Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP

• Authors: Bogumiła Umińska

Title variants

EN

Julia Kratowska (1870–1947) – An Independence, Educational, and Political Activist; A Senator of the Republic of Poland

Abstracts

EN

The article presents the fi gure of Julia Kratowska, born in Puławy into a family with patriotic traditions. Julia Kratowska was an independence, educational, social, and political activist throughout the interwar period and shortly after the war she had a connection to Ciechanów. The article introduces to her genealogy, allows one to learn about her hitherto unknown roots. On the other hand, the rich archival material about her person, contained in the archives of the Mazovian Nobility Museum in Ciechanów, allows to present her entire career as a teacher of Polish, French, and German, starting from Lublin, then Zakopane and fi nally the city on the Łydynia River. We also recognize her as a devoted social activist of the Women’s Civic Labor Union, which she chaired in Ciechanów, and in the years 1935-1936 she headed the Main Board. She brought the greatest pride to the town as a senator of the Republic of Poland in 1935–1938.

PL

Artykuł przybliża postać pochodzącej z Puław, z rodziny o tradycjach patriotycznych, Julii Kratowskiej, działaczki niepodległościowej, oświatowej, społecznej i politycznej, przez cały okres międzywojenny i na krótko po wojnie związanej z Ciechanowem. Wprowadza w jej genealogię, pozwala poznać nieznane dotąd jej korzenie. Natomiast bogaty materiał archiwalny dotyczący jej postaci, znajdujący się w zbiorach archiwalnych Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, umożliwia zaprezentowanie jej całej drogi pracy zawodowej jako nauczycielki języka polskiego, francuskiego i niemieckiego, począwszy od Lublina, potem Zakopanego i wreszcie miasta nad Łydynią. Poznajemy ją także jako oddaną działaczkę społeczną Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, któremu przewodniczyła w Ciechanowie, a w latach 1935–1936 stała na czele Zarządu Głównego. Największą chlubę przyniosła miastu jako senator RP w latach 1935–1938.

Keywords

EN

Julia Kratowska; activity; 19th and 20th century; senator of the Republic of Poland; Ciechanów

PL

Julia Kratowska; działalność; XIX i XX w.; senator RP; Ciechanów

• Publisher: Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
• Journal: Studia Mazowieckie
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 175-197

Dates

published

2022

Contributors

author

Bogumiła Umińska

• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie

References

• Archiwum Państwowe w Lublinie: Akt zgonu Stanisława Kratowskiego nr 9 z 1873 r., parafia Włostowice, skan użyczony przez Pracownię Muzealną Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Puławach (Muzeum Oświatowe).
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Dokument wystawiony przez Komitet Krzyża Niepodległości dla Julii Kratowskiej dot. przyznania jej Krzyża Niepodległości decyzją Prezydenta RP z 20 grudnia 1930 r., Warszawa 23.12.1930 r., nr inw. MOC/D/298.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Dyplom PAN dla Julii Kratowskiej na Srebrny Wawrzyn Akademicki za krzewienie czytelnictwa, Warszawa, 8 listopada 1935 r., nr inw. MOC/D/293.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Legitymacja senatorska Julii Kratowskiej, nr inw. MOC/D/323.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Kratowska J., Życiorys, rkps i mps w zbiorach MSM, nr inw. MOC/D/322.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Nakaz płatniczy na podatek mieszkaniowy za 1924 r. z podanym adresem Julii Kratowskiej w Ciechanowie, nr inw. MOC/D/309.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Odpis Aktu Urodzenia Julii Natalii Kratowskiej, wydany przez notariusza Adama Sleszyńskiego, Warszawa 03.04.1934 r., nr inw. MOC/D/306.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Odpis Aktu urodzenia Zofii Franciszki Ksawery Kratowskiej, wydany przez przedstawiciela Zjazdu Sędziów Pokoju w Warszawie, dn. 10.01.1883 r., nr inw. MOC/D/305.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Pismo Ministerstwa Skarbu skierowane do Julii Kratowskiej, Warszawa, 21.07.1938 r., nr inw. MOC/D/294.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Pismo Przewodniczącego Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego dla Julii Kratowskiej, Warszawa, 11.04.1932 r., nr inw. MOC/D295.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Poświadczenie Dyrektora „Prywatnego Gimnazjum Realnego z Prawem Publiczności” w Zakopanem, Adama Wilana (?) z 2.09.1918 r., nr inw. MOC/D/317.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Poświadczenie Ksawerego Praussa, Dyrektora Szkoły im. Staszica w Zakopanem, Zakopane, 9 czerwca 1917 r., nr inw. MOC/D/318.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Pozwolenie na prowadzenie kursów wieczorowych dla Julii Kratowskiej, wystawione przez Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa, 2 września 1919 r., nr inw. MOC/D/312.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Zaświadczenie-dyplom dla Julii Kratowskiej na Złoty Krzyż Zasługi, podpisane przez Prezesa Rady Ministrów Walerego Sławka, Warszawa, 15.05.1930 r., nr inw. MOC/D/297.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Zaświadczenie nauczycielek szkół w Lublinie, z imiennymi podpisami, poświadczone przez notariusza Stanisława Biesa (?) w Lublinie, Lublin 23.03.1923 r., nr inw. MOC/D/299.
• Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie: Zaświadczenie wystawione przez Zygmunta Choromańskiego, Prezesa Rady Opiekuńczej Gimnazjum Żeńskiego w Ciechanowie, Ciechanów, 10 lipca 1923 r., nr inw. MOC/D/308.
• Do Delegatek Z.P.O.K. [Inc.: Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet przeżywa obecnie przełomowe chwile…], Warszawa 1935.
• Statut „Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet”, Warszawa 1928.
• Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. II, Warszawa 1996.
• Lewandowski E., Sylwetki nauczycieli ciechanowskich, Część 1, Ciechanów 1994.
• Mącznik H., Puławski Słownik Biograficzny, t. 1, Puławy 1994.
• Olszewski J.H., Tak to zapamiętałem, oprac. Bielasta B., Ciechanów 2015.
• Pełka-Ślesicka K., Krasiniak. 100 lat kuźni talentów. Część 1 (1919–1965). Śladami historii, Ciechanów 2012.
• Umińska B., Słowo o wystawie, [w:] B. Umińska (red.), Prezydentowi prof. Ignacemu Mościckiemu – w 150. rocznicę urodzin, Ciechanów 2018.
• Zawadzki M., Senatorowie, losy wojenne i powojenne, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012.
• „Gazeta Urzędowa. Pismo Samorządu powiatu Ciechanowskiego” 2020, nr 5.
• „Kronika Ciechanowska” 1931, nr 2, 11, 12, 15, 16, 19.
• „Tygodnik Ciechanowski” 1986, nr 23, 2019, nr 24.
• „Wychowanie w Rodzinie” 2013, t. VII (1).
• „Niepodległość i pamięć” 2004, nr 20.
• „Res Historica” 2002, z. 15.
• Ciechanowskie Notatki, https://ciechanowskienotatki.pl/ulica-grodzka-nr-2-w-ciechanowie/.
• Genealogia Minakowskiego, http://wielcy.pl/wgm/?m=NG&t=PN&n=sw.135856.
• Strona LO im. Oswalda Balzera w Zakopanem, http://balzer.cal24.pl/historia/.
• Wystawa Wawel odzyskany, https://wawel.krakow.pl/images/upload/zamowienia-publiczne/DZP%20282-1819/04.%20Za%C5%82%C4%85cznik_nr_02_Scenariusz.pdf.

Identifiers

DOI

10.54539/sm.31

Biblioteka Nauki

2134444