Używanie przymusu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi - kolizja ustaw

• Authors: Rafał Kubiak , Jarosław Berent , Anna Smędra

Title variants

EN

Constraints Applied to Persons with Mental Disorders – Conflicting Legal Acts

Abstracts

EN

In democratic states of law, personal freedom is legally protected, and in Poland it is guaranteed in the constitution. Limitations on freedom are allowed only in exceptional cases, when it necessary to protect other valuable interests. Limitations can be justified on the basis of the need to protect safety or public order, health or freedom, and the rights of other persons. A collision between freedom and such interests can occur in the case of dangerous behaviours of persons with mental disorders. That is why the Polish legislator has introduced legal norms that allow for interference in such a situation. The issue is discussed in the act on the protection of mental health which in Articles 18–18f regulates the binding procedures and the competence of persons who apply constraints. However, the act on direct coercive measures and firearms is binding for officers of the police and other services, which provides for different coercive measures and sets forth the rules for their application. Therefore a collision occurs between these two acts of law. In their article, the authors present the colliding areas and propose ways to solve the issues stemming from these collisions. The possibility for an officer to refer to the state of necessity has been also discussed.

PL

Kolizja przepisów ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego prowadzi do możliwości kwestionowania legalności działań Policji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. Taka sytuacja jest niedopuszczalna i wymaga zmian legislacyjnych. Nie do pomyślenia jest bowiem, aby policjant nie miał wskazanego jasnego sposobu postępowania, a kontrola jego działań została oparta na niejednoznacznych przepisach w tym obszarze.

Keywords

PL

zdrowie psychiczne; przymus bezpośredni; zaburzenia psychiczne; zasada proporcjonalności; funkcjonariusz publiczny

EN

mental; direct constraint; mental disorders; principle of proportionality; oficer

• Publisher: Najwyższa Izba Kontroli
• Journal: Kontrola Państwowa
• Year: 2022
• Volume: 67
• Issue: 2 (403)
• Pages: 8-21

Dates

published

2022

Contributors

author

Rafał Kubiak

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi
• Uniwersytet Łódzki

author

Jarosław Berent

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi
• Uniwersytet Łódzki

author

Anna Smędra

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

References

• Berent J., Bartnicki D., Smędra A.: Interwencje wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. „Gazeta Policyjna” nr 11/2021.
• Chmaj M. (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa 2008.
• Daszkiewicz W.: Konstytucyjne gwarancje wolności osobistej. Rozważania de lege ferenda, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 2/1989.
• Daniluk P.: Stan wyższej konieczności jako podstawa legalności działań funkcjonariuszy organów władzy publicznej, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” nr 1/2007.
• Daniluk P.: [w:] R. A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2017.
• Dąbrowski S., Pietrzykowski J.: Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz, Warszawa 1997.
• Gałecki P., Bobińska K.: [w:] P. Gałecki, K. Bobińska, K. Eichstaedt, Ustawa o ochronie zdro wia psychicznego. Komentarz, Warszawa 2016.
• Izdebski H.: Historia myśli politycznej i prawnej, Warszawa 1995.
• Kalus S.: [w:] M. Handas, M. Fras (red.), Kodeks cywilny. Komentarz t. I, Część ogólna (art. 1-125), Warszawa 2018.
• Kulesza J.: Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. V KK 99/12, Prokuratura i Prawo nr 4/2014.
• Lachowski J.: Stan wyższej konieczności w polskim prawie karnym, Warszawa 2005.
• Mozgawa M.: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym [w:] J. Warylewski (red.), System prawa karnego, t. 10, Warszawa 2012.
• Olszewski H., Zmierczak M.: Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 1993.
• Pieszczek M.: Wyłączenie bezprawności przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariusza publicznego na podstawie kodeksowych okoliczności wyłączających bezprawność, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” nr 4/2019.
• Raglewski J.: [w:] A. Zoll, Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz LEX, t. II. Komentarz do art. 117-277 k.k., Warszawa 2013.
• Smędra A., Berent J., Bartnicki D.: Excited delirium. [w:] J. Gil (red.), Interwencje wobec osób z zaburzeniami psychicznymi lub niekontrolujących swoich zachowań z innych przyczyn. Teoretyczno-praktyczny poradnik. Szkoła Policji w Słupsku, 2018.
• Smędra A., Berent J., Bartnicki D.: Excited delirium. [w:] J. Gil (red.), Interwencje wobec osób z zaburzeniami psychicznymi lub niekontrolujących swoich zachowań z innych przyczyn. Teoretyczno-praktyczny poradnik. Wydanie II poprawione. Szkoła Policji w Słupsku, 2021.
• Szewczyk K: Dobro, zło i medycyna. Filozoficzne podstawy bioetyki kulturowej, Warszawa –Łódź 2001.
• Szyszkowska M:, Zarys filozofii prawa, Białystok 2000.
• Tatarkiewicz W.: Historia filozofii, Filozofia nowożytna do roku 1830, t. II, Warszawa 1988.
• Tuleja P. (red.): Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
• Tyburski W., Wachowiak A., Wiśniewski R.: Historia filozofii i etyki do współczesności: źródła i komentarze, Toruń 2002.
• Tymiński R.: Glosa do postanowienia z 27 października 2005 r. (III CK 155/05), „Przegląd Sądowy” nr 3/2008.
• Wojciechowska J.: [w:] B. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska: Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej. Rozdziały XXIII, XXIV, XXV i XXVII Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 2001.
• Zoll A.: [w:] W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V, Warszawa 2016.

Identifiers

DOI

10.53122/ISSN.0452-5027/2022.1.10

Biblioteka Nauki

2143264