Profesjonalny osąd i sceptycyzm zawodowy - ocena dowodów w postępowaniu kontrolnym NIK

• Authors: Stanisław Dziwisz

Title variants

EN

Professional Judgment and Professional Scepticism as Basis for Evaluating Evidence – NIK Audit Proceedings

Abstracts

EN

Professional judgment and professional scepticism are applied at all stages of the audit process. Already at the audit planning phase, they allow for identifying and assessing audit risk, and – consequently – for planning appropriately directed activities. However, the article focuses on using them for evidence assessment, so at the diagnostic stage of an audit, which consists in analysing the material gathered, and subsequently leads to determining the actual state and irregularities in auditees’ activities. This stage is the key element of the audit function aimed at determining whether auditees perform their tasks in the way they are expected to. Without solid assessment of evidence, it is not possible to properly implement the audit proceedings set forth in Article 28 of the Act of 23rd December 1994 on the Supreme Audit Office, which comprises all the components of the audit function, understood as a process realised on the basis of a series of activities, starting from determining the actual state (what things are like), through documenting in (evidence collection), to concluding with an assessment (compare the findings with the expected state – a model for the audit).

PL

W artykule zaprezentowano rozważania dotyczące profesjonalnego osądu i sceptycyzmu zawodowego, które są niezbędne przy ocenie dowodów w postępowaniach kontrolnych NIK. Szerszemu spojrzeniu na zagadnienie służy przedstawienie odpowiednich standardów kontroli administracji rządowej i standardów rewizji finansowej oraz regulacji ustawowych poświęconych pracy biegłych rewidentów. Przybliżając rozumienie sceptycyzmu zawodowego i profesjonalnego osądu oraz możliwości ich zastosowania, zwrócono uwagę na konieczność zachowania obiektywizmu, podnoszenia wiedzy specjalistycznej i prawidłowej komunikacji pomiędzy kontrolerami.

Keywords

PL

sceptycyzm zawodowy; profesjonalny osąd; ocena dowodów; cechy dowodów

EN

professional scepticism; professional judgment; evidence assessment; features of evidence

• Publisher: Najwyższa Izba Kontroli
• Journal: Kontrola Państwowa
• Year: 2024
• Volume: 69
• Issue: 1 (414)
• Pages: 28-43

Dates

published

2024

Contributors

author

Stanisław Dziwisz

• Najwyższa Izba Kontroli
• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000189373572

References

• Antoniak M.: Kontrola rządowa w administracji publicznej. Poradnik dla kontrolujących i kontrolowanych, Warszawa 2012.
• Banaś P., Żyndul K.: Prace nad usprawnieniem systemu standardów i wytycznych INTOSAI, „Kontrola Państwowa” nr 6/2021.
• Bańko M. (red.), Wielki Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa 2010.
• Bartkowiak G.: Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji, Warszawa 2009.
• Bratton W.: Rules, principles, and the accounting crisis in the United States, „European Business Organization Law Review” nr 5/2004.
• Ciołek M.: Professional skepticism in auditing and its characteristics, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 2017.
• Duaj B. (red.), Domowy popularny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.
• Dworkin R.: Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
• Dziwisz S.: Odpowiedzialność karna biegłego powołanego w toku kontroli NIK, „Kontrola Państwowa” nr 3/2021.
• Europejski Trybunał Obrachunkowy, Podręcznik kontroli wykonania zadań, 2017.
• Hołda A.: Kontynuacja działalności w czasie kryzysu, „Rachunkowość” nr 2/2021.
• Hurt K.: Development of a scale to measure professional skepticism, „Auditing: A Journal of Practice & Theory” 2010.
• Jagielski J.: Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2018.
• Jarzęcka-Siwik E., Skwarka B.: Najwyższa Izba Kontroli. Komentarz, Warszawa 2017.
• Kałużny S.: Kontrola wewnętrzna. Teoria i praktyka, Warszawa 2008.
• Kogut J.: Podstawowe założenia koncepcyjne badania sprawozdań finansowych zgodnie z MSFR, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki o Finansach” nr 4/2010.
• Konopacki A.: Ryzyko badania w rewizji sprawozdań finansowych procedury szacowania, Warszawa 2008.
• Larmande F.: Auditor’s professional judgment, audit efficiency and interplay between legal liability and regulatory oversight, „Journal of Accounting and Public Policy” 2023.
• Mazur J.: Nowe tendencje w pracy najwyższych organów kontroli – na przykładzie kontroli ETO, „Kontrola Państwowa” nr 3/2020.
• Murat L.: Zasady kontroli jako szczególne zasady prawa regulujące funkcjonowanie systemu kontroli, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2017.
• NIK, Standardy i wytyczne kontroli wykonania zadań na podstawie standardów kontroli INTOSAI i praktyki. ISSAI 3000, Warszawa 2009.
• NIK, Standardy ISSAI 100, ISSAI 200, ISSAI 300, ISSAI 400, Warszawa 2016.
• Padrak R.: Zasady postępowania kontrolnego Najwyższej Izby Kontroli, „Kontrola Państwowa” nr 4/2003.
• Sordyl T.: Przesłuchanie świadka w postępowaniu kontrolnym, „Przegląd Metodyczny” nr 2/2019.

Identifiers

DOI

10.53122/ISSN.0452-5027/2024.1.02

Biblioteka Nauki

31343644