Kariery akademickie kobiet, czyli o współczesnych wyzwaniach w szkolnictwie wyższym

• Authors: Justyna Czerniak-Swędzioł , Ewelina Kumor-Jezierska

Title variants

EN

Women’s Academic Careers, or Contemporary Challenges in Higher Education

Abstracts

EN

Reaching the next stages of an academic career is often associated with successively higher positions in higher education. With that said, the definition of an academic career remains much broader and includes in its scope not only an academic career, but also includes those elements that are associated with all professional promotions or functions held in academia. The object of this article is to draw attention to the situation of women in higher education, which seems to be better than it was a dozen years ago. Nevertheless, a fundamental question arises as to whether the course of academic careers of women and men is shaped similarly? What blocks the development of women in academia, and what impact did the situation caused by the Covid-19 pandemic have on women’s academic careers? The authors will attempt to answer both this and many other questions while trying to identify solutions that could help address any challenges faced by women in the academic work environment.

PL

Dochodzenie do kolejnych etapów kariery naukowej niejednokrotnie związane jest z obejmowaniem kolejno coraz wyższych stanowisk w szkolnictwie wyższym. Z tym że definicja kariery akademickiej pozostaje znacznie szersza i obejmuje swym zakresem nie tylko karierę naukową, ale również zawiera w sobie te elementy, które związane są ze wszelkimi zawodowymi awansami czy pełnionymi funkcjami w środowisku akademickim. Przedmiotem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na sytuację kobiet w szkolnictwie wyższym, która wydaje się być lepsza niż kilkanaście lat temu. Niemniej jednak nasuwa się zasadnicze pytanie: czy przebieg kariery akademickiej kobiet i mężczyzn kształtuje się podobnie? Co blokuje rozwój kobiet w środowisku akademickim i jaki wpływ na kariery akademickie kobiet miała sytuacja wywołana pandemią COVID-19? Autorki podejmą próbę odpowiedzi zarówno na to, jak i na wiele innych pytań, starając się jednocześnie wskazać rozwiązania, które mogłyby pomóc w sprostaniu wszelkim wyzwaniom stawianym kobietom w akademickim środowisku pracy.

Keywords

PL

kariera akademicka kobiety; szkolnictwo wyższe; praca niewidzialna; work life balance; praca organizacyjna; ocena okresowa

EN

women’s academic career; higher education; invisible work; work life balance; organizational work; periodic evaluation

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2022
• Volume: 3(XXII)
• Pages: 325-343

