IS THE BAN ON ENTERING INTO MARRIAGE FOR PEOPLE WITH MENTAL DISORDERS AND IMPAIRED MENTAL CAPACITY NECESSARY TO ENSURE ADEQUATE PROTECTION FOR MARRIAGE AND THE FAMILY?

• Authors: Maciej Borski

Title variants

PL

CZY ZAKAZ ZAWIERANIA MAŁŻEŃSTW PRZEZ OSOBY Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI I Z OBNIŻONĄ SPRAWNOŚCIĄ UMYSŁOWĄ JEST NIEZBĘDNY DLA ZAPEWNIENIA ODPOWIEDNIEJ OCHRONY MAŁŻEŃSTWU I RODZINIE?

Abstracts

PL

Zakaz zawierania małżeństw przez osoby cierpiące na poważne zaburzenia psychiczne lub dotknięte obniżeniem sprawności umysłowej jest obecny w polskim ustawodawstwie rodzinnym od wielu lat. Pojawia się związku z tym pytanie, czy powody, jakimi kierował się ustawodawca, wprowadzając go kilkadziesiąt lat temu do systemu prawnego, nadal zachowują swoją aktualność. Autor stara się udzielić odpowiedzi na to pytanie, wskazując jednocześnie argumenty przemawiające za rewizją istniejącego stanu prawnego. Są to argumenty podnoszone nie tylko na gruncie nauk prawnych, ale także nauk medycznych, w tym psychiatrii.

EN

The ban on marriages by persons suffering from serious mental disorders or affected by impaired mental capacity has been present in the Polish family legislation for many years. Therefore, there is a question whether the reasons followed by the legislator introducing it several dozen years ago into the legal system remain valid. The author tries to answer this question, at the same time indicating arguments in favour of reviewing the existing legal status. These are arguments raised not only in legal sciences, but also in medical sciences including psychiatry.

Keywords

EN

marriage,; family,; mental disease,; mental underdevelopment,; family and guardianship code,; constitution

PL

małżeństwo; rodzina; choroba psychiczna; niedorozwój umysłowy; kodeks rodzinny i opiekuńczy; konstytucja

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2020
• Volume: 1
• Issue: XX
• Pages: 59-73

