Immunitet i ochrona przed odwetem przyznane „sygnalistom” – osobom zgłaszającym naruszenie prawa i polityki Unii Europejskiej

• Authors: Andrzej Marian Świątkowski

Title variants

EN

Immunity and protection against retaliation granted to „whistleblowers” – persons who report violations of European Union law and policy

Abstracts

EN

The author analyzes the Directive 2019/1937 promoting the idea of cooperation between employees and public authorities regarding information on abuses of European Union law and policy. It outlines the purpose (to improve enforcement and EU policies), methods and techniques for this cooperation (internal and external reporting and follow-up). It discusses the immunity and legal protection (prohibition against retaliation) granted to persons who report a breach of EU law and policy. The author believes that due to historical events, the employed persons, potential whistleblowers, may be critical of the above idea. According to the author, the success of the existing directive depends on its effects, which will be known only in five years.

PL

Autor analizuje dyrektywę 2019/1937 promującą ideę współpracy zatrudnionych z władzami publicznymi dotyczącą informowania o nadużyciach prawa i polityki Unii Europejskiej. Przedstawia cel (poprawę egzekwowania prawa i polityk unijnych), metody i techniki tej współpracy (zgłoszenia wewnętrzne i zewnętrzne oraz działania następcze). Omawia immunitet i ochronę prawną (zakaz przed odwetem) przyznane osobom zgłaszającym naruszenie prawa i polityki unijnej. Autor uważa, że ze względu na zaszłości historyczne osoby zatrudnione, potencjalni sygnaliści, mogą być krytycznie nastawione do powyższej idei. Zdaniem autora powodzenie już obowiązującej dyrektywy jest uzależnione od jej efektów, które będą znane dopiero za pięć lat.

Keywords

PL

kanały dokonywania zgłoszeń; nadużycie praw Unii Europejskiej; środki ochrony osób dokonujących zgłoszeń; sygnalista

EN

abuse of European Union rights; protection measures for reporting persons; reporting channels; whistleblower

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2021
• Volume: specjalny II
• Issue: XXI
• Pages: 225-245

Dates

published

2021

Contributors

author

Andrzej Marian Świątkowski

References

• Austin A., Whistleblowers: the new watchdog, [w:] Freedom of expression: essays in honour of Nicolas Bratza, President of the European Court of Human Rights, ed. Casadevall, Strasbourg 2012.
• Banisar D., Whistleblowing: International Standards and Developments. World Bank 2011, http://www.sec.gov/news/press/2012/2012-162.htm.
• Bolesta Ł., Sygnalizacja jako przejaw obowiązku lojalności wobec pracodawcy?, „Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska” 2018, LXV, nr 2.
• Bowers J., Lewis J., Whistleblowing: freedom of expression in the work place, “European Human Rights Law Review” 1996, nr 6.
• Dral A., Ochrona pracowników przed działaniami odwetowymi pracodawcy w świetle międzynarodowego i polskiego prawa pracy, [w:] J. Wratny, M.B. Rycak (red.), Prawo pracy w świetle procesów integracji europejskiej. Księga jubileuszowa profesor Marii Matey-Tyrowicz, Warszawa 2011.
• Kobylińska A., Folta M., Sygnaliści. Ludzie, którzy nie potrafią milczeć. Doświadczenia osób ujawniających nieprawidłowości w instytucjach i firmach w Polsce, Warszawa 2015.
• Kobroń Ł., Whistleblower: strażnik wartości czy donosiciel?, „Palestra” 2013, nr 11-12.
• Kobroń Ł., Czy Polskę czeka era etycznych donosów?, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Społeczne” 2015, nr 10.
• Kobroń-Gąsiorowska Ł., Whistleblower w prawie europejskim. Ochrona whistleblowera czy informacji?, „Roczniki Administracji i Prawa” 2018, XVIII (2).
• Kobroń-Gąsiorowska Ł., Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszania prawa Unii (whistleblowing) – jej wpływ na polskie prawo pracy – wybrane uwagi, [w:] B.Godlewska-Bujok, K. Walczak (red.), Różnorodność w jedności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu, Warszawa 2019.
• Litwiński P., Korporacyjne systemy raportowania nadużyć (whistleblowing hot lines) a ochrona danych osobowych, [w:] A. Mednis (red.), Prywatność a ekonomia. Ochrona danych osobowych w obrocie gospodarczym, Warszawa 2013.
• Łaga M., Unormowania dotyczące sygnalizacji – wzmacnianie demokracji w zakładzie pracy, [w:] Z. Hajn, M. Kurzynoga (red.), Demokracja w zakładzie pracy. Zagadnienia prawne, Warszawa 2017.
• Maciejewski M., Whistleblowing. Instytucja i jej rola w kształtowaniu odpowiedzialności w administracji, [w:] Z. Duniewska, M. Stahl (red.), Odpowiedzialność administracji i w administracji, Warszawa 2013.
• Makowski G., Waszak M. (red.), Sygnaliści w Polsce okiem pracodawców i związków zawodowych, Warszawa 2016.
• Płoszka A., Ochrona demaskatorów (whistleblowers) w orzecznictwie ETPCz, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 4.
• Rogowski W., Whistleblowing: bohaterstwo, zdrada czy interes, „Przegląd Corporate Governance” 2007, nr 1.
• Szewczyk H., Ochrona prawna pracowników-sygnalistów (uwagi de lege lata i de lege ferenda), „Przegląd Sądowy” 2020, nr 1.
• Szewczyk H., Whistleblowing w zakładzie pracy w świetle nowej dyrektywy 2019/1937 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, PiZS 2020, nr 2.
• Szewczyk H., Whistleblowing. Zgłaszanie nieprawidłowości w stosunkach zatrudnienia, Warszawa 2020.
• Szymkiewicz R., Miejsce tzw. sygnalistów w polskim systemie prawnym, Warszawa 2018.
• Świątkowski A.M., Sygnalizacja (whistleblowing), „Przegląd Sądowy” 2015, nr 5.
• Wojciechowska-Nowak A., Ochrona sygnalistów w Polsce. Stan obecny i rekomendacje zmian, Warszawa 2015.
• Wujczyk M., Podstawy whistleblowingu w polskim prawie pracy, „Przegląd Sądowy” 2014, nr 6.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.6387

Biblioteka Nauki

2058047