Dopuszczalność wykorzystywania wyników badań genetycznych przez zakłady ubezpieczeń w Polsce

• Authors: Wiktoria Wroniewska

Title variants

EN

Admissibility of genetic testing information by the insurance sector in Poland

Abstracts

EN

Human progress has led to a growing interest in factors shaping the human nature, physical features, tendencies. Determining the demands of particular nations or social groups influences all industry sectors, the economy, the goods. As this comprehensive sum of the human knowledge plays such a vital role in a modern world, the progress in the field of human genetics and other related sciences will also be accelerated. The wealth of knowledge positively impacts many aspects of life and various types of human activity such as healthcare, the economy, trade. It is evident that the ability to create a detailed analysis of each individual greatly affected the wider insurance sector. The following article will discuss the conditions of admissible use of genetic testing results by the insurance sector for the purpose of risk assessment in the context of the Polish legislative system; the factors contributing in an increased interest by the insurance companies in this new field and the predicted consequences arising from an extensive privacy interference of each person.

PL

Postępujący progres cywilizacyjny doprowadził do wzmożonego zainteresowania społeczeństwa czynnikami wpływającymi na ukształtowanie natury człowieka, jego cech fizycznych, stanu zdrowia, predyspozycji intelektualnych, skłonności i upodobań. Określenie zapotrzebowania bądź zainteresowań poszczególnych grup czy narodowości napędza wszystkie gałęzie przemysłu, gospodarki, oferowanych usług. Szczegółowa wiedza o człowieku posiada obecnie istotne znaczenie – począwszy od nauk medycznych aż po sferę ekonomiczną czy handlową. W naturalny sposób implikuje także progres w obszarze genetyki oraz nauk pokrewnych. Uzyskanie informacji o anatomicznym profilu człowieka zyskało istotne znaczenie także w działalności ubezpieczeniowej. W niniejszym artykule omówione zostały warunki dopuszczalności wykorzystania wyników badań genetycznych dla oceny ryzyka ubezpieczeniowego w kontekście systemu polskiego prawodawstwa oraz czynniki wpływające na zainteresowanie zakładów ubezpieczeń profilem genetycznym człowieka, a także prognozowane skutki tak dalece idącej ingerencji w sferę prywatności jednostki.

Keywords

PL

ochrona ubezpieczeniowa; badania genetyczne; bezpieczeństwo danych genetycznych; uprawnienia zakładów ubezpieczeń; dane genetyczne

EN

genetics research; genetic data protection; insurance regulatory; law; genetic data; insurance cover

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2020
• Volume: 3
• Issue: XX
• Pages: 313-329

