Z problematyki wykrywania i udowadniania przestępstw socjalnych

• Authors: Zygmunt Kukuła

Title variants

EN

On the issue of detecting and proving social security offences

Abstracts

EN

One aspect of criminal law in the combating of social security crime is the effective conducting of proceedings leading to proof of the committed crime. The study combines theoretical and practical issues, referring to the methods used to verify the suspicions of committing a fraudulent social benefit claim. The article draws attention to the specificity of the evidence process in such cases. The search for and gathering of evidence as to social security crimes is focused around the individual who has been awarded the benefit. Apart from a good knowledge of the provisions regulating the granting of benefits, it requires also the necessary knowledge of criminal law, especially when it comes to fraud, which here is the most frequently committed social security crime. The role of social security institutions in proving crimes committed is extremely important for they participate in initiating the process of assembling the necessary evidence. The relationship between social security benefits received improperly and the accompanying practices which can be considered as fraudulent is herein thoroughly presented. Apart from the fact of detecting the committed abuse, social security institutions have a much greater specialist knowledge in the field of social law, than is the case for law enforcement agencies and the courts themselves.

PL

Jednym z karnoprawnych aspektów zwalczania przestępczości socjalnej jest skutecznie przeprowadzone postępowanie, prowadzące do udowodnienia popełnionego przestępstwa. Opracowanie łączy w sobie zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne nawiązujące do metod, za pomocą których weryfikuje się podejrzenia popełnienia wyłudzenia świadczenia socjalnego. Artykuł zwraca uwagę na specyfikę procesu dowodowego w tych sprawach. Poszukiwanie i gromadzenie dowodów przestępstw socjalnych koncentrują się wokół konkretnej osoby, której przyznano świadczenie. Oprócz dobrej znajomości przepisów regulujących przyznawanie świadczeń działania te wymagają także niezbędnej wiedzy z zakresu prawa karnego, zwłaszcza gdy chodzi o oszustwo, które jest najczęściej popełnianym przez sprawców przestępstwem socjalnym. Rola instytucji socjalnych w udowodnieniu popełnionych przestępstw jest bardzo ważna – to one uczestniczą w inicjowaniu procesu zbierania potrzebnych dowodów. Dokładnie przedstawiono zależności pomiędzy świadczeniami nienależnie pobranymi a towarzyszącymi im praktykami wyczerpującymi znamiona oszustwa. Poza informacjami o wykryciu popełnionego nadużycia wspomniane instytucje dysponują większą wiedzą specjalistyczną z zakresu prawa socjalnego niż organy ścigania.

Keywords

PL

dowody; fałszerstwo dokumentów; instytucje socjalne; oszustwo; proces karny; świadczeniobiorcy

EN

evidence; forgery of documents; social security institutions; fraud; criminal trial; beneficiaries

• Publisher: Zakład Ubezpieczeń Społecznych
• Journal: Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka
• Year: 2020
• Issue: 4
• Pages: 97-117

Dates

published

2020

Contributors

author

Zygmunt Kukuła

• Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej
• III Komisariat Policji w Bielsku-Białej

References

• Bednarzak J., Przestępstwo oszustwa w polskim prawie karnym, Warszawa 1971.
• Cieślak M., Postępowanie karne. Część ogólna, Kraków 1971.
• Cieślak M., Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, Warszawa 1955.
• Czubalski M., O pojęciu i klasyfikacji środków dowodowych, „Państwo i Prawo” 1969, nr 1.
• Filipiak P., Anonim jako źródło informacji o przestępstwie, „Problemy Prawa Karnego” 1994, nr 20.
• Górniok O. [w:] O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 2002/2003.
• Górniok O., Pleńska D. [w:] System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, t. IV, cz. 2, red. I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1989.
• Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003.
• Gutekunst W., Kryminalistyka, Warszawa 1965.
• Hanausek T., Wybrane zagadnienia prawa policyjnego [w:] Prawo Policyjne. Komentarz, red. S. Smuga, Katowice 1992.
• Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1999.
• Kardas P., Odpowiedzialność za nadużycie władzy publicznej w przypadku niezawiadomienia o popełnionym przestępstwie, „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 7–8.
• Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2002.
• Kubiński P., Krajowy Rejestr Sądowy jako źródło informacji w zwalczaniu przestępczości gospodarczej przez policję, „Przegląd Policyjny” 2004, nr 1–2.
• Kukuła Z., Nienależne świadczenie socjalne a odpowiedzialność karna za oszustwo, „Praca Socjalna” 2014, nr 2.
• Kukuła Z., Przestępczość socjalna z perspektywy prawa karnego i kryminologii, Warszawa 2016.
• Kukuła Z., Rejestry publiczne jako źródło weryfikacji informacji o przestępstwach gospodarczych, „Kontrola Państwowa” 2007, nr 4.
• Kukuła Z., Wykorzystanie danych z rejestrów publicznych w zapobieganiu przestępstwom bankowym, „Biuletyn Bankowy” 2007, nr 9.
• Lipczyńska M., Zawiadomienie o przestępstwie, „Problemy Kryminalistyki” 1965, nr 56–57.
• Masiota J., Uwagi na temat wybranych aspektów funkcjonowania Krajowego Rejestru Sądowego, „Palestra” 2003, nr 5–6.
• Owczarski S., Problematyka postępowania operacyjnego w świetle prawa i praktyki, „Przegląd Sądowy” 1994, nr 4.
• Schaff L., Zakres i formy postępowania przygotowawczego, Warszawa 1961.
• Sławik K., Ujawnianie przestępstw i wykrywanie ich sprawców, Warszawa 1994.
• Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1975.
• Widacki J., Kryminalistyka, cz. I, Katowice 1984.
• Zalewski S., Czynności operacyjno-rozpoznawcze jako forma realizacji zadań służb specjalnych w systemie bezpieczeństwa państwa, „Przegląd Policyjny” 2002, nr 3–4.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0014.6704

Biblioteka Nauki

2116862