Pracownicy socjalni w polskim systemie pomocy społecznej. Kilka uwag w kontekście ewolucji systemu

• Authors: Wiesław Koczur

Title variants

EN

Social workers in the polish social assistance system. A few remarks in the context of the evolution of the system

Abstracts

EN

This article presents – in the context of the evolution of the Polish public social assistance system – the genesis and shaping of the personnel of this system, with particular emphasis on the place and role of social workers in this system. Attention was drawn to the direction of the evolution of the personnel of the Polish social assistance system: from the honorary activities of social workers in the times of the Second Polish Republic (1918-1939), through a mixed model of full-time social workers supported by a network of socially active local social workers in the times of the Polish People’s Republic, to professional social service, performing the regulated profession of a social worker in modern times. It also indicated how social workers were perceived in different periods of the evolution of the social welfare system and how the regulations of their legal status were assessed.

PL

W niniejszym artykule ukazano – w kontekście ewolucji polskiego systemu publicznej pomocy społecznej – genezę i kształtowanie się kadr owego systemu, ze szczególnym uwzględnieniem miejsca i roli w tym systemie pracowników socjalnych. Zwrócono uwagę na kierunek ewolucji kadr polskiego systemu pomocy społecznej: od działalności honorowej opiekunów społecznych w czasach II Rzeczypospolitej, przez mieszany model etatowych opiekunów społecznych (a następnie pracowników socjalnych) wspieranych przez sieć społecznie działających terenowych opiekunów społecznych w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, po profesjonalną służbę społeczną, wykonującą regulowany zawód pracownika socjalnego w czasach współczesnych. Wskazano także, jak postrzegano społecznie pracowników socjalnych w różnych okresach ewolucji systemu pomocy społecznej i jak oceniano regulacje ich statusu prawnego.

Keywords

PL

opieka społeczna; pomoc społeczna; pracownicy socjalni; zabezpieczenie społeczne

EN

social assistance; social workers; social security

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2021
• Volume: specjalny I
• Issue: XXI
• Pages: 331-347

Dates

published

2021

Contributors

author

Wiesław Koczur

References

• Auleytner J., Polityka społeczna. Teoria a praktyka, Warszawa 1997.
• Balicka-Kozłowska H., Rozważania o opiece i pomocy społecznej w Polsce Ludowej, „Kultura i Społeczeństwo” 1972, nr 1.
• Błędowski P., Kubicki P., Pomoc społeczna – główna instytucja socjalna na szczeblu lokalnym, „Polityka Społeczna” 2009, nr 11-12.
• Bojanowska E., Krzyszkowski J., Pomocspołeczna: od opieki do pomocy, [w:] E. Bojanowska, M. Grewiński, M. Rymsza, G. Uścińska (red.), Sto lat polskiej polityki społecznej 1918-2018, Warszawa 2018.
• Brenk M., Chaczko K., Pląsek R., Opieka społeczna w II Rzeczpospolitej – wprowadzenie do tekstów źródłowych, „Praca Socjalna” 2019, nr 4.
• Chaczko K., „Polskawsoczewce”. Ewolucja oraz modernizacja systemu opieki i pomocy społecznejwperspektywie instytucjonalnej, „Rocznik Administracji Publicznej” 2016, nr 2.
• Czech P., Pracownik socjalny. Urzędnik czy opiekun spolegliwy, [w:] J. Auleytner (red.), Krajowe i międzynarodowe konteksty polityki społecznej, Warszawa 2016.
• Chrapkowska-Zielińska A., Kwalifikacje i praca zawodowa pracowników socjalnych, „Polityka Społeczna” 1994, nr 8.
• Ćwiertniak B.M., Koczur W., Legalstatus ofsocialworkersin Poland (selected problems), “Yearbook of Polish Labour and Social Policy” 1996, vol. 8.
• Ćwiertniak B.M., Koczur W., Podstawowe kierunki zmian systemu publicznej pomocy społecznej w Polsce, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej”, rocznik 1997/98.
• Ćwiertniak B.M., Koczur W., Status prawny pracowników socjalnych a ich profesjonalizm, [w:] H. Gąsior, A. Słaboń i in. (red.), Pracownik socjalny jako profesjonalista, Katowice 1998.
• Ćwiertniak B.M., Koczur W., Status zawodowy pracowników socjalnych w przepisach ustawy o pomocy społecznej, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2000, nr 6.
• Ćwiertniak B.M., Koczur W., Reżimy prawne stosunków pracy pracowników socjalnych (charakterystyka ogólna), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2000, nr 7-8.
• Dal Passo F., Storia dell’Assistenza. Nascita, evoluzione e future del Welfare State, Roma 2015.
• Del Giudice F., Mariani F., Solombrino M., Legislazione e previdenza sociale, Napoli 2008.
• Dupeyroux J.J., Borgetto M., Lafore M., Ruellan R., Droit de la sécurité sociale, Paris 2005.
• Garbacik A., Podział kompetencji w zakresie pomocy społecznej po reformie administracyjnej kraju, „Służba Pracownicza” 1998, nr 12.
• Głowacka J.E., Pomoc społeczna w procesie transformacji systemu społeczno-gospodarczego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1995, nr 11.
• Golinowska S., Topińska I., Pomoc społeczna – zmiany i warunki skutecznego działania, Warszawa 2002.
• Góra W., Tradycje opieki i pomocy społecznej w Polsce, „Praca Socjalna” 1989, nr 2.
• Grata P., Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania – instytucje – działania, Rzeszów 2013.
• Grocholski S., Chwalewik E., Opieka społeczna w województwie śląskiem. Zbiór ustaw i rozporządzeń z wyjaśnieniami, Warszawa 1931.
• Kanios A., Herman A., Ranga i prestiż zawodu pracownika socjalnego, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio J, 2017, vol. XXX.
• Koczur W., Pomocspołeczna, [w:] L. Frąckiewicz (red.), Polityka społeczna. Wybrane zagadnienia, Katowice 1994.
• Koczur W., Zadania samorządu terytorialnego w zakresie pomocy społecznej, [w:] A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Samorządowa polityka społeczna, Warszawa 2002.
• Koczur W., Pomoc społeczna jako zadanie samorządu terytorialnego, [w:] A. Frączkiewicz-Wronka (red.), Zarządzane publiczne w lokalnej polityce społecznej, Warszawa 2007.
• Koczur W., Pomoc społeczna jako element systemu zabezpieczenia społecznego, „Z Zagadnień Zabezpieczenia Społecznego” 2011, nr 3.
• Koczur W., Zabezpieczenie społeczne. Zarys problematyki, Katowice 2012.
• Krzyszkowski J., Między państwem opiekuńczym a opiekuńczym społeczeństwem. Determinanty funkcjonowania środowiskowej pomocy społecznej na poziomie lokalnym, Łódź 2005.
• Kulesza E., Uwagi o modelu pomocy społecznej ukształtowanym ustawą z 29 listopada 1990 roku, [w:] H. Lewandowski, T. Wyka (red.), Problemy prawa pracy i polityki społecznej, Łódź 1993.
• Lepalczyk I., Marynowicz-Hetka E., Tradycja i sytuacja aktualna w kształceniu pracowników socjalnych w Polsce, „Praca Socjalna” 1990, nr 1-2.
• Leś E., Zarys historii i dobroczynności w Polsce, Warszawa 2001.
• Lewicka B., Prawa i obowiązki pracowników socjalnych, [w:] L.S. Stadniczeńko (red.), Polskie prawo pracy w obliczu nowelizacji kodeksu pracy, Opole 1997.
• Łopato J., Rodowód pomocy społecznej, „Polityka Społeczna” 1982, nr 4.
• Łopato J., Zarysrozwoju pomocy społecznejwPolsce Ludowej, „Polityka Społeczna” 1987, nr 10.
• Łuczyńska M., Pracownicy socjalni w procesie profesjonalizacji, Warszawa 2013.
• Maciejko W., Instytucje pomocy społecznej, Warszawa 2009.
• Martysz C., Nitecki S., Szpor G., Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, Gdańska 2001.
• Matey M., Status pracownika socjalnegowPolsce, „Zeszyty Naukowe Instytutu Prawa Sądowego” 1988, nr 30.
• Michalska-Badziak R., Pomoc społeczna, [w:] Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, M. Stahl (red.), Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2014.
• Miemiec M., Centrum usług społecznych jako forma organizacyjna administracji świadczącej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr CXX/1.
• Niedbalski J., Status prawny ispołeczny pracownika socjalnego, Łódź 2016.
• Nitecki S., Prawo do pomocy społecznejwpolskim systemie prawnym, Warszawa 2008.
• Pietraszewska A., Nowe zadania pomocy społecznej, [w:] Z. Pisz (red.), Wybrane problemy polityki społecznej, Wrocław 1995.
• Radwan-Pragłowski J., Frysztacki K., Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii greckiej do pracy socjalnej, Warszawa 1996.
• Rajkiewicz A., Pomoc społeczna, [w:] A. Rajkiewicz (red.), Społeczeństwo polskie w latach 1989-1996/97. Zagadnienia polityki społecznej, Warszawa 1997.
• Rak S., Uwagi na temat organizacji pracy opiekunów społecznych, „Biuletyn Opiekuna Społecznego” 1963, nr 4.
• Sierpowska I., Status prawny pracownika socjalnego – wymagania ustawowe i oczekiwania społeczne, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2005, nr 9.
• Sierpowska I., Prawo pomocy społecznej, Warszawa 2011.
• Sierpowska I., Pomoc społeczna jako administracja świadcząca. Studium administracyjnoprawne, Warszawa 2012.
• Sierpowska I., Pomoc społeczna. Komentarz, Warszawa 2014.
• Starczewski J., Ustawodawstwo o opiece społecznej w Polsce, „Opiekun Społeczny” 1938, nr 10.
• Stopka K., Zasada subsydiarności w prawie pomocy społecznej, Warszawa 2009.
• Szpor G., Zadania ponadgminnych organów samorządu terytorialnego w zakresie pomocy społecznej, [w:] B.M. Ćwiertniak (red.), Prawo pracy, ubezpieczenia społeczne, polityka społeczna. Wybrane zagadnienia, Opole 1998.
• Szpor G., Nitecki S., Praktyczny komentarz do ustawy o pomocy społecznej, Poznań 1993.
• Szumlicz J., Pomocspołeczna w polskim systemie zabezpieczenia społecznego, Warszawa 1987.
• Szurgacz H., Wstęp do prawa pomocy społecznej, Wrocław 1992.
• Szurgacz H., Regulacje prawnomiędzynarodowe w zakresie pomocy społecznej,[w:] B. von Maydell, T. Zieliński (red.), Ład społeczny w Polsce i Niemczech na tle jednoczącej się Europy. Księga pamiątkowa poświęcona Czesławowi Jackowiakowi, Warszawa 1999.
• Szurgacz H., Ryzyko socjalne w pomocy społecznej (od ryzyka ubóstwa do ryzyka trudnej sytuacji życiowej), „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr CXXIII.
• Szylko-Skoczny M. (red.), Pomoc społeczna wobec zjawiska bezrobocia, Warszawa 1993.
• Trawkowska D., Portret współczesnego pracownika socjalnego. Studium socjologiczne, Katowice 2006.
• Uścińska G., Świadczenia z zabezpieczenia społecznego w regulacjach międzynarodowych i polskich. Studium porównawcze, Warszawa 2005.
• Wengierow J., O prawie niezunifikowanym w zakresie resortu opieki społecznej, „Gazeta Administracji” 1938, nr 1.
• Wódz K., Służby społeczne w Polsce. Geneza, kierunkirozwoju, metody pracy, Katowice 1982.
• Zalewski D., Opieka i pomocspołeczna. Dynamika instytucji, Warszawa 2005.
• Zieliński F., Organizacja sieci terenowych opiekunów społecznych, „Biuletyn Opiekuna Społecznego” 1960, nr 1.
• Żukiewicz A., Role zawodowe pracownika socjalnego, „Praca Socjalna” 2001, nr 4.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.6136

Biblioteka Nauki

2056756