Dates

published

2020

Contributors

author

Wiktoria Wroniewska

References

• Banyś T.A.J., Bielak-Jomaa E., Kuba M., Łuczak J., Prawo ochrony danych osobowych. Podręcznik dla studentów i praktyków, Warszawa 2016.
• Brocławik K., Czajka M., Prawnokarne aspekty ochrony tajemnicy zawodowej radcy prawnego, cz. I: Zagadnienia materialnoprawne, „Radca Prawny” 2001, nr 3.
• Broda M., Genetyka w ubezpieczeniach – szanse czy przekleństwo?, http://stare.ryzyko.pl/?l_menu=167 [dostęp: 5.11.2019].
• Dmochowska A., Przetwarzanie danych szczególnych kategorii [w:] A. Dmochowska, M. Zadrożny (red.), Unijna reforma ochrony danych osobowych. Analiza zmian, Warszawa 2016.
• Domaradzki J., Prawo do niewiedzy a obowiązek wiedzy w opiniach rodzin osób z chorobą Huntingtona, „Etyka” tom 47, Warszawa 2013 r.
• Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 51 Konstytucji RP, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
• Frątczak P., Informacja medyczna przy zawarciu ubezpieczenia na bardzo wysoką sumę – materiały pokonferencyjne, Warszawa 2013.
• Gnela B., Organizacje konsumenckie oraz ich uprawnienia w polskim prawie, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2004, nr 657.
• Kielin J., Maziarz A., Realizacja konstytucyjnego obowiązku ochrony praw konsumentów, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr XVIII 4(99).
• Krekora-Zając D., Wtórne wykorzystanie ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych a art. 22 europejskiej Konwencji Bioetycznej, [w:] A. Białek, M. Wróblewski (red.), Prawa człowieka a wyzwania bioetyczne związane z nowymi technologiami, Warszawa 2018.
• Kuba M., Komentarz do art. 9, [w:] E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz (red.), RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, Warszawa 2018.
• Kulesza E., Ochrona danych o stanie zdrowia w świetle ustawodawstwa europejskiego i polskiej ustawy o ochronie danych osobowych, „Prawo i Medycyna” 2000, nr 5.
• Mednis A., Ochrona danych genetycznych jako danych osobowych, „Studia Iuridica” 2018, LXXII.
• Obara P., Ochrona danych genetycznych w ramach prawa do prywatności dawców – uwagi na tle regulacji o ochronie danych osobowych, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP” 2017.
• Pawlikowski J., Biobankowanie ludzkiego materiału biologicznego dla celów badań naukowych – aspekty organizacyjne, etyczne, prawne i społeczne, Lublin 2013.
• Pawlikowski J., Prawo do informacji i prawo do niewiedzy o wynikach badań, [w:] O. Nawrot, A. Wnukiewicz-Kozłowska (red.), Temida w dobie rewolucji biotechnologicznej, Gdańsk 2015.
• Pawłowski B., Wyzwania prawne związane z rozwojem medycyny spersonalizowanej, [w:] E. Białek, M. Wróblewski (red.), Wybrane aspekty praw człowieka a bioetyka, Warszawa 2016.
• Polska Izba Ubezpieczeń – opracowanie własne, Klasyfikacja ryzyk występujących w działalności zakładów ubezpieczeń, Warszawa 2014.
• Ronka-Chmielowiec W. (red.), Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko, Warszawa 2002.
• Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Ireny Lipowicz do Premiera RP z dnia 25 czerwca 2014 roku nr L.500.2.2014.KMŁ, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rpo-apeluje-o-prace-nad-ustaw%C4%85-o-testach-genetycznych-art-22-%E2%80%93-poszanowanieprywatno%C5%9Bci [dostęp: 5.11.2019].
• Sarnecki P., Uwaga 2 do art. 47, [w:] L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2016.
• Szczepańska M., Komentarz do art. 37, [w:] P. Wajda (red.), Komentarz do Ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, Warszawa 2016 r.
• Szymielewicz K., Reforma europejskiego prawa o ochronie danych osobowych z perspektywy praw obywateli – więcej czy mniej ochrony?, „Monitor Prawniczy” 2016, nr 20.
• Ulański J., Czy ubezpieczonemu przysługuje status konsumenta w świetle przepisów kodeksu cywilnego?, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018, nr 6(7), www.ikar.wz.uw.edu.pl [dostęp: 18.10.2019].
• Urząd Ochrony Danych Osobowych – opracowanie własne z 2019 r., Obowiązki administratorów związane z naruszeniami ochrony danych osobowych, https://uodo.gov.pl [dostęp: 30.12.2019].
• Waglowski P., Ochrona dóbr osobistych i danych osobowych, Warszawa 2009.
• Wieczorek W., Moralna wartość ludzkiego genomu, „Roczniki Teologiczne” 2007, t. LIV, z. 10.
• Wociór D., Dane osobowe szczególnej kategorii, [w:] D. Wociór (red.), Ochrona danych osobowych i informacji niejawnych z uwzględnieniem ogólnego rozporządzenia unijnego”, Warszawa 2016.
• Wojtatowicz-Lasek A., Wygoda K., Prawo dostępu do własnych danych ubezpieczonego – zakres i tryb, http://www.bibliotekacyfrowa.pl [dostęp: 14.11.2019].
• Stanowisko Zarządu Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka (PTGC) w sprawie testów genetycznych wykonywanych niezgodnie z obowiązującymi standardami oraz z naruszeniem zasad etycznych, z dn. 11.02.2016 r., http://ptgc.pl/wp content/uploads/2016/06/Stanowisko_Zarz%C4%85du_PTGC_testy_genetyczne.pdf [dostęp: 9.09.2019].

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0014.4288

Biblioteka Nauki

2052916