Dates

published

2020

Contributors

author

Maciej Borski

• Wyższa Szkoła Humanitas, Instytut Nauk Prawnych

References

• Bilikiewicz T., Psychiatria kliniczna, Warszawa 1966.
• Burda A., Rozwój ustroju politycznego Polski Ludowej, Warszawa 1969.
• Domański M., Względne zakazy małżeńskie, Warszawa 2013.
• Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945-1964), Białystok 2014.
• Gałecki P., Pilecki M., Rymaszewska J., Szulc A., Sidorowicz S., Wciórka J., Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5, Wrocław 2018.
• Garlicki L., [in:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, tom 1: Komentarz do artykułów 1-18, Warszawa 2010.
• Gwiazdomorski J., Glosa do orzeczenia SN z dnia 14 lutego 1961 r., OSPiKA 1962, b. 10, item 265.
• Gwiazdomorski J., Zawarcie małżeństwa , „Państwo i Prawo” 1949, book 4.
• Gwiazdomorski J., Grudziński M., Kaleta S., Wolter A., Założenia prawa rodzinnego w świetle Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, [in:] Zagadnienia prawne Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały Sesji Naukowej PAN 4-9 lipca 1953, v. III, Warszawa 1954.
• Kania R., Marksizm-leninizm a cybernetyka prawa w PRL. Zarys problematyki, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2017, Vol. XVI, b. 1.
• Lutostański K., Zasady Projektu Prawa Małżeńskiego, uchwalonego przez Komisję Kodyfikacyjną w dniu 28 maja 1929, Warszawa 1931.
• Rogacka-Łukasik A., Małżeństwa osób niepełnosprawnych – kontrowersje wokół przeszkody małżeńskiej określonej w art. 12 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, [in:] M. Borski (ed.), Urzeczywistnianie idei humanizmu w kontekście zagwarantowania podstawowych prawa osobom z niepełnosprawnościami, Sosnowiec 2017.
• Rutkowski R., Waszkiewicz E., Ludwikowska U., Psychiatryczne aspekty nowej kodyfikacji prawa cywilnego w Polsce, „Psychiatria Polska” 1989, Vol. XXIII, No. 3.
• Szer S., Prawo rodzinne w zarysie, Warszawa 1969.
• Uznańska K., Czabała J.C., Cechy osobowości a związki małżeńskie osób chorych na schizofrenię, „Psychiatria Polska” 2004, Vol. XXXVIII, No. 3.
• Wild M., [in:] M. Safjan, L. Bosek (ed.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Vol. 1: Komentarz. Articles 1-86, Warszawa 2016.
• Zielonacki A., Zawarcie małżeństwa, Warszawa 1982.
• Convention on the Rights of Persons with Disabilities of 13 December 2006 (Journal of Laws of 2012, item 1169).
• Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, drawn up in Rome on 4 November 1950, subsequently amended by Protocols No. 3, 5 and 8 and supplemented by Protocol No. 2 (Journal of Laws of 1993, No. 61, item 284).
• Decree of September 25, 1945, Marriage Law (Journal of Laws of 1945, No. 48, item 270).
• Decree of 25 September 1945. Provisions introducing the Marriage Law (Journal of Laws No. 48, item 271, as amended).
• Act of 27 June 1950 – Family Code (Journal of Laws of 1950, No. 34 item 308).
• Act of 25 February 1964 – Family and Guardianship Code (consolidated text Journal of Laws of 2019, item 2086).
• The Law of 19 August 1994 on the protection of mental health (consolidated text, Journal of Laws of 2018, item 1878).
• Case 11329/85, F.v. Switzerland, judgment of 18 December 1987, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-57490%22]} [access: 30.12.2019].
• Case 9532/81, Rees v. UK, judgment of 17 October 1986, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-57564%22]} [access: 30.12.2019].
• Case 36536/02, B and L v. UK, judgment of 13 September 2005, https://hudoc.echr.coe.int/fre#{%22itemid%22:[%22001-70136%22]} [access: 30.12.2019].
• Case No. 24023/03 Jaremowicz v. Poland, judgment of 5 January 2010, http://trybunal.gov.pl/uploads/media/Sprawa_Jaremowicz_przeciwko_Polsce__skarga_nr_24023_03___wyrok_z_dnia_5_stycznia_2010_r. pdf [access: 30.12.2019].
• Case No. 22933/02 Frasik v. Poland, judgment of 5 January 2010, http://trybunal.gov.pl/uploads/media/Streszczenie_wyroku_w_sprawie_Frasik_przeciwko_Polsce__skarga_nr_22933_02___wyrok_z_dnia_5_stycznia_2010_roku. pdf [access: 30.12.2019].
• Judgment of the Supreme Court of 18 July 1967, file No. ICR 43/67, OSNC 1968, No. 2, item 28.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 22 November 2016, reference number K 13/15, OJ 2016, item 2203.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 6 October 2015, reference number SK 54/13, OTK ZU No. 9 / A / 2015, item 142.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 20 March 2006, reference number K 17/05, OTK ZU 2006, No. 3, item 30.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 8 November 2001, reference number K 11/00, OTK 2001, No. 3, item 54.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 14 July 2003, reference number act SK 42/01, OTK-A 2003, No. 6, item 62.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 22 February 2005, reference number K 10/04, OTK 2005, No. 2, item 17.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 24 October 2006, reference number act SK 421/05, OTK-A 2006, No. 9, item 126.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 6 November 2007, reference number act U 8/05, OTK-A 2007, No. 10, item 121.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 24 February 2010, reference number act K6 / 09, OTK-A 2010, No. 2, item 15.
• Judgment of the Constitutional Tribunal of 4 November 2014, reference number act SK 55/13, OTK-A 2014, No. 10, item 110
• https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/unifikacja-prawa;3991355.html [access: 28.12.2019].
• https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2019/03/IWS_W%C5%82odarczyk-Madejska-J.-Klimczak-J.-Ostaszewski-P._Koszty-opinii-bieg%C5%82ych-z-zakresu-medycyny.pdf [access: 31.12.2019].
• Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, ICD 10, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2012, https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf [access: 30.12.2019].

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0014.1419

Biblioteka Nauki

444074