Polska-Ukraina, Polacy-Ukraińcy: specyfika relacji a eskalacja wojny na terytorium Ukrainy

• Authors: Kornel Musiał

Title variants

EN

Poland - Ukraine, Poles - Ukrainians: Specificity of relations and escalation of war on Ukraine's territory

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the forms of assistance (institutional and social) received by Ukrainian citizens in Poland due to the ongoing hostilities on the territory of their country. The author illustrates the outline of relations between Poland and Ukraine and refers to previous research on the attitude of Poles towards Ukrainians (e.g. CBOS reports). Next, the adopted conceptual apparatus is described on the basis of the literature on the subject, including the ambiguity of the legal aspect of refugees and the definition of social support adopted for the purposes of the research from a functional approach. A case study was chosen as the research method, and the material for the analysis consisted of non-reactive data (analysis of the content of the Act of 12 March 2022 on assistance to citizens of Ukraine in connection with the armed conflict on the territory of that country; posts and comments posted by Polish citizens on Facebook groups, including, among others, the „Help for Ukraine” group, which has over 580,000 members) and the results from the field pilot study - the study involved 9 women who crossed the Ukrainian-Polish border in the period from 24 February 2022. The field research was exploratory in nature and its main objective was to verify the assessment of institutions and received social support by Ukrainian refugees residing in Poland. The analysis of the data made it possible to outline the main areas of institutional support, to distinguish four types of social support (emotional, informational, instrumental and material), which indicates solidarity and willingness of Polish society to help Ukrainians. The results of the field research show a positive assessment of the activities carried out by state institutions and Polish society in the opinion of female respondents, who unanimously indicated Poland as a country providing special assistance to Ukraine (the following countries were placed in order: UK, Lithuania, Czech Republic, USA). The author indicates, however, that the problems and issues raised in the article are not exhaustive and further stages of field research are planned.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie reakcji władz polskich oraz społeczeństwa polskiego na eskalację konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy wywołanego przez inwazję Federacji Rosyjskiej 24.02.2022 r. przy uwzględnieniu kontekstu relacji Polski i Ukrainy oraz Polaków i Ukraińców. Autor na podstawie literatury przedmiotu przedstawia zarys współczesnych relacji dyplomatycznych Polski i Ukrainy. Kolejno weryfikuje stosunek społeczeństwa polskiego do kilku aspektów za pośrednictwem danych niereaktywnych, opracowań analitycznych, w tym raportów i komunikatów z badań: narodu ukraińskiego, opinii na temat przyjmowania uchodźców wojennych z Ukrainy, formy zaangażowania obywateli Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy. W pracy powołano się także na doniesienia medialne, oficjalne stanowiska polityków udostępniane za pośrednictwem mediów społecznościowych oraz komunikaty rządowe, co umożliwiło przeprowadzenie analizy reakcji władz polskich na inwazję Rosji na Ukrainę. Z kolei w ramach obszaru działań legislacyjnych została krótko scharakteryzowana tzw. specustawa o pomocy uchodźcom z Ukrainy. Główne wnioski z badań: Polska jest ważnym partnerem Ukrainy na arenie międzynarodowej; od samego początku inwazji Rosji na Ukrainę władze Polski podejmują konkretne działania, których celem jest pomoc uchodźcom wojennym; wojna na Ukrainie oraz napływ uchodźców z Ukrainy to w opinii społeczeństwa polskiego najważniejsze wydarzenia roku 2022; Polacy są za przyjmowaniem uchodźców z Ukrainy, a wielu z nich aktywnie uczestniczyło w pomocy Ukrainie i Ukraińcom; w dyskursie politycznym i społecznym udostępniane są także przekazy dezinformujące na temat uchodźców i pomocy oferowanej im przez Polskę; wizerunek Ukraińców ukształtowany w wyniku doświadczeń historycznych nie miał większego przełożenia na postawę i zaangażowanie społeczeństwa polskiego w pomoc na rzecz uchodźców i Ukrainy.

