscan Quodlibeta 1270-1285. John Pecham, Matthew of Aquasparta, and Roger Marston, in Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Thirteenth Century, ed. C. Schabel, Leiden-Boston 2006.
• Fontes vitae Sancti Thomae Aquinatis, ed. D. Prümmer, „Revue Thomiste”, Saint Maximin 1931.
• Gilson É., History of Christian Philosophy in the Middle Ages, 1987 (polish edition).
• Górniak A., Dlaczego murmurantes rozgniewali Tomasza z Akwinu?, „Studia Antyczne i Mediewistyczne” 7 [42] (2009).
• John Pecham: Questions concerning the eternity of the world, translated by V. Potter, New York 1993.
• Knowles D., Some Aspects of the Career of Archbishop Pecham, „The English Historical Review” vol. 57 No. 225 (January 1942).
• Laurent, M.-H., Processus canonizationis sancti Thomae, Neapoli, „Revue Thomiste”, p. 2 (1933).
• Lipski D., Jan Peckham i Tomasz z Akwinu. Spór o jedność formy substancjalnej w człowieku, in Opera Philosophorum Medii Aevi, t. 15, Warszawa 2015.
• Mandonnet P., [review] Jean Pecham, O.F.M., et l’augustinisme Aperçus historiques (1263-1285), by André Callebaut, „Bulletin thomiste” 3 (1926).
• Mandonnet P., Siger de Brabant et l’averroïsme latin au XIIIe siècle, 2e éd, t. I, Louvain 1911.
• Marston Fr. Rogeri, Quaestiones disputatae, ed. Collegii S. Bonaventurae, Florentia, 1932.
• Nissing H.-G., Sprache als Akt bei Thomas von Aquin, Netherland 2006.
• Pasnau R., Olivi on the Metaphysics of Soul, „Medieval Philosophy and Theology” 6 (1997).87
• Registrum epistolarum fratris Johannis Peckham, archiepiscopi Cantuariensis, ed. C. Martin, vol. III, London 1885.
• Roensch F., Early Thomistic School, Iowa 1964.
• Solère J.-L., Was the Eye in the Tomb?, in Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Thirteenth Century, ed. C. Schabel, Leiden-Boston 2006.
• St. Thomas Cantilupe Bishop of Hereford: Essays in his honour, ed. M. Jancey, 1982.
• Steenberghen F., La Philosophie au XIIIe siècle, 1991 (polish edition 2005).
• Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa-Wrocław 2000.
• The life of saint Thomas Aquinas: Biographical Documents, ed. K. Foster, Heli¬con 1959.
• Torrell J.-P., Initiation à saint Thomas d’Aquin: Sa personne et son oeuvre, 1993 (polish edition 2008).
• Weisheipl J., Friar Thomas D’Aquino: His Life, Thought and Work, New York 1974 (polish edition 1985).
• Zavalloni R., Richard de Mediavilla et la controverse sur la pluralité des forms. Éditions de l’institut supérieur de philosophie, in Philosophes Médiévaux, vol. 2, Louvain 1951.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.6350195

Biblioteka Nauki

2075557