Dates

published

2022

Contributors

author

Justyna Czerniak-Swędzioł

author

Ewelina Kumor-Jezierska

References

• Bakalarz T., Uczestnictwo nauczyciela akademickiego w pracach organizacyjnych uczelni wyższych, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2013, No 3508.
• Bocheńska A., Sierocka I., Lekston M., 20.7.2.3. Przedmiot i kryteria oceny, [w:] System Prawa Pracy, tom XI: Pragmatyki pracownicze, red. K.W. Baran, Z. Góral, Warszawa 2021.
• Bocheńska A., [w:] Komentarz do wybranych przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, [w:] Akademickie prawo zatrudnienia. Komentarz, red. K.W. Baran, Warszawa 2019.
• Chobot A., Regulacja prawna twórczej pracy badawczej w stosunkach pracy, Warszawa 1975.
• Criado Perez C., Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn, Kraków 2020 .
• Czerniak-Swędzioł J., Kumor-Jezierska E., Sekuła P., Krzaklewska E., Warat M., Academic teacher’s work in the face of contemporary challenges – interdyscyplinary considerations, PiZS 2021, nr 10.
• Czyżewska M., Skica T., Współczesne modele rynków pracy naukowców w świecie jako pochodna modeli szkolnictwa wyższego, [w:] Kariera naukowa w Polsce. Warunki prawne, społeczne i ekonomiczne, red. S. Waltoś, A. Rozmus, Warszawa 2012.
• Dajnowicz-Piasecka D., Społeczne aspekty funkcjonowania kobiety w polskim szkolnictwie wyższym i nauce, [w:] Kobiety wobec wyzwań współczesności, red. D. Bach-Golecka, Wolters Kluwer, 2021 r.
• Funkcjonowanie kobiet i mężczyzn w nauce, sondaż opracowany przez Zespół ds. Analiz i Ewaluacji NCN oraz Komisji Analiz Aktywności Naukowej Rady NCN, Kraków, luty 2022 r., https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/pliki/funkcjonowanie_kobiet_i_mezczyzn_w_nauce_wyniki_sondazu_NCN.pdf [dostęp: 27.04.2022].
• Gajda J., Ruchy kobiet i aktywność kobiet jako przedmiot badań – szanse i wyzwania, [w:] Ruchy kobiece na ziemiach polskich w XIX i XX w. Stan badań i perspektywy (na tle porównawczym), red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Białystok 2020, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/10240/1/J_Gajda_Ruchy_kobiece_i_aktywnosc_kobiet_jako_przedmiot_badan.pdf [dostęp: 27.04.2022].
• Godlewska-Bujok B., Work-life balance i koronakryzys. Kilka uwag o procesach i ich konsekwencjach, PiZS 2020, nr 5.Grzebyk P., Obowiązki nauczycieli akademickich, [w:] Zatrudnienie nauczycieli akademickich, red. W. Sanetra, Warszawa 2015.
• Góral Z., Funkcje ocen okresowych nauczycieli akademickich, [w:] Prawny model zatrudnienia nauczyciela akademickiego. Wybrane zagadnienia, red. A. Bocheńska, A. Musiała, Poznań 2016.
• Jędrzejewski T., [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. J. Woźnicki, Warszawa 2019.
• Kalm S., Om akademiskt hushållsarbete och dess fördelning, “Sociologisk Forskning” 2019, nr 56.1.
• Kaplan K., Academic housekeeping: Women’s work?, http://blogs.nature.com/naturejobs/2017/05/02/academic-housekeeping-womens-work-2/, [dostęp: 29.06.2022].
• Konstytucja dla Nauki, https://konstytucjadlanauki.gov.pl/content/uploads/2019/03/ewaluacja-jakosci-dzialalnosci-naukowej-przewodnik20190305.pdf.
• Knapińska A. „Kobiety na politechnikach”, kwiecień 2022, Fundacja Edukacyjna Perspektywy, http://www.dziewczynynapolitechniki.pl/pdfy/raport-kobiety-na-politechnikach-2021. pdf [dostęp: 29.06.2022].
• Knapińska A., Szyszko M.J., Równowaga między życiem zawodowym i osobistym wśród młodych naukowców w Polsce, „Humanizacja Pracy” 2018, nr 3 (293).
• Krzaklewska E., Dziurawy rurociąg wyrzuca kobiety z nauki, P. Szewioła, „Dziennik Gazeta Prawna” 2018, https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1128740,krzaklewska-o-rownosci-plci-na-uczelniach.html [dostęp: 29.06.2022].
• Krauze E., Kariera naukowa kobiet, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych” 2019, nr 1.
• Krause E., Dziecko–rodzina a kariera naukowa – kariera kosztem życia rodzinnego?, [w:] Dziecko w perspektywie diachronicznej i synchronicznej, red. M. Nawrot-Borowska, D. Zając, Bydgoszcz 2016.
• Krause E., Sytuacja kobiet na rynku pracy w czasie pandemii, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych” 2021, nr 1, https://edukacjaustawicznadoroslych.eu/images/2021/1/12_1_2021.pdf [dostęp: 27.04.2022].
• Lekston M., Autonomiczny charakter zadaniowego czasu pracy nauczyciela akademickiego, St.Pr.PiPSp 2021, nr 4, https://www.ejournals.eu/sppips/2021/Tom-28-Zeszyt-4-2021/art/20182/ [dostęp: 25.04.2022].
• Matusz P., Przebijanie szklanego sufitu w nauce dopiero się zaczyna, K. Kaczorowska, Polityka 2020, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1962616,1,przebijanie-szklanego-sufitu-w-nauce-dopiero-sie-zaczyna.read [dostęp: 29.06.2022].
• Mędrala M., Osiągnięcie wieku emerytalnego a możliwość rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w nauce, [w:] Kobiety wobec wyzwań współczesności, red. D. Bach-Golecka, Wolters Kluwer, 2021.
• Ministerstwo Rozwoju, Jak realizować zasadę równości szans i kobiet w projektach finansowanych z funduszy europejskich 2014-2020, Warszawa 2016.
• Misra J., Lundquist J.H., Holmes E., Agiomavritis S., The Ivory Ceiling of Service Work, Academe 2011r., Volume 97, Number 1, https://www.aaup.org/article/ivory-ceiling-service-work#.YsK0FC-pn0p [dostęp: 28.06.2022].
• Olejniczak M., Andrzejczyk A., Wykorzystanie czasu pracy przez nauczycieli akademickich (na przykładzie Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu), „Studia Oeconomica Posnaniiensia” 2017, vol. 5, no. 3, https://bazekon.uek.krakow.pl/gospodarka/171474350 [dostęp: 25.04.2022].
• Pisarczyk Ł., [w:] Akademickie prawo pracy. Komentarz do art. 107–158 oraz 196–201a i 226 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, red. K.W. Baran, Warszawa 2015.
• Poster W.R., Crain M., Cherry M.A., Introduction: Conceptualizing Invisible Labor, [w:] M. Crain, W.R. Poster, M. Cherry (red.), Invisible Labor: Hidden Work in the Contemporary World, Oakland 2016.
• Raport Oxfam z dnia 20.01.2020 r., https://www.oxfam.org/en/research/time-care [dostęp: 12.04.2022].
• Siemieńska R., Produktywność polskich naukowców i jej uwarunkowania (pierwsza dekada XXI wieku), [w:] R. Siemieńska (red.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne?, Warszawa 2019.
• Tomaszewska R., Pawlicka A., Work and life. Balance or Conflict? Theoretical Context vs. Research Results, “Journal of Education and Social Policy” 2019, nr 6.
• Tondera M., Berlin: Szczyt Kobiet w Nauce, Perspektywy.pl, 2015, https://perspektywy.pl/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=2454:berlin-szczyt-kobiet-w-nauce&catid=24&Itemid=119 [dostęp: 29.06.2022].
• Tylikowska A., Szklany sufit wśród pracowników naukowych, Polityka 2017 r., https://www.polityka.pl/jamyoni/1693414,1,szklany-sufit-wsrod-pracownikow-naukowych.read [dostęp: 29.06.2022].
• Wagner I., Finkielsztein M., Czarnacka A., Being Polish scientists and women–between glorious past an difficult present: The ‘reverse dynamic of equality construction, “European Educational Research Journal” 2017, nr 16.2-3.
• Wang L.D., Making invisible work in STEM more visible, “Chemical & Engineering News” 2019, nr 97.26.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.2435

Biblioteka Nauki

3200800