Keywords

PL

Uchodźcy z Ukrainy; relacje polsko-ukraińskie; wojna na Ukrainie

EN

Ukrainian refugees; Polish-Ukrainian relations; war in Ukraine

• Publisher: Instytut Dyskursu i Dialogu
• Journal: Dyskurs & Dialog
• Year: 2023
• Issue: 11(1)
• Pages: 54-82

Dates

published

2023

Contributors

author

Kornel Musiał

• Uniwersytet Wrocławski
• Karkonoska Akademia Nauk Stosowanych w Jeleniej Górze

• https://orcid.org/0000000284055062

References

• Aby dostać stypendium, wystarczy być Ukraińcem? Fałsz!: https://demagog.org.pl/fake_newsaby-dostac-stypendium-wystarczy-byc-ukraincem-falsz/?fbclid=IwAR0pWoHeRr4ktomohcc_neNxoCCwn7HQ3CBdBsSnlCaMGAUGITjZ-K49XJM [dostęp: 16.02.2023 r.].
• Ambasador RP w Kijowie: sami Ukraińcy oceniają, że nie mogliby się bronić bez polskiej pomocy: https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/3092688,ambasador-rp-w-kijowie-sami-ukraincy-oceniaja-ze-nie-mogliby-sie-bronic-bez-polskiej-pomocy [dostęp: 17.02.2023 r.].
• Andrzej Duda na polsko-ukraińskim przejściu granicznym: https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-krajowe/prezydent-na-polsko-ukrainskim-przejsciu-granicznym,49973 [dostęp: 31.08.2022 r.], https://twitter.com [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Atlantic Council: Poland is leading Europe’s response to the Russian invasion of Ukraine: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/poland-is-leading-europes-response-to-the-russian-invasion-of-ukraine/ [dostęp: 17.02.2023 r.].
• Brataniec K., Narody i ich stereotypy a wizerunek Ukraińców w świadomości zbiorowej Polaków, „Państwo i Społeczeństwo” 2016 (XVI) nr 1.
• Brynkus J., Współczesne postrzeganie polsko-ukraińskiej przeszłości i jego wpływ na aktualną edukację historyczną – pole konfliktu czy źródło porozumienia?, w: Polska i Ukraina w procesie przemian społeczno-politycznych, red. P. Długosz i in., Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.
• Cyfryzacja KPRM: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/cwierc-miliona-numerow-pesel-dla-obywateli-ukrainy [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Downarowicz P., Wydra A., Raport z badań: Zaangażowanie Polaków w aktywną pomoc uchodźcom z Ukrainy, Warszawa 2022.
• Eto nie nasza wajna! W Polsce coraz silniejsza agresja informacyjna przeciwko Ukrainie: https://oko.press/eto-nie-nasza-wajna-w-polsce-coraz-silniejsza-agresja-informacyjna-przeciwko-ukrainie [dostęp: 15.02.2023 r.].
• Eurobarometer: https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2772 [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Eurostat: https://ec.europa.eu/eurostat [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Falkowski K., Polsko-ukraińskie stosunki gospodarcze w latach 2010-2019, ze szczególnym uwzględnieniem migracji zarobkowej, w: Polska. Raport o konkurencyjności, red. A. M. Kowalski, M. A. Weresa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2021.
• Facebook (Stop ukrainizacji Polski): https://www.facebook.com [dostęp: 20.02.2023 r.].
• Hołyst B., Przeciwko życiu. Tom 2: Determinanty społeczne i kulturowe, Wyd. PWN, Warszawa 2018.
• Hurak I., Relacje Polski i Ukrainy 2010-2015 – ukraiński punkt widzenia, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2016, XIII, nr 2.
• Informacja dla uchodźców z Ukrainy: https://www.gov.pl/web/mswia/informacja-dla-uchodzcow-z-ukrainy [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Informacje Statystyczne Komendy Głównej Straży Granicznej za lata: 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, dostępne w Internecie: https://www.strazgraniczna.pl/pl/ granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html [dostęp: 25.08.2022 r.].
• Jaroszewicz M., Małynowska O., Najnowsza migracja z Ukrainy do Polski: (nie)stały fenomen?, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2018.
• Klimek D., Funkcja ekonomiczna migracji zarobkowej z Ukrainy do Polski, Wyd. Politechniki Łódzkiej, Łódź 2015.
• Komunikat z badań: Ukraina między Rosją a Unią Europejską, oprac. B. Roguska, CBOS 2014.
• Komunikat z badań: Stosunek do przyjmowania uchodźców, oprac. M. Feliksiak, CBOS 2017.
• Komunikat z badań: Wołyń 1943 – pamięć przywracana, oprac. M. Herrmann, CBOS 2018.
• Komunikat z badań: Polacy wobec wojny na Ukrainie, oprac. J. Scovil, CBOS 2022.
• Komunikat z badań: Polacy w obliczu wojny na Ukrainie, oprac. J. Scovil, CBOS 2022.
• Komunikat z badań: Polacy o wojnie na Ukrainie i zaangażowaniu NATO, oprac. J. Scovil, CBOS 2022.
• Komunikat z badań: Stosunek do innych narodów, oprac. M. Omyła-Rudzka, CBOS 2022.
• Komunikat z badań: Rok pod znakiem wojny – wydarzenie roku 2022 w Polsce i na świecie, oprac. K. Pankowski, CBOS 2023.
• Komunikat z badań: Polacy wobec wojny na Ukrainie i ukraińskich uchodźców, oprac. J. Scovil, CBOS 2023.
• Konieczna J., Raport: Polacy-Ukraińcy, Polska-Ukraina. Paradoksy stosunków sąsiedzkich, Fundacja Batorego, dostępny w Internecie: https://www.batory.org.pl/publikacja/polacy-ukraincy-polska-ukraina-paradoksy-stosunkow-sasiedzkich/ [dostęp: 15.07.2022 r.].
• Krzykowski P., Konsekwencje wojny na Ukrainie w wymiarze żywnościowym, ekonomicznym i energetycznym, „Roczniki Nauk Społecznych” 2022, tom 14 (50).
• Kucińska N., Analiza bezpieczeństwa Polski ze względu na sąsiedztwo Ukrainy, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2021, t. 21.
• Lech Kaczyński skrytykował decyzję Juszczenki: https://wiadomosci.wp.pl/lech-kaczynski-skrytykowal-decyzje-juszczenki-6037115853984897a [dostęp: 16.07.2022 r.].
• Motyka G., Nieustający polsko-ukraiński spór o historię, „Sprawy Międzynarodowe” 2018, t. 71.
• Mróz M., Ukraina w polityce zagranicznej Polski w dobie drugiego rządu zjednoczonej prawicy pod egidą Prawa i Sprawiedliwości (2015-2018), „Roczniki Nauk Społecznych” 2019, t. 47 nr 1.
• Portnov A., Polish-Ukrainian historical controversies, w: The politics of memory in Poland and Ukraine. From Reconciliation to de-conciliation, red. T. Stryjek, J. Konieczna- -Sałamatin, Routledge, London and New York 2022.
• Pruś K., Ukraińcy w Polsce. Wpływ rosnącej liczny imigrantów na obecną sytuację gospodarczą i społeczną Polski, „Zeszyty Wydziału Humanistycznego” 2017, XII.
• Relacja: Protest antywojenny „To nie nasza wojna” (21.01.2023): https://www.youtube.com/watch?v=fbDMPDrZBy4 [dostęp: 17.02.2023 r.].
• Rotfeld A. D., Relacje Polska-Rosja-Ukraina a zmieniający się ład międzynarodowy, „Sprawy Międzynarodowe” 2018, t. 71.
• Sadura P., Sierakowski S., Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych, Warszawa 2022.
• Social Changes: https://socialchanges.pl [dostęp: 17.02.2023].
• Stowarzyszenie Demagog: https://demagog.org.pl [dostęp: 17.12.2022 r.]. Tak Ukraińcy dziękowali prezydentowi Dudzie. Tłum ludzi na ulicy: https://dorzeczy. pl/swiat/391348/prezydent-duda-witany-przez-tlum-ludzi-we-lwowie.html [dostęp: 17.02.2023 r.].
• Troszczyński M., Ukraina i Ukraińcy w polskich mediach społecznościowych, w: Mniejszość ukraińska i migranci z Ukrainy w Polsce. Analiza dyskursu, red. P. Tyma, Wyd. Związek Ukraiński w Polsce, Warszawa 2019.
• Twitter (Piotr Müller; Andrzej Duda; Mariusz Kamiński; Straż Graniczna): https://twitter.com [dostęp: 17.02.2023 r.].
• Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 czerwca 2013 r. w 70. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej, poz. 582, dostępna w Internecie: https://eli.gov.pl/eli/MP/2013/582/ ogl/pol [dostęp: 28.07.2022 r.].
• Ukraińscy uchodźcy nie są przesiedleńcami: https://demagog.org.pl/fake_news/ukrainscy-uchodzcy-nie-sa-przesiedlencami/ [dostęp: 15.01.2023 r.].
• Ukraiński politolog: Polska, nasz główny przyjaciel: https://www.rp.pl/polityka/art37771771-ukrainski-politolog-polska-nasz-glowny-przyjaciel [dostęp:17.02.2023 r.].
• Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych, Dz.U. 2022 poz. 350, dostępna w Internecie: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000350 [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, Dz.U. 2022 poz. 583, dostępna w Internecie: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000583 [dostęp: 31.08.2022 r.].
• Wierzbicki B., Uchodźcy w prawie międzynarodowym, Wyd. PWN, Warszawa 1993.
• World Economic Forum: https://www.weforum.org/agenda/2022/06/ukraine-refugee-crisis-europe-conflict-migration/ [dostęp: 12.12.2022 r.].

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.8431313

Biblioteka Nauki

23351886