Edukacja dla demokratyzacji. Inspiracje pedagogiką krytyczną

• Authors: Ewa Groszewska

Title variants

EN

Education for democratisation. Inspirations of critical pedagogy

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the perspective of critical pedagogy and to draw the readers’ attention to the mission statement contained in the concept of contemporary North American critical educators. It is the striving for democratisation related to the belief that conscious and emancipation-oriented citizens can change the social reality. This idea seems to be an interesting inspiration for teachers in our Polish reality, where young people are reluctant to become engaged in civic activities or lack interest in public affairs. Critical pedagogues postulate education aimed at rising thinking, critical as well as socially and politically active youth. The text also discusses the results of the author’s mini-research into the social awareness of teachers and its adequacy to shaping citizens who are committed and aware of the existing, contemporary challenges.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie perspektywy pedagogiki krytycznej i zwrócenie uwagi czytelników na przewodnią ideę zawartą w koncepcji współczesnych północnoamerykańskich pedagogów krytycznych. Stanowi ją dążenie do demokratyzacji związane z przekonaniem, że świadomi i zorientowani emancypacyjnie obywatele mogą zmieniać rzeczywistość społeczną. Idea ta wydaje się być interesującą inspiracją dla nauczycieli w polskiej rzeczywistości, w której młodzi ludzie nie wykazują aktywności obywatelskiej ani zainteresowania sprawami publicznymi. Pedagodzy krytyczni bowiem proponują edukację, której celem będzie wykształcenie myślących, krytycznych i aktywnych społecznie i politycznie ludzi. W tekście omówione są też rezultaty minibadania autorki na temat świadomości społecznej nauczycieli i jej adekwatności wobec kształtowania zaangażowanych i świadomych wyzwań współczesności obywateli.

Keywords

PL

pedagogika krytyczna; społeczeństwo obywatelskie; demokratyzacja

EN

critical pedagogy; civil society; democratization

• Publisher: Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
• Journal: Zeszyty Naukowe Collegium Witelona
• Year: 2022
• Volume: 3
• Issue: 44
• Pages: 97-115

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Groszewska

• Collegium Witelona Uczelnia Państwowa

References

• Amin S., Wirus liberalizmu, tłum. A. Łukomska, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2007.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002.
• Bauman Z., Globalizacja, tłum. E. Klekot, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000.
• Bauman Z., Życie na przemiał, tłum. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004
• CBOS, Komunikat z badań: „Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich” nr 37/2020 www.cbos.pl, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_037_20.PDF, dostęp: 31.10.2022 r.
• Czerpaniak-Walczak M., Szanse i zagrożenia emancypacji poprzez edukację w szkole wyższej, „Pedagogika Szkoły Wyższej” 2016, nr 2.
• Freire P., Pedagogy of Oppressed, tłum. Myra Bergman Ramos, Penguin Books, London 1972.
• Giroux H. A., Critical Pedagogy and Postmodern/Modern Divide: Towards a Pedagogy forDemocratization, „Teacher Education Quarterly” Winter 2004, Caddo. Gap Press, 2004.
• Giroux H. A., Naga pedagogia i przekleństwo neoliberalizmu [w:] H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.
• Giroux H. A., Pedagogia pogranicza w wieku postmodernizmu [w:] H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.
• Giroux H. A. Odzyskiwanie uniwersytetu jako sfery publicznej (by to co pedagogiczne było bardziej polityczne) [w:] H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.
• Giroux H. A., Czy jest miejsce dla pedagogiki krytycznej na uniwersytecie, (rozmowa Manueli Guilherme [w:] H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.
• Griese H. M, Koniec pedagogiki [w:] Pedagogika alternatywna, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Łódź – Kraków 1995.
• Maciejewicz P., Bogatsi są coraz bogatsi, a nierówności pogłębiają się. Oxfam mówi do Davos: opamiętajcie się, wyborcza.biz, https://wyborcza.biz/biznes/7,177151,19493935,bogaci -sa-jeszcze-bogatsi-a-nierownosci-sie-poglebiaja-oxfam.html?disableRedirects=true, dostęp: 31.10.2022 r.
• McLaren P., Życie w szkołach. Wstęp do pedagogiki krytycznej, tłum. A. Dziemianowicz- -Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski, Wydawnictwo Naukowe DSW Wrocław 2015.
• Melosik Z., Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2013.
• Śliwerski B., Edukacja – wybrane kontrowersje i dylematy [w:] Pedagogika alternatywna, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza IMPULS, Łódź – Kraków 1995.
• Wallerstein I., Koniec świata jaki znamy, tłum. M. Bilewicz, A. Jelonek, K. Tyszka, Wydawnictwo SCHOLAR, Warszawa 2004.
• Witkowski L., Szkoła i walka o sferę publiczną [w:] H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.
• Witkowski L., Wokół pedagogiki krytycznej (retrospekcja i projekcja na tle doświadczeń w pedagogice polskiej [w:] „Ars Educandi” 2012, nr 9, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1815

Biblioteka Nauki

30145250