Współpraca rodziców "zdemoralizowanych synów" z instytucjami edukacyjnymi. Perspektywa interakcyjna

• Authors: Angelika Cieślikowska-Ryczko

Abstracts

PL

Problematyka omówiona w artykule stanowi część szerszych rozważań poświęconych tematyce kryzysu penitencjarnego rodzin. Badania doświadczeń biograficznych matek i ojców osób osadzonych w zakładach karnych pozwoliły na prześledzenie trajektorii rodzicielstwa naznaczonego przestępczością (dorosłego)dziecka. Rodzice rekonstruując etapy narastania trudności relacjonowali nie tylko doświadczenia związane stricte z czasem izolacji penitencjarnej, ale również obrazowali proces „dochodzenia” do momentu pozbawienia wolności ich dorosłych synów. Jednym z elementów tych rekonstrukcji jest specyficzna (auto)diagnoza jaką poczynili rodzice, dotycząca źródeł niepowodzeń oraz dynamiki spiętrzania problemów wychowawczych skutkujących przyszłym uwięzieniem. Na tym tle badani charakteryzowali podejmowane na danym etapie strategie zaradcze ukierunkowane na wyhamowywanie kariery przestępczej ich dzieci. W artykule skoncentrowałam się na jednym wybranym obszarze tych oddziaływań, tj. sposobach nawiązywania i organizowania współpracy między rodzicami, a placówkami edukacyjnymi. W zasadniczej części opracowania omówiłam trzy kluczowe kierunki działań jakie ujawniły się w narracjach rodziców. Charakterystyka zagadnienia pozwala odpowiedzieć na pytanie – jak kształtuje się obszar współdziałania między rodzicami i nauczycielami w sytuacji zagrożenia nastolatka, a także jakie – z perspektywy rodziców – środki profilaktyczne i naprawcze wobec „uczniów problematycznych” podejmują szkoły? Całość prezentowanych obserwacji została ujęta w teoretyczno-metodologicznej ramie kierunku symbolicznego interakcjonizmu.

Keywords

PL

badania narracyjne; doświadczenia rodzin więźniów; problemy wychowawcze; demoralizacja nieletnich; oddziaływania placówek edukacyjnych

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(2 (39))
• Pages: 205-226

Dates

published

2022

Contributors

author

Angelika Cieślikowska-Ryczko

• Uniwersytet Łódzki

References

• Arditti, J. (2005). Families and Incarceration: An Ecological Approach. Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services, 86(2), s. 251–260. DOI: 10.1606/1044-3894.2460
• Barczykowska, A. (2015). (Nie)obecni – o roli rodziców w procesie resocjalizacji. Studia Edukacyjne, 35, s. 275–298. DOI: 10.14746/se.2015.35.15
• Barczykowska, A. (2021). Od izolacji ku partnerstwu resocjalizacyjnemu – w poszukiwaniu optymalnego modelu współpracy z rodzinami w procesie resocjalizacji nieletnich. Resocjalizacja Polska, 21, s. 51-68. DOI: https://doi.org/10.22432/pjsr.2021.21.04
• Becker, H. (2009.) Outisderzy. Studia z socjologii dewiacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Birditt, K., Fingerman, K., Zarit, S. (2010). Adult children’s problems and successes: implications for intergenerational ambivalence. Journals of Gerontology: Psychological Sciences and Social Sciences, 65B(2), 145–153. DOI: 10.1093/geronb/gbp125
• Blumer, H. (2007). Interakcjonizm symboliczny. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Cieślikowska-Ryczko, A. (w druku). Rodzice więźniów. Studium doświadczeń. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Condry, R. (2006). Stigmatised women: relatives of serious offenders and the broader impact of crime. W: F. Heidensohn (red.), Gender and Justice New concepts and approaches. London: Willan Publishing.
• Condry, R. (2013). Families shamed: The consequences of crime for relatives of serious offenders. London–New York: Routledge.
• Cudak, H. (2011). Dysfunkcje rodziny i jej zagrożenia opiekuńczo-wychowawcze. Pedagogika rodziny, (1-2), s. 7–14.
• Cutler, W. W. (2000). Parents and Schools: The 150-Year Struggle for Control in American Education. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Czarnecka-Dzialuk, B., Drapała, K. (2015). Kontrowersje wokół reagowania na przejawy demoralizacji nieletnich. Opinie praktyków. Prawo w Działaniu Sprawy Karne, 23, 313–344.
• Forum 45minut.pl Problem ze zdemoralizowanym uczniem [Wpis na forum internetowym]. Pobrane z: http://www.45minut.pl/forum/viewtopic.php?t=3698 (dostęp 20.12.2021).
• Hałas, E. (2012). Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń. Warszawa: Wydawnictwo „Znak”.
• Holt, A. (2010). Managing “spoiled identities”: Parents’ experiences of compulsory parenting support programs. Children and Society, 24(5), 413–442.
• Howarth, G., Rock, P. (2000). Aftermath and the construction of victimisation: ‘The other victims of crime’. The Howard Journal of Criminal Justice, 39(1), 58–77.
• Jaros, A. (2021). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w środowisku szkolnym. Studium przypadków dwóch byłych wychowanek placówek resocjalizacyjnych. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 7, 68–81. DOI: 10.5604/01.3001.0015.2554
• Kantowicz, E. (2008). Rodzina ryzyka jako przedmiot zainteresowań naukowo-profesjonalnych pracy socjalnej. W: W. Muszyński, E. Sikorska (red.), Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności. Kształty rodziny współczesnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Karwacki, A. (2006). Błędne koło. Reprodukcja kultury podklas społecznych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kaźmierska, K., Waniek, K. (2020). Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Macander, D. (2016). Procedury postępowania nauczycieli w sytuacji zagrożenia dzieci i młodzieży demoralizacją i przestępczością. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. Pobrano z: www.ore.edu.pl (dostęp 20.12.2021).
• Międzyresortowy Zespół ds. Opracowywania Programu (2004). Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży. Pobrano z: https://www.kuratorium.waw.pl/pl/dyrektor-i-nauczyciel/szkoly-promujace-zdrowi/6527,Lista-programow-rzadowych-z-zakresu-profilaktyki-do-realizacji-w-szkolach-i-plac.html (dostęp 20.12.2021).
• Opis Krajowego programu Bezpieczna szkoła + [strona informacyjna]. Pobrane z: https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/ (dostęp 20.12.2021).
• Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001249 (dostęp 20.12.2021).
• Schütze, F. (2012). Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Schütze, F. (2012a). Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Sturges, J. E., Hanrahan, K. J. (2011). The Effects of Children’s Criminality on Mothers of Offenders. Journal of Family Issues, 32(8), 985–1006.
• Szczepanik, R. (2019). Legitymizowanie etykiety demoralizacji ucznia. Doświadczenia biograficzne dorosłych przestępców powrotnych. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(85), 65–87.
• Szczepanik, R. (2021). Na mapie rodzicielskich doświadczeń: matki i ojcowie osób z etykietą dewianta. Resocjalizacja Polska, 21, 79–97.
• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Pobrano z: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19820350228 (dostęp 20.12.2021).
• Wengraf, T. (2012). Interpretacja historii życiowych, sytuacji życiowych i doświadczeń osobistych: biograficzno-narracyjna metoda interpretacyjna. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Ziółkowski, M. (1981). Znaczenie, interakcja, rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.9268

Biblioteka Nauki

36455728