Neuroprawo a przypisanie winy sprawcy czynu zabronionego

• Authors: Jan Kil , Jakub Szydło

Title variants

EN

The Neurolaw and the Attribution of Guilt to the Perpetrator of a Prohibited Act

Abstracts

EN

The subject of this article is the analysis of the possibilities of using research methods and findings applied in the field of neurolaw in the process of assigning guilt to offenders under criminal law, as well as determining the degree of their guilt. The article presents the achievements of neurolaw – a field that uses research methods used in neurology and related sciences to study law. The study examines the usefulness of research methods used in neurolaw in the process of assigning guilt to the perpetrator of a prohibited act. For this purpose, the theories of guilt and the possibility of using neurolaw research methods in a criminal trial are discussed. The results of studies that show damage to specific areas of the brain have also been cited, and then it has been shown how the damage can affect the ability to recognize the meaning of the act and guide its behavior.

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza możliwości wykorzystania metod badawczych i ustaleń, stosowanych na gruncie neuroprawa, w procesie prawnokarnego przypisywania winy sprawcom czynów zabronionych, jak również ustalania stopnia ich zawinienia. W artykule przedstawiono dorobek neuroprawa – dziedziny, która do badania prawa wykorzystuje metody badawcze stosowane w neurologii oraz naukach pokrewnych. W opracowaniu zbadano przydatność metod badawczych wykorzystywanych w neuroprawie, w procesie przypisywania winy sprawcy czynu zabronionego. W tym celu omówiono teorie winy i możliwość wykorzystania metod badawczych neuroprawa w procesie karnym. Przytoczono również wyniki badań, które przedstawiają uszkodzenia konkretnych obszarów mózgu, a następnie wykazano, jak uszkodzenia te mogą wpłynąć na możliwość rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Keywords

PL

neuroprawo; neuroobrazowanie; teorie winy; niepoczytalność; poczytalność ograniczona; zasada swobodnej oceny dowodów; opinia biegłego; postępowanie karne; prawo karne

EN

neurolaw; neuroimaging; theories of guilt; insanity; limited sanity; the principle; of free evaluation of evidence; opinion of expert witness; criminal procedure; criminal law

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2022
• Volume: 1(XXII)
• Pages: 165-182

Dates

published

2022

Contributors

author

Jan Kil

author

Jakub Szydło

References

• Bojarski M. (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2020.
• Brass M., Haggard P., To do or not to do: The neural signature of self-control, „Journal of Neuroscience” 2008, 27(34).
• Brożek B. (red.), Prawo i nauki kognitywne, Warszawa 2018.
• Canessa N., Gorini A., Cappa S.F., Piattelli-Palmarini M., Danna M., Fazio F., Perani D., The effect of social content on deductive reasoning: An fMRI study, „Human Brain Mapping” 2015, 26(1).
• Damásio A., Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań 2011.
• Damásio H., Grabowski T., Frank R., Galaburda A.M., Damásio A.R., The return of Phineas Gage: Clues about the brain from the skull of a famous patient, „Science” 1994, 264(5162).
• Dębski R. (red.), Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, Warszawa 2013.
• Dukiet-Nagórska T. (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Warszawa 2010.
• Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
• Gazzaniga S.M., Kto tu rządzi - ja czy mój mózg? Neuronauka a istnienie wolnej woli, Sopot 2020.
• Gazzaniga S.M., Bogen J.E., Sperry R.W., Dyspraxia following division of the cerebral commissures, „Archives of Neurology” 1967, 16(6).
• Greene J.D., Sommerville R.B., Nystrom L.E., Darley J.M., Cohen J.D., An fMRI investigation of emotional engagement in moral judgment, Princeton 2001.
• Janicka D., Nauka o winie i karze w dziejach klasycznej szkoły prawa karnego w Niemczech w I połowie XIX wieku, Toruń 2001.
• Kiehl K.A., A Cognitive Neuroscience Perspective on Psychopathy: Evidence for Paralimbic System Dysfunction, „Psychiatry Research” 2006, 142.
• Kuhn S., Haggard P., Brass M., Intentional inhibition: How the “veto-area“ exerts control, „Human Brain Mapping” 2009, 30(9).
• Leszczyński L., Skrętowicz E., Hołda Z., W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Prof. A. Wąska, Lublin 2005.
• Marszał K. (red.), Proces karny. Zagadnienia ogólne, Katowice 2013.
• Paprzycki L.K., Problematyka psychiatryczna i psychologiczna w prawie i postępowaniu karnym. Grancie kompetencji biegłych i organów procesowych, „Chowanna” 2011, nr 2 (37).
• Patrys W., Interpretacja karnistyczna, Poznań 1988.
• Petoft A., A Historical Overview of Law and Neuroscience: From the Emergence of Medico-Legal Discourses to Developed Neurolaw, „Archivio Penale” 2019, 1(3).
• Petrażycki L., Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, Warszawa 1959.
• Raine A. i in., Hippocampal Structural Asymmetry in Unsuccessful Psychopaths, „Biological Psychiatry” 2004, 552.
• Rejman G., Teorie i formy winy w prawie karnym, Warszawa 1980.
• Salekin R.T., Psychopathy and therapeutic pessimism, „Clinical Psychology Review” 2002, 22(1).
• Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2020.
• Stomma S., Fikcja winy, „Państwo i Prawo” 1947, nr 10.
• Sylwestrzak A., Historia doktryn polityczno-prawnych, Warszawa 2015.
• Wason P.C., Reasoning about a rule, „The Quarterly Journal of Experimental Psychology” 1968, 20(3).
• Weisberg D.S., Keil F.C., Goodstein J., Rawson E., Gray J.R., The seductive allure of neuroscience explanations, „Journal of Cognitive Science” 2008, 20.
• Wolter W. (red.), Wina w prawie karnym, Kraków 1954.
• Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa 1973
• Zoll A. (red.), Problemy odpowiedzialności karnej. Księga ku czci profesora Kazimierza Buchały, Kraków 1994

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.9090

Biblioteka Nauki

3200866