Borzykowski przywilej immunitetowy – na drodze do emancypacji kościoła w Polsce piastowskiej

• Authors: Artur Lis

Title variants

EN

Borzykowski’s immunity privilege – on the way to the emancipation of the church in piast Poland

Abstracts

EN

The reason for calling the synod in Borzykowa was the bull “Significavit nobis” issued in 1210 by Pope Innocent III, which renewed the principle of seniority. At the synod, the possibilities of counteracting the effects of this bull were discussed. The bishops were also to approve Leszek the White’s right to hold the Kraków throne. During the synod, prince Władysław Odonic granted the Cistercian order a land in the castellany of Przemyśl in order to establish a monastery. In turn, the knight Sławosz resumed granting Sławoszów to the monastery in Busko. According to historiography, the dukes issued a set of privileges, including a great privilege for the Church (privilegium fori, ius spolii). The Borzykowski privilege became the basis for the independence of the Church from the Piast monarchy in district Poland.

PL

Powodem zwołania synodu w Borzykowej była wydana w 1210 roku przez papieża Innocentego III bulla „Significavit nobis” wznawiająca zasadę senioratu. Na synodzie radzono nad możliwościami przeciwdziałania skutkom tej bulli. Biskupi mieli również zatwierdzić prawo Leszka Białego do utrzymania tronu krakowskiego. Podczas synodu książę Władysław Odonic nadał zakonowi cystersów ziemię w kasztelanii przemęckiej w celu założenia klasztoru. Z kolei rycerz Sławosz wznowił nadanie Sławoszowa klasztorowi w Busku. Według historiografii książęta wydali wówczas zbiór przywilejów, a wśród nich wielki przywilej dla Kościoła (privilegium fori, ius spolii). Przywilej borzykowski stał się podstawą niezależności Kościoła od monarchii piastowskiej w Polsce dzielnicowej.

Keywords

PL

przywilej; immunitet; Polska piastowska; Borzykowa

EN

privilege; immunity; Piast Poland; Borzykowa

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2021
• Volume: 4
• Issue: XXI
• Pages: 15-26

Dates

published

2021

Contributors

author

Artur Lis

References

• Abraham W., Studya krytyczne do dziejów średniowiecznych synodów prowincjonalnych kościoła Polskiego, Kraków 1917.
• Baran-Kozłowski W, Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz (1199-1219). Działalność kościelna i polityczna, Poznań 2005.
• Chrzanowski M., Leszek Biały. Książę krakowski i sandomierski. Princeps Poloniae (ok. 1184 – 23/24 listopada 1227), Kraków 2013.
• Dobosz J., Kazimierz II Sprawiedliwy, Poznań 2011.
• Fąka M., Synody arcybiskupa Henryka Kietlicza (1199-1219), „Prawo Kanoniczne” 1969, nr 12.
• Gieysztor A., Ojerz (Hojerz, Ogerius, Ogierz), bp kujawski po r. 1198 - przed 1213, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 23, 1978.
• Grodecki R., Dzieje wewnętrzne Polski XIII w., [w:] idem, Polska piastowska, Warszawa 1969.
• Hube R., Antiquissimae constitutiones synodales provinciae gneznensis. Maxima ex parte. Nunc primum e codicibus manu scriptis typis mandatae, Petropoli 1859.
• Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, wyd. F. Piekosiński, t. I, Kraków 1874.
• Krafl P.O., Polské provinciální synody 13.-15. století, Praha 2016.
• Kutrzeba S., Wybór źródeł do historii ustroju Polski, z. 1: Epoka piastowska, Kraków 1928.
• Lis A., Homo literatus. Studia poświęcone Wincentemu Kadłubkowi, t. I-II, Sandomierz 2021.
• Lis A., Master Vincentius, Lublin 2016.
• Maciejewski J., Episkopat doby dzielnicowej 1180-1320, Kraków – Bydgoszcz 2003.
• Pelczar S., Władysław Odonic. Książę wielkopolski, wygnaniec i protektor Kościoła (ok. 1193-1239), Kraków 2013.
• Prokop K.R., Arcybiskupi gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000.
• Samsonowicz H., Konrad Mazowiecki (1187/88 – 31 VIII 1247), Kraków 2008.
• Starodawne prawa polskiego pomniki, t. I, ed. A.Z. Helcel, Warszawa 1856.
• Subera I., Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich, Warszawa 1981.
• Szymaniak M., Biskup płocki Gedko (1206-1223). Działalność kościelno-polityczna na tle procesu emancypacji Kościoła polskiego spod władzy książęcej, Toruń 2007.
• Teterycz-Puzio A., Konrad i mazowiecki kniaź wielki lacki 1187/89-31 sierpnia 1247, Kraków 2019.
• Umiński J., Henryk arcybiskup gnieźnieński zwany Kietliczem (1199-1219), Lublin 1926.
• Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego, tom I: (966-1795), Warszawa 2015.
• Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy, t. IV: Urzędnicy małopolscy XII-XV wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1990.
• Vetulani A., Z badań nad kulturą prawniczą w Polsce piastowskiej, Wrocław 1976.
• Vetulani, Statuty synodalne Henryka Kietlicza, Kraków 1939.
• Witkowski K., Władysław Odonic książę wielkopolski (ok. 1190-1239), Kraków 2012.
• Wyrozumski J., Pontyfikat arcybiskupi i reformy Henryka Kietlicza, [w:] 1000 lat Archidiecezji Gnieźnieńskiej, red. J. Strzelczyk, J. Górny, Gniezno 2000.
• Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 2006.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.8298

Biblioteka Nauki

2055714