Akty prawne w zakresie cła granicznego i ich rola w ochronie bezpieczeństwa ekonomicznego Rzeczypospolitej Polski w latach 1919-1924 (próba analizy problemu)

• Authors: Andrzej Wawryniuk

Abstracts

PL

Jednym z podstawowych instrumentów chroniących państwa są cła. Mają one do spełnienia wielorakie funkcje, z których niewątpliwie najważniejszą jest funkcja ekonomiczna. Po I wojnie światowej, a więc w początkowym okresie istnienia Rzeczypospolitej Polskiej powoływano różne formacje celne, które oprócz nakładanych i pobieranych ceł miały także zabezpieczać granice państwa przed przenikaniem wrogich dla niej elementów, w tym uzbrojonych grup dywersyjnych, przerzutów uzbrojenia, broniąc tym samym bezpieczeństwa obywateli i jednocześnie dostarczają do budżetu państwa znaczącego dopływ środków płatniczych. W artykule ukazano chronologię tworzenie się polskiego systemu celnego w latach 1919-1924, poczynając od krótkotrwałych i nielicznych form ochrony celnej, aż do stabilnych zabezpieczeń granicznych, powołanie Korpusu Ochrony Granicy w 1924 r.

Keywords

PL

cło; taryfa celna; granica; bezpieczeństwo

• Publisher: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
• Journal: Language. Culture. Politics. International Journal
• Year: 2022
• Volume: 1
• Pages: 301-316

Dates

published

2022

Contributors

author

Andrzej Wawryniuk

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie: Instytut Neofilologii

• https://orcid.org/0000000225551488

References

• Bereza, H., Szczepański, K., (2014). Centralna Szkoła Podoficerska Korpusu Ochrony Pogranicza. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK.
• Centralne Archiwum Wojskowe (CAW) Meldunki Oddziału II SG dot. osób zatrzymanych podczas przekraczania granicy, działalności organizacji białoruskich, sygn. VIII.804.21.64.
• Dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskim, Dziennik Ustaw (Dz. U.) 1918, nr 1, poz. 1.
• Grobelski, W. (2012-2013). „Formacje graniczne II Rzeczypospolitej”. W: Rocznik Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, t. VIII-IX, z. 1.
• Kubów, W. (2003). Terroryzm na Podolu. Warszawa: „Podole” Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.
• Munnich, T. (1926). Rozwój Korpusu Ochrony Pogranicza. W: S. Falkiewicz (red). Korpus Ochrony Pogranicza. W drugą rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1925-1926. Warszawa Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych.
• Ochal, A. (2019). Formacje graniczne 1918-1939. Na granicach II Rzeczypospolitej. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej,
• Okólnik L, DC/3948/II/23 z dnia 25 czerwca 1923 r. w sprawie skoncentrowania odprawy celnej w Urzędzie Celnym w Warszawie filmów kinematograficznych, przeznaczonych do wyświetlania w Polsce, Dziennik Urzędowy Ministra Skarbu (Dz. Urz. M, Sk.) 1923, nr 13, poz. 373.
• Okólnik w sprawie punktów granicznych. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Dz. U. MSZ) 1922, nr 5, poz. 40.
• Prochwicz, J. (2003). Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Neriton.
• Przepisy wykonawcze do rozporządzenia o taryfie celnej z dnia 4 listopada 1919 r. Dz. U. 1919, nr 95, poz. 511.
• Rozporządzenie Ministra Kolei Żelaznych w sprawie przepisów kolejowych ajencji celnych Dz. U. 1920, nr 12, poz. 67.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu i Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 20 lutego 1920 r. w sprawie płacenia cła od niektórych towarów w złocie Dz. U. 1920, nr 19, poz. 98.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu oraz Przemysłu i Handlu o taryfie celnej Dz. U. 1920, nr 51, poz. 314.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu oraz Przemysłu i Handlu z dnia 4 listopada 1919 roku o taryfie celnej, Dz. U. 1919, nr 95, poz. 510.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu w przedmiocie godzin urzędowania w urzędach celnych kolejowych na obszarze b. zaboru rosyjskiego Dz. U. 1920, nr 43, poz. 263.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 13 grudnia 1920 roku o postępowaniu celnym Dz. U. 1921, nr 11, poz. 64.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 22 maja 1930 r. wydane w porozumieniu z Ministerstwem Komunikacji w sprawie ekspozytur celnych, otwieranych w siedzibach przedsiębiorstw przemysłowych, Monitor Polski (M. P.) 1930, nr 139, poz. 205.
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia z dnia 21 września 1923 r. w sprawie przepisów celnych, stosowanych do statków polskiej marynarki wojennej, Dziennik Urzędowy Ministra Skarbu (Dz. Urz. M. Sk.) 1923, nr 18, poz. 530.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o Straży Granicznej, Dz. U. 1928, nr 37, poz. 349.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 1921 r. w przedmiocie rozciągnięcia mocy obowiązującej przepisów celnych i taryfy celnej na obszary województw wołyńskiego, poleskiego i nowogrodzkiego i powiatów: grodzieńskiego, wołkowyskiego i białowieskiego województwa białostockiego Dz. U. 1921, nr 66, poz. 424.
• Rykiel, Z. (2006). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Sprawozdanie scenograficzne z 285 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 14 lutego 1922 r. Wniosek nagły p. Mierzejewskiego w sprawie niedostatecznej obrony granicy wschodniej.
• Stwierdzona pomoc rządu Ukrainy w organizowaniu band rozbójniczych. „Dziennik Ludowy” 1922, nr 255.
• Uchwała Rady Ministrów z dnia 4 października 1920 r. o ustaleniu porządku kontroli ruchu granicznego, Monitor Polski (M. P.) 1920, nr 249. Również Dziennik Urzędowy Ministerstwa Skarbu (Dz. U. M. Sk.) 1920, nr 40, poz. 579.
• Ustawa z dnia 31 lipca 1919 r. o tymczasowej organizacji władz i urzędów skarbowych, Dziennik Ustaw (Dz. U.) 1919, nr 65, poz. 391.
• Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. o przedmiocie uregulowania stosunków celnych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P.) 1924, nr 80, poz. 777.
• Wawryniuk, A. (2017). Od wojny do wojny. Granica wschodnia II Rzeczypospolitej po traktacie ryskim. Lublin-Chełm: Multiprof.
• Wawryniuk, A. (2018). „Аналіз правових актів в галузі мита як один з інструментів для захисту Польщі в 1919–1920 рр”. W: Міжнародні відносини теоретико-практичні аспекти, nr 2.
• Węgiel T. (2009). „90 lat Polskiej Administracji Celnej”. W: Wiadomości Celne, nr 1-2.
• Woźniczko, M. (1996). „Polska administracja celna w okresie międzywojennym”. W: Monitor Prawa Podatkowego Celnego, nr 8.

Identifiers

DOI

10.54515/lcp.2022.1.301-316

Biblioteka Nauki